της Μαρίας Λιονάκη
Μικρά ανθάκια γιασεμιού οι μέρες αυτές οι τελειόφοιτες στην τάξη της Άνοιξης, τα πρωτάκια στην τάξη του Καλοκαιριού. Όμορφο λουλούδι το γιασεμί, σε όποια μορφή κι αν βλασταίνει και αν ανθίζει. Είτε είναι το απλό, με το πιο μικρό άνθος, με την πιο λεπτή ή πιο έντονη, μεθυστική μυρωδιά, είτε είναι η στεφανωτή, η βασίλισσα των γιασεμιών. Το γιασεμί έχει το χρώμα της αλήθειας, της αγνότητας, της χαράς, το λευκό. Κι έχει μια απλότητα στο χαρακτήρα του, στην ψυχοσύνθεσή του, που φαίνεται στο διακριτικό του χρώμα, το καθόλου φανταχτερό, στη βελουδένια υφή της παιδικής του επιδερμίδας, στο μικρό, λεπτεπίλεπτο άνθος, δημιούργημα υψηλής τέχνης. Μοιάζει αυτό το φυτό, σα να πλάστηκε από άλλο της φύσης θεό, από μια άλλη Δήμητρα. Σα να θέλει να περνάει απαρατήρητο, σα να θέλει να πηγαίνουν κοντά του λίγοι κι εκλεκτοί. Μόνο όσοι ξέρουν να ξεχωρίζουν την ποιότητα, την τέχνη, την ευαισθησία. Μόνο όποιος περπατά αργά, δίχως να βιάζεται, μα ούτε να κουράζεται, όποιος κοντοσταθεί στο καλντερίμι το νησιώτικο, το ντυμένο στα σπίτια με τα χρώματα της γαλανόλευκης, μέρα ηλιόλουστη θα το διακρίνει. Κρεμασμένο από τα κάγκελα ενός πέτρινου σπιτιού, από τα κάγκελα του καλοκαιριού. Να φλερτάρει, να μαγεύει με τη μυρωδιά του τον ήλιο. Μόνο όποιος δεν έχει ύπνο και βγει νύχτα να περπατήσει στα στενά σοκάκια ενός χωριού ή στον άσημο δρομάκο μιας πόλης, μιας φτωχογειτονιάς, με τις γλάστρες, ντενεκέδες από βούτυρο, χάρισμα του μπακάλη μιας άλλης εποχής… Μόνο αυτός που βγαίνει μόνος, καράβι αταξίδευτο, να ταξιδέψει αθέατος στη σιγαλιά της νύχτας , να μετρήσει τα άστρα του Λουντέμη και της ζωής του, το φεγγάρι να ρωτήσει πού την αληθινή αγάπη, αγάπη γιασεμί θα βρει… Μόνο αυτός θα είναι ο τυχερός την μεθυστική του μυρωδιά ως τα έγκατα της ύπαρξης του να γευτεί, να χαρεί.
Μαθητής ο Ιούνιος , ο μήνας που έπιασε τώρα το νήμα του χρόνου, σαν παραμύθι να το ξετυλίξει, να το διηγηθεί. Μαθητής της τρίτης Λυκείου, έτοιμος κι ανέτοιμος μαζί, για τη δοκιμασία των πανελληνίων. Πρέπει να είναι ψύχραιμος και μεθοδικός « για να αποδώσει το μέγιστο των δυνατοτήτων του» κατά τη φράση του καθηγητή των αρχαίων, με το χειμωνιάτικο χαρακτήρα και το αρχαιοπρεπές ντύσιμο. Λίγες μέρες μένουν ακόμα και μετά το δρόμο της ελευθερίας, της ξεκούρασης , του καλοκαιριού θα διαβεί. Λίγες μέρες ακόμη και το όνειρο να σπουδάσει στη Σχολή Καλών Τεχνών θα βγει αληθινό. Από μικρός την είχε αυτή την επιθυμία. Να σπουδάσει τέχνη, να γίνει ζωγράφος, μεγάλος, αληθινός, σαν τον Βίνσεντ βαν Γκογκ…
Παιδί ήταν ο Ιούνιος όταν επισκέφτηκε το Μουσείο βαν Γκογκ στο Άμστερνταμ, μαζί με τους γονείς του. Θυμάται σαν τώρα τον αυστηρό έλεγχο, τον σχεδόν αστυνομικό στην είσοδο του μουσείου , θυμάται το επιβλητικό, τεράστιο, πολυτελές κτίριο, με τις πολλές αίθουσες, τις πολλές σκάλες, τον πολύ κόσμο. Θυμάται τους διάφορους πίνακες που με τέχνη ζωγράφισε ο κορυφαίος αυτός ολλανδός ζωγράφος. Αυτοπροσωπογραφίες του, προσωπογραφίες απλών ανθρώπων, τοπία με φύση, με στάχυα, με λιβάδια, μύλοι, το δωμάτιο του στην Αρλ, οι βάρκες στο Σεντ Μαρί, άνθη αμυγδαλιάς, απεικόνιση απλών ανθρώπων, χωρικών, του μόχθου…
Κυρίως όμως θυμάται τη συγκίνηση που ένιωσε όταν στάθηκε μπροστά στον κορυφαίο πίνακα του ζωγράφου, ένα πίνακα μιας σειράς με το ίδιο θέμα « Τα ηλιοτρόπια», όπως άκουσε να λένε. Πουθενά αλλού ο ήλιος δεν κατοικεί τόσο φιλόξενα, το φως και οι αχτίδες του δεν παραδίνονται τόσο εκούσια, η φύση δεν αποδίδεται με τόση ελευθερία, ομορφιά, όσο στα ηλιοτρόπια, στον πίνακα αυτό. Το κίτρινο ανοίγει σε όλες τις δυνατές αποχρώσεις του, απογειώνεται σε μια χρωματική ποικιλία, σε μια μοναδική αρμονία. Άλλοτε φωτεινό σαν το ταλέντο του ζωγράφου κι άλλοτε με σκιές, σαν την κακή ψυχολογία που βάραινε κάποτε τον καλλιτέχνη. Χρυσό σαν το μεγαλείο της τέχνης του. Το φως παίζει με το χρυσοκίτρινο χρώμα, κρύβεται άλλοτε πίσω του κι άλλοτε το τονίζει, το αναδεικνύει. Η ομορφιά υπάρχει στην ελευθερία απεικόνισης, αυτού που δεν είναι τέλειο, μα είναι τέλειο μαζί. Κλεισμένες, ανοιχτές ή μαδημένες οι μπάλες από τα ηλιοτρόπια, που έχουν ως πέταλα αχτίδες που δραπετεύουν από τον πίνακα και γεμίζουν με φως την ψυχή του παρατηρητή… Του μικρού Ιουνίου, που από τότε που ταξίδεψε στο Άμστερνταμ και είδε τον πίνακα αυτό θέλει να δώσει Πανελλήνιες, για να σπουδάσει Τέχνη, να γίνει ζωγράφος, σαν τον Βίνσεντ Βαν Γκογκ…
Ένας ήλιος φωτεινός, μοντέλο και ζωγράφος μαζί έχει εγκατασταθεί στον ουρανό τη μέρα αυτή, στις αρχές του Ιουνίου. Που μυρίζει καλοκαίρι και γιασεμί. Διώχνει τα λίγα σύννεφα, απομεινάρια προηγούμενης εποχής και διάθεσης και εγκαινιάζει την πιο ανάλαφρη, χαρούμενη, ξέγνοιαστη εποχή. Κάθε μπαλκόνι τώρα πια, με κοχύλια, πετρούλες βαμμένες, φαναράκια, χρωματιστά έπιπλα, μπλε μαξιλαράκια στολισμένο, είναι ένα μικρό νησί, ενώ η θάλασσα γελά γεμάτη προσμονή , γιατί θα έχει την παρέα που τόσο έχει στερηθεί. Τώρα ο Σταύρος Σιόλας κι η Φωτεινή Βελεσιώτου τραγουδούν: «Τώρα θα πιάσω σπίτι στον παράδεισο, τζάμπα οικόπεδο σε παραλία, του έρωτα θα βάλω το πουκάμισο και θα νικήσω δίχως πανοπλία…»
