Του Μανώλη Κομπολάκη
Με την έναρξη του Υπουργικού Συμβουλίου της 25ης Ιανουαρίου 2022, ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης αναφερόμενος στις συνέπειες του έντονου καιρικού φαινομένου με την κωδική ονομασία «Ελπίς», που ταλάνισε το σύνολο της χώρας το πενθήμερο από 21 έως 25 Ιανουαρίου 2022, ανέφερε αυτολεξεί: «Θέλω να ξεκινήσω ζητώντας μία προσωπική και ειλικρινή συγγνώμη από τους συμπολίτες μας, οι οποίοι ταλαιπωρήθηκαν επί πολλές ώρες, μένοντας εγκλωβισμένοι στην Αττική Οδό. Υπάρχουν σαφέστατες ευθύνες στον παραχωρησιούχο για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε αυτή, την τελευταία χιονοθύελλα. Αυτές θα διερευνηθούν πλήρως με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, αλλά και τους όρους που περιλαμβάνονται στις σχετικές συμβάσεις με το Δημόσιο…»
Το ότι η έκφραση της Συγνώμης του κ. Πρωθυπουργού είναι προσωπική επιλογή, δεν αμφισβητείται, γιατί η Συγνώμη δεν εκφράζεται από αντιπρόσωπο ή εκπρόσωπο. Είναι πράξη η οποία εκπληρώνεται «επί τη εμφανίσει» εκείνου που την εκφράζει αυτοπροσώπως ή εγγράφως. Οι προσωπικές επιλογές άλλωστε, φανερώνουν πολλές φορές και ανεκδήλωτους προσωπικούς εγωισμούς.
Όμως, στο κατά πόσο η εκφρασθείσα από τον πρωθυπουργό «Συγγνώμη» είναι ειλικρινής εγείρονται ερωτήματα και αμφιβολίες, που είναι δύσκολο να απαντηθούν ή να ξεπεραστούν γιατί δεν υπάρχουν κριτήρια, που ορίζουν τα υπέρ και τα κατά μιας «Ειλικρινούς Συγγνώμης». Έτσι, οι απαντήσεις στα ερωτήματα και το ξεπέρασμα των αμφιβολιών πρέπει κατ’ ανάγκη να αναζητηθεί στα χαρακτηριστικά της «Ειλικρινούς Συγγνώμης», που σύμφωνα με έρευνα του καθηγητή Roy Lewicki είναι:
Η άμεση, χωρίς όρους ,δικαιολογίες, κατηγορίες, προϋποθέσεις, και προαπαιτούμενα έκφραση της Συγγνώμης. Η αναγνώριση των λόγων που την επιβάλλουν. Η ανάληψη της συνεπαγόμενης ευθύνης, που αποτελεί και το σημαντικότερο χαρακτηριστικό της. Η επανόρθωση των συνεπειών. Η αναφορά του τρόπου επανόρθωσης. Η αποδοχή συγχώρεσης από το αδικούμενο μέρος, την οποία εξωτερικεύει η εξάλειψης των συναισθημάτων οργής θυμού και αγανάκτησης και αμβλύνουν τα αντισταθμιστικά οφέλη και οι οικονομικές αποζημιώσεις.
Η αναφορά του πρωθυπουργού «σε σαφέστατες ευθύνες του παραχωρησιούχου στην Αττική οδό, που θα διερευνηθούν πλήρως με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, αλλά και τους όρους που περιλαμβάνονται στις σχετικές συμβάσεις με το Δημόσιο», ακυρώνει την ανάληψη της ευθύνης, το βασικότερο χαρακτηριστικό της ειλικρινούς Συγνώμης γιατί δεν την αναλαμβάνει αλλά την μεταθέτει στην ιδιωτική εταιρεία.
Η αναφορά απόδοσης ευθυνών στην εταιρεία διαχείρισης της Αττικής οδού δεν έχει θέση στην έκφραση της πρωθυπουργικής Συγγνώμης. Η ώρα της Συγγνώμης δεν είναι χρόνος απόδοσης αλλά ανάληψης ευθυνών. Η ώρα της Συγγνώμης δεν είναι χρόνος της δικαιοσύνης αλλά ταπείνωσης και περισυλλογής.
Πόσο ειλικρινής είναι η Συγγνώμη, που απευθύνεται επιλεκτικά μόνο στους πολίτες που εγκλωβίστηκαν στην Αττική Οδό, αποκλείοντας όσους εγκλωβίστηκαν στην αμαξοστοιχία της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και αυτούς στις κεντρικές οδικές αρτηρίες του Λεκανοπεδίου και στο αεροδρόμιο, αλλά και αυτούς που έμειναν για μέρες στο σκοτάδι λόγω των εκτεταμένων διακοπών ρεύματος;
Πόσο ειλικρινής είναι η Συγγνώμη εκείνου, που εξασφαλίζει αποζημίωση με κονδύλια ιδιωτικών φορέων σε πολίτες, που δοκιμάστηκαν στην Αττική οδό και δεν αποζημιώνονται οι πολίτες που αποκλείστηκαν στον ίδιο χρόνο σε δημόσιες οδικές αρτηρίες και βίωσαν τις ίδιες καιρικές συνθήκες, αλλά και όσους έμειναν για μέρες στο σκοτάδι; Μήπως με τους φόρους που έχουν καταβάλει δεν θεμελιώνουν ανάλογα δικαιώματα…; Μήπως το κράτος δεν έχει τις ίδιες υποχρεώσεις απέναντι σε όλους τους πολίτες...;
Οι επικλήσεις της σφοδρότητας των χιονοπτώσεων και το δηκτικό σχόλιο του κ. πρωθυπουργού ότι «κανείς μετεωρολόγος δεν πρόβλεψε τον όγκο του χιονιού που έπεσε στο κέντρο της Αθήνας και σε αντίθεση με άλλες χιονοθύελλές το χιόνι έπεσε μέρα μεσημέρι - συνήθως πέφτει βράδυ- και κανείς μετεωρολόγος δεν είχε προβλέψει ότι θα έριχνε μισό μέτρο στο κέντρο της Αθήνας καις τα Βόρεια Προάστεια», μονο ως μετακύληση της ευθύνης και αβάσιμες δικαιολογίες μπορούν να εκληφθούν, που απαξιώνουν την ειλικρίνεια της πρωθυπουργικής Συγγνώμης.
Η πρωθυπουργική Συγγνώμη, όπως και η Συγγνώμη για τις καταστροφικές πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού, μόνο πολιτικές σκοπιμότητες υπηρέτησαν. Ο σκοπός της Συγγνώμης στο πλαίσιο της διαχείρισης του καιρικού φαινομένου, το οποίο είχε έγκαιρα προβλέψει και δημοσιοποιήσει με την επισήμανση «κόκκινου συναγερμού» η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ), δεν ήταν η επανόρθωση της σχέσης πρωθυπουργού-πολιτών, που δοκιμάστηκε σοβαρά και η αναγγελία με έπαρση αποζημίωσης 2000 € σε κάθε εγκλωβισμένο οδηγό της Αττικής οδού, με προσωπική παρέμβαση στην εταιρεία διαχείρισης της οδού, δεν φαίνεται να βοήθησε. Σκοπός της Συγγνώμης ήταν η ανάταξη της εικόνας κυβέρνησης-εκλογικού σώματος, που τσαλακώθηκε όπως ανέδειξαν τα βαρετά, ανούσια και τυποποιημένα λογύδρια των υπουργών της κυβέρνησης και όσων βουλευτών μίλησαν στη διαδικασία της πρότασης δυσπιστίας της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ενός εκλογικού σώματος, που στην περιοχή της Αττικής αφορά το μισό σχεδόν του Ελληνικού πληθυσμού.
Οι εξαιρετικά δυσμενείς συνέπειες του καιρικού φαινομένου «Ελπίδα», που βίωσαν οι εγκλωβισμένοι στις κύριες οδικές αρτηρίες της Αθήνας, Αττική οδός, Μεσογείων, Κατεχάκη, Μαραθώνα, αλλά και τα χιλιάδες νοικοκυριά που για μέρες ήταν στο σκοτάδι και έζησαν ξανά τη «Μήδεια 2021» έχουν βασικό γενεσιουργό παράγοντα, την αδυναμία και ανικανότητα της κυβέρνησης, των φορέων και οργάνων της Πολιτικής Προστασίας, σε κεντρικό περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, να συνεργαστούν και να εφαρμόσουν με υπευθυνότητα το ν. 4662/20, που συστήθηκε ο Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων. Μηχανισμός, που καλύπτει τον κύκλο της διαχείρισης των καταστροφών μέσα από σαφή καθορισμό αρμοδίων και υπευθύνων οργάνων για τη μελέτη και εφαρμογή προληπτικών μέτρων, τη σχεδίαση μέτρων ετοιμότητας και κινητοποίησης του δυναμικού της Πολιτικής Προστασίας, για αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Χαρακτηριστική είναι η απουσία της διαλειτουργικής, πυραμιδοειδούς διάρθρωσης των επιχειρησιακών κεντρικών και περιφερειακών δομών, που προβλέπουν οι αρχές λειτουργίας του Εθνικού Μηχανισμού Διαχείρισης Κρίσεων. Διάρθρωση δομών, που εξασφαλίζει το συντονισμό και τη συνταύτιση των προσπαθειών των οργάνων της Πολιτικής Προστασίας, που επικαλείται με τις επιτροπές διαχείρισης κρίσεων και τα νέα πρωτόκολλα ο πρωθυπουργός. Επιτροπές και πρωτόκολλα, που παραπέμπουν στην όχι και τόσο πολύ επιτυχημένη διαχείριση της πανδημίας του COVID-19 τα οποία οδήγησαν τη χώρα στην πρώτη θέση σε ποσοστά θανάτων κορονοϊού ανά 100.000.
Ο περιφερειακός σχεδιασμός, περιορίστηκε στην επικοινωνιακή φωτογραφική επίδειξη μερικών μηχανημάτων της Περιφέρειας Αττικής, την προηγούμενη μέρα και ο κυβερνητικός στην επανάληψη του τσιτάτου «ο κρατικός Μηχανισμός ευρίσκεται σε πλήρη Ετοιμότητα.» που ο πρωθυπουργός με την αναφορά του σε λάθη, αστοχίες και παραλείψεις δεν επιβεβαιώνει και θα διορθωθούν όπως ο ίδιος ανακοίνωσε με θεσμοθέτηση νέων πρωτοκόλλων με επιτροπές αντιμετώπισης κρίσεων, όπου τα στελέχη θα είναι όλα στον ίδιο χώρο για να λειτουργούν από κοινού.
Αν η Συγνώμη του Πρωθυπουργού ήταν πράγματι ειλικρινής θα την εξέφραζε μέσω μιας γενναίας αναγνώρισης και παραδοχής των λαθών και παραλείψεων της κυβέρνησης του, αλλά και αποδοχής της συνεπαγόμενης ευθύνης, με υπευθυνότητα, χωρίς επάρσεις, κατηγορίες, δικαιολογίες και μεροληψίες.
«Η Ειλικρινής Συγγνώμη αποτελεί παραδοχή λάθους και έκφραση προσωπικής αποδοκιμασίας πράξεων και ενεργειών και όχι μορφή συναισθηματικού πειθαναγκασμού.»
