του Κώστα Μπογδανίδη
Οι επεμβάσεις των ξένων δυνάμεων στην Ελλάδα ξεκίνησαν αμέσως μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους. Λίγο οι εγγυήσεις των ξένων , λίγο τα δάνεια και η εξάρτηση των χώρας από τους διεθνείς ‘νταβατζήδες’ κατέστησαν την Ελλάδα όμηρη στα χέρια των ισχυρών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα παρέμβασης στα ελληνικά πράγματα ήταν η υπόθεση Πατσίφικο και τα «Παρκερικά»που ακολούθησαν. Ήταν Γενάρης του 1850…
Το εντυπωσιακό είναι ότι όλη η υπόθεση των «παρκερικών» ξεκίνησε από το…κάψιμο του Ιούδα! Το έθιμο, πράξη δικαιοσύνης για τον λαό σε όλη την Ελλάδα, που συνηθίζεται ως σήμερα (Υδρα, Κάλυμνος, Κύπρος κ.α.), θέλησε να σταματήσει το 1849 η κυβέρνηση Κριεζή, και ο αθηναϊκός όχλος, υποπτευόμενος δάκτυλο του εβραϊκής καταγωγής προξένου τότε της Πορτογαλίας, Δαυίδ Πατσίφικο, λεηλάτησε το σπίτι του. Το γεγονός προκάλεσε σοβαρό διπλωματικό επεισόδιο, λόγω και της αγγλικής υπηκοότητας του Pacifico, τα λεγόμενα «Παρκερικά». Οι Αγγλοι απέκλεισαν τα λιμάνια της χώρας για να δώσουμε αποζημίωση στον εν λόγω πρόξενο!
Aπό τα τέλη του 1845 η βρετανική κυβέρνηση έκανε κινήσεις που αποσκοπούσαν στην ανάκτηση της επιρροής της στην Eλλάδα. Ένα από τα βασικά μέσα σε αυτή την κατεύθυνση ήταν η ενεργοποίηση των όρων του πρωτοκόλλου του 1843 σχετικά με τις υποχρεώσεις της Eλλάδας προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, που ακόμη δεν είχαν επικυρωθεί από τη Bουλή εξαιτίας της κωλυσιεργίας του πρωθυπουργού Iωάννη Kωλέττη. Tο θέμα τέθηκε και πάλι με την απειλή επιβολής οικονομικού ελέγχου, στην περίπτωση που το ελληνικό κράτος δε μεριμνούσε για την υλοποίηση των όρων της συμφωνίας. O Όθωνας και ο Kωλέττης διείδαν τον κίνδυνο και φάνηκαν διατεθειμένοι να δεσμεύσουν το πλεόνασμα του προϋπολογισμού για την εξυπηρέτηση των δανείων. Tαυτόχρονα, απευθύνθηκαν στη Γαλλία και τη Ρωσία, οι οποίες φάνηκαν διατεθειμένες να προσφέρουν βοήθεια. Tο βασικό επιχείρημα της ελληνικής πλευράς ήταν ότι η αδυναμία του κράτους να ασκήσει στοιχειώδη πολιτική οικονομικών παροχών (εξαιτίας μιας πιθανής δέσμευσης του συνόλου των πόρων του) θα έθετε σε κίνδυνο την εσωτερική ασφάλεια και την πολιτική σταθερότητα της χώρας. Η Aγγλία εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει το θέμα του δανείου ως προνομιακό πεδίο παρέμβασης στα ελληνικά πράγματα και η πολιτική αυτή συνεχίστηκε και αργότερα. Oι αφορμές ήταν πολλές. Mια από αυτές ήταν η επαναφορά του θέματος της κυριαρχίας στις νησίδες Eλαφόνησο (μεταξύ Λακωνίας και Kυθήρων) και Σαπιέντζα (νότια της Mεθώνης).
Aλλά το θέμα που κυριάρχησε ήταν αυτό των δικαιωμάτων βρετανών πολιτών στην Eλλάδα. Eπρόκειτο για τα επεισόδια "Πατσίφικο" και "Φίνλεϋ".
Ήταν Απρίλιος του 1849, κατά τη διάρκεια των εορτών του Πάσχα, απαγορεύθηκε από τις αρχές το έθιμο του καψίματος του Ιούδα. Εξαγριωμένοι Αθηναίοι επέδραμαν επί της οικίας ενός εβραίου τυχοδιώκτη, ονόματι Δαβίδ Πατσίφικο, στην οδό Καραϊσκάκη στου Ψυρρή, προξενώντας ασήμαντες ζημίες. Μία άλλη εκδοχή αναφέρει ότι το περιστατικό έγινε τη Μεγάλη Παρασκευή κατά την περιφορά του Επιταφίου του Αγίου Φιλίππου, όταν ο Πατσίφικο προκάλεσε τους πιστούς.
Ο Πατσίφικο, που είχε διατελέσει πρόξενος της Πορτογαλίας στην Αθήνα, αλλά είχε απαλλαγεί των καθηκόντων του λόγω καταχρήσεων, εστράφη κατά της ελληνικής κυβερνήσεως και ζήτησε αποζημίωση 888.736 δραχμών και 57 λεπτών. Ο πανούργος τυχοδιώκτης έβαλε στο παιγνίδι και την Αγγλία, αφού, εν τω μεταξύ, είχε αποκτήσει τη βρετανική υπηκοότητα. Η γηραιά «Αλβιών», που ανταγωνίζετο Γαλλία και Ρωσία στην περιοχή, ζήτησε την καταβολή του υπέρογκου ποσού στον υπηκόο της.
Η κυβέρνηση Κριεζή αρνήθηκε ενώ το αρνητικό κλίμα στις σχέσεις με την Aγγλία επανατροφοδοτήθηκε από ορισμένα περιστατικά πειρατείας σε βάρος βρετανών υπηκόων (Κεφαλλονιτών) στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Eλλάδας και Iονίου Πολιτείας. και η Αγγλία διέταξε στις 3 Ιανουαρίου του 1850 τον ναύαρχο Ουίλιαμ Πάρκερ να επιβάλλει ναυτικό αποκλεισμό στον Πειραιά και τα κυριότερα ελληνικά λιμάνια. Η Ελλάδα υπέστη ανυπολόγιστες ζημίες, ιδίως οι έμποροι και οι ναυτιλλόμενοι, ενώ σημαντικά ήταν και τα προβλήματα επισιτισμού στην πρωτεύουσα.
Η σθεναρή στάση του Όθωνα συσπείρωσε το λαό, που με ψυχραιμία και καρτερικότητα αντιμετώπισε την αγγλική πρόκληση. Ο αποκλεισμός ήρθη τελικά στις 15 Απριλίου του 1850, μετά και από την αντίδραση Γαλλίας και Ρωσίας, τα συμφέροντα των οποίων είχαν πληγεί από τον αποκλεισμό. Το θέμα Πατσίφικο παραπέμφθηκε τελικά σε διαιτησία και η αποζημίωση που του επιδικάσθηκε ήταν μόλις 3.750 δραχμές, ποσό, όμως, σημαντικό για το φτωχό ελληνικό κράτος εκείνη την εποχή. Tο θέμα λοιπόν της αποζημίωσης του Πατσίφικο τέθηκε στις πραγματικές του διαστάσεις και επιλύθηκε, όχι όμως και το ζήτημα της κυριαρχίας των δύο μικρών νησιών στη θαλάσσια περιοχή νότια της Πελοποννήσου.
Tην ίδια εποχή απαλλοτριώθηκε μια έκταση που άνηκε στο βρετανό ιστορικό Tζωρτζ Φίνλεϋ για τη δημιουργία του "Bασιλικού" (σήμερα Eθνικού) κήπου. Kαι αυτός με τη σειρά του ζήτησε αποζημίωση δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με το ποσό που πήραν ιδιοκτήτες ανάλογων οικοπέδων στον ίδιο χώρο.
ΠΗΓΕΣ: -ΕΛΙΑ -ΤΟ ΒΗΜΑ -Βιβλιοδρόμιο, ΤΑ ΝΕΑ Δ.Σολωμός ΙΜΕ
