της Γεωργίας Καρβουνάκη
«Μαμά, θα με κάνεις μπάνιο;»
Η εγγύτητα των κατοικιών, κυρίως στις πόλεις αλλά και στα χωριά, φέρνει στο δικό μας σπίτι, παρά τη θέλησή μας, όχι μόνον τις μυρωδιές της κουζίνας .
Κατακαλόκαιρο, Ιούλης μήνας του ‘16, γίνομαι άθελά μου ωτακουστής, καθισμένη στο μπαλκόνι μου. Η μικρούλα που ακούω έχει μόλις τελειώσει το νηπιαγωγείο και από Σεπτέμβρη θα πάει πρώτη δημοτικού, όπως άκουσα, πάλι άθελά μου, από κουβέντες μπαλκονιών. Δεν γνωρίζω εκείνη ή τους γονείς της. Αν τους συναντήσω στον δρόμο δεν θα ξέρω ότι είναι οι γείτονές μου. Οι φωνές τους, όμως, δυστυχώς μου είναι οικείες.
Ιούλιος, λοιπόν, η μικρή ζητάει από τη μητέρα της να την κάνει μπάνιο και όσοι έχουμε μεγαλώσει παιδιά ξέρουμε ότι συνήθως συμβαίνει το αντίθετο.
Η απάντηση της μητέρας έρχεται με ύφος απερίγραπτα άγριο (που δεν με εκπλήττει, έχοντας τη δυσάρεστη καθημερινή εμπειρία του τρόπου που μιλάει στο παιδί της).
«Παράτα με, αύριο θα σε κάνω μπάνιο, χθες σε ξαναέκανα».
«Μα, η κυρία μας, μαμά, μας είπε να κάνουμε μπάνιο κάθε μέρα, για να μη μυρίζουμε τώρα το καλοκαίρι».
«Παράτα με, σου λέω, όταν μεγαλώσεις και μπορείς να κάνει μόνη σου μπάνιο να κάνεις κάθε μέρα».
«Μόνο το σώμα μου, μαμά, το κεφάλι μου αύριο».
Η «συζήτηση» συνεχίστηκε στον ίδιο τόνο, από τη μια ο παρακλητικός τόνος του παιδιού κι από την άλλη ο άγριος της μητέρας με λόγια που δύσκολα επαναλαμβάνονται.
Δίστασα πολύ να το θίξω δημόσια αυτό το θέμα, από φόβο μήπως μέσα στην τραγικότητά του καταλήξει ένα φτηνό μελό. Όμως, με τη λογική ότι εμπεριέχει ένα μήνυμα κοινωνικό, το καταθέτω. Το όλο σκηνικό της σχέσης μητέρας - παιδιού περιείχε και σωματική κακοποίηση αλλά η συναισθηματική - λεκτική βία, νομίζω, είναι ακόμα χειρότερη.
Είχα ήδη καταστρώσει σχέδιο διακριτικής προσέγγισης της μητέρας ή του πατέρα για να τους μιλήσω ώσπου μια μέρα που ακούγονταν τα «χάδια» της μητέρας στο σώμα του μικρού κοριτσιού δεν άντεξα. Εκείνη την άγρια, όπως έκρινα από τις φωνές του παιδιού, στιγμή προείχε να τη σταματήσω με κάθε τρόπο. Της φώναξα, απλά, να το αφήσει ήσυχο, για να συνειδητοποιήσει ότι κάποιοι ξέρουμε τι συμβαίνει. Το πώς βγήκε και με περιέλουσε με βρισιές και απειλές είναι περιττό να το μεταφέρω. Η απάντησή μου ήταν ότι θα καλέσω εισαγγελέα για να έρθει δεύτερο κύμα ύβρεων.
Η ιστορία συνεχίστηκε σε επίπεδο συζύγων όταν ο πατέρας του παιδιού ζήτησε τον λόγο και αυτό στάθηκε αφορμή να ενημερωθεί για το τι συμβαίνει στο σπίτι όταν εκείνος βρίσκεται στη δουλειά του.
Έχει περάσει ένας χρόνος από τότε και οι φωνές έχουν σταματήσει προ πολλού. Σήμερα, μάλιστα, άκουσα τη μικρή να αποκαλεί τη μητέρα της «μανούλα» και πολύ το χάρηκα. Εύχομαι να έχουν απευθυνθεί στον σωστό άνθρωπο για να βοηθήσει όχι μόνον το κοριτσάκι αλλά και τη μητέρα αυτή που έδειχνε τόσο καθαρά ότι δεν άντεχε τον ρόλο της.
Γιατί τα λέω όλα αυτά; Σίγουρα όχι για να εισπράξω το μπράβο, ξέρω ότι δεν έπρεπε να γίνει έτσι ακριβώς αλλά κάτω από την πίεση της στιγμής αυτό μου ήρθε να κάνω. Το λέω, όμως, γιατί αυτό που συμβαίνει στο σπίτι του γείτονα ναι μεν δεν μας αφορά αλλά όταν ένα παιδί πέφτει θύμα κακοποίησης είμαστε όλοι υπεύθυνοι. Το ίδιο δεν μπορεί να αντιδράσει. Το κάνουμε εμείς γι αυτό. Η σιωπή μας σημαίνει συνυπευθυνότητα. Υπάρχουν αρμόδιες υπηρεσίες που ακόμη και αν δεν λειτουργούν λόγω των καταστάσεων υπάρχουν εθελοντές, ειδικοί ψυχολόγοι που μπορούν να βοηθήσουν.
Ένα παιδί δεν πρέπει ποτέ να υποφέρει, πρέπει να του εξασφαλιστούν οι συνθήκες να μεγαλώσει αν όχι με αφθονία υλικών αγαθών, τουλάχιστον με αγάπη και φροντίδα σε συναισθηματικό επίπεδο αν θέλουμε η κοινωνία να λειτουργήσει ομαλά κάποτε. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με αγάπη γίνονται οι πιο ισορροπημένοι και «ωφέλιμοι» ενήλικες.
