Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άντρες. Ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του προστάτη είναι η μεγάλη ηλικία. Περίπου το 70-80% των διαγνώσεων γίνεται σε άνδρες άνω των 65 ετών. Την τελευταία πενταετία πολλές νέες θεραπείες έχουν αναπτυχθεί και εγκριθεί για τον ορμονοάντοχο μεταστατικό καρκίνο του προστάτη, ενώ συγχρόνως έχουν αυξηθεί σημαντικά οι γνώσεις μας σχετικά με την μοριακή βιολογία της νόσου, αλλά και με την ορθότερη χρήση των παλαιότερων θεραπειών.
Ο καρκίνος του προστάτη προάγεται από τις ορμόνες ανδρογόνα (τεστοστερόνη και διυδροτεστοστερόνη), τα οποία αποτελούν αυξητικό παράγοντα τόσο των φυσιολογικών, όσο και των καρκινικών προστατικών κυττάρων. Η τεστοστερόνη παράγεται στο 90-95% στους όρχεις και στο 5-10% στα επινεφρίδια. Η αυξητική δράση των ανδρογόνων επιτυγχάνεται με την πρόσδεσή τους με τους υποδοχείς ανδρογόνων και την ενεργοποίηση γονιδίων στόχων στα καρκινικά κύτταρα.
Ο χειρουργικός ευνουχισμός ή/και ο ιατρικός ευνουχισμός (τα ανάλογα LHRH, τα αντιανδρογόνα και οι συνδυασμοί τους) που μειώνουν την τεστοστερόνη που κυκλοφορεί στον οργανισμό κατά 90-95% αποτρέποντας την ανάπτυξη του όγκου, είναι ο πρώτος και βασικός θεραπευτικός χειρισμός. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι στην πλειοψηφία των ασθενών η νόσος τελικά, σε άλλοτε άλλη χρονική στιγμή, θα καταστεί τελικά ανθεκτική στον ευνουχισμό και σε αυτό το σημείο είναι που βρίσκουν εφαρμογή οι παλαιότερες και νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Από την καθιερωμένη δοσεταξέλη που δίνοντας όφελος στην επιβίωση έχει λάβει έγκριση ήδη από το 2004 για την νόσο, έχουμε περάσει στις μέρες μας στους νεότερους, καινοτόμους ορμονικούς χειρισμούς. Τα φάρμακα οξική αμπιρατερόνη (Zytiga) και ενζαλουταμίδη (XTANDI), έχουν λάβει έγκριση για χορήγηση τόσο πριν απο την δοσεταξέλη, όσο και μετά από αποτυχία της, διότι έδωσαν σε μεγάλες κλινικές μελέτες σημαντικά μεγαλύτερη επιβίωση. Ενώ, τέλος, εμείς οι ογκολόγοι σήμερα, έχουμε την δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε και έναν νεότερο χημειοθεραπευτικό παράγοντα, την καμπαζιταξέλη (Jevtana), η οποία έχει λάβει έγκριση για χρήση μετά από αποτυχία της δοσεταξέλης, δίνοντας και αυτή όφελος στην ολική επιβίωση.
Παρά την αδιαμφισβήτητη πρόοδο που έχει γίνει, ο μεταστατικός ευνουχοάντοχος καρκίνος του προστάτη παραμένει μια κύρια, βασική και σημαντική θεραπευτική πρόκληση. Μέσω της συνεχούς μελέτης της βιολογίας του καρκίνου και με την βοήθεια της βασικής έρευνας προσπαθούμε καθημερινά να ανακαλύψουμε τους μηχανισμούς εξέλιξης και αντοχής που αναπτύσουν τα προστατικά καρκινικά κύτταρα στις χορηγούμενες θεραπείες, έτσι ώστε, να καταφέρουμε να εξατομικεύσουμε την θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών μας, προσφέροντάς τους το μέγιστο δυνατό όφελος.
Ζένια Σαριδάκη – Ζώρα, MD PhD
Παθολόγος – Ογκολόγος
Επιστημονικός Υπεύθυνος Ογκολογικού Τμήματος «Ασκληπιός»
Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος
