της Μαρίας Παπαδοδημητράκη
Τα κλισέ υπάρχουν για έναν και μόνο λόγο, γιατί τις περισσότερες φορές ισχύουν. Ναι, οι Κρητικοί έχουμε «κόλλημα» με το νησί και φροντίζουμε να μεταβιβάζουμε στις επόμενες γενιές. Ναι, κάνουμε «κλίκες» όπου και αν βρεθούμε, γιατί νιώθουμε οικεία ο ένας δίπλα στον άλλο παρά τις διαφορές μας. Ναι, θεωρούμε την κρητική κουζίνα την πιο νόστιμη του κόσμου, γιατί οι πρώτες ύλες είναι από το μποστάνι του θείου και η ρακή από το καζάνι του ξαδέρφου.
Δεν είναι, λοιπόν, περιέργο που όταν αφήνουμε πίσω το νησί, ψάχνουμε να το «αναπαράγουμε» μέσα από γιορτές σε ενώσεις, βραδιές σε σπίτια φίλων και γεύσεις σε στέκια κρητικά.
Ειδικά στο τελευταίο στάθηκα τυχερή, γιατί εδώ και χρόνια η Αθήνα έχει δείξει την αδυναμία της στη μεγαλόνησο. Έτσι, όπου και αν βρεθώ -σε πολυσύχναστους δρόμους και ήσυχα στενά, στο κέντρο της πόλης και τα περίχωρα, σε δημοφιλείς περιοχές και ανερχόμενες συνοικίες- κάπου γύρω υπάρχει ένα ρακάδικο ή ένα κρητικό καφενείο για να μου προσφέρει μια γνώριμη γεύση. Ορίστε, λοιπόν, κάποια από τα δικά μου στέκια (τα υπόλοιπα κάποια άλλη στιγμή).
Ραχάτι, Ηλιούπολη
Ένα παραδοσιακό καφενείο, σε έναν ήσυχο πεζόδρομο με πρασιές, που γρήγορα έγινε σταθερό σημείο συνάντησης, χάρη στα ντολμαδάκια και τα μπιφτεκάκια της κυρίας Μαριάννας και τη ρακή από το οικογενειακό καζάνι (το τελευταίο καραφάκι είναι πάντα κερασμένο, όπως και τα τυροπιτάκια με μέλι, που φέρνει ο κύριος Μανώλης).
Η ιδέα ξεκίνησε από το μικρό γιο της οικογένειας Περάκη, αλλά στην υλοποίησή της συμμετείχαν όλα τα μέλη, καθώς και πολλοί φίλοι τους. Σκοπός τους ήταν να μεταφέρουν στην πρωτεύουσα την ατμόσφαιρα του καφενείου του χωριού τους, της Βασιλικής.
Το μαγαζί άνοιξε τον Αύγουστο του 2014, μέσα στην κρίση, αλλά όπως λέει η παροιμία «η τύχη ευνοεί τους τολμηρούς». Έτσι, χειμώνα-καλοκαίρι το Ραχάτι γεμίζει με κόσμο όλων των ηλικιών, φοιτητές, οικογένειες, παρέες.
Τα υλικά που χρησιμοποιούν στην κουζίνα είναι εξαιρετικά και τα περισσότερα είτε παράγονται από την ίδια την οικογένεια είτε προέρχονται από τοπικούς συνεταιρισμούς, κυρίως του Λασιθίου.
Κρήτη, Πλατεία Κάνιγγος
Ήταν το πρώτο κρητικό μαγαζί που επισκέφτηκα, όταν εγκαταστάθηκα ως φοιτήτρια στην πρωτεύουσα. Η «Κρήτη» είναι από τα πιο παλιά καφενεία-ρακάδικα και υπάρχει λόγος που όλοι κάποια στιγμή περνάμε από τη στοά Βερανζέρου.
Ο Τάκης από τη Σητεία και η Κατερίνα γνωρίστηκαν στη Γερμανία και γύρισαν για να αναλάβουν το πολύβουο καφενείο στο ισόγειο του μεγάρου, που πέρασε από τον παππού στο γιο και σήμερα βρήσκω μέσα τα εγγόνια.
Με τον καιρό η «Κρήτη» εμπλούτισε τον κατάλογό της και δίπλα στον καφέ έβαλε τη ρακί, το ούζο και μεζέδες, ενώ επεκτάθηκε σε άλλους χώρους της στοάς, για να μπορέσει να βολέψει φοιτητές, δικηγόρους, βουλευτές, ηθοποιούς.
Εδώ το φαγητό της μαμάς, χωρίς περίτεχνες πινελιές και οι πρώτες ύλες από την Κρήτη έχουν τον πρώτο λόγο και οι χοχλιοί (μπουμπουριστοί ή με χόντρο), τα λουκάνικα, η ρακή από τη Σητεία και το κρασί από τη Μονή Τομπλού σε κάνουν να ξεχνάς ότι είσαι στην Αθήνα.
Μίτος, Καλλιθέα
Το πρωί και το απόγευμα είναι καφενείο με όλη τη σημασία της λέξης. Οι μεγάλες τζαμαρίες και οι παππούδες που πίνουν ήρεμα τον καφέ τους δεν αφήνουν περιθώρια να το μπερδέψεις με κάτι άλλο.
Μη βιαστείς, όμως, να το κρίνεις από την πρωινή ή έστω την απογευματινή του αμφίεση. Περίμενε να πέσει ο ήλιος, πέρασε την πόρτα και οι γεύσεις και τα αρώματα που θα απολαύσεις θα σε φέρουν πίσω στο νησί. Ο Μανώλης από τα Λιβάδια Μυλοποτάμου και η Σοφία θα σε μεταφέρουν στα λιτά και φιλικά παραδοσιακά καφενεία των χωριών μέσα από τους μεζέδες και τη ρακή, που έρχονται απευθείας από τη γενέτηρα. Αν, μάλιστα, πετύχεις και παρέες (μικρών και μεγάλων) με μαντολίνα και λαούτα, θα θυμηθείς όλους τους λόγους για τους οποίους αγαπάς αυτό το νησί!
Ρακάκι, Καισαριανή
Η Καισαριανή είναι μια περιοχή γαστρονομικά απαιτητική. Για να σταθεί κάτι στην περίφημη πλατεία της πρέπει να είναι καλό, αφού έχει να ανταγωνιστεί μια βαριά κληρονομιά. Εκεί, σε μια γωνιά στην πίσω πλευρά της πλατείας, βρίσκεται το Ρακάκι, ένα μικρό μεζεδοπωλείο, που με έχει ταΐσει και ποτίσει πολλές φορές.
Ο Μάριος και ο Κώστας με καταγωγή από την Ιεράπετρα είναι τα δύο αδέρφια που αποφάσισαν να δοκιμάσουν τις αντοχές τους στην περιοχή και καλώς το έπραξαν. Το ρακάδικο της Καισαριανής μετράει ήδη 9 χρόνια και συνεχίζει να σερβίρει μυζιθρόπιτα φτιαγμένη από τα χέρια της μαμάς.
Όπως σε κάθε κρητικό μεζεδοπωλείο που σέβεται τον τίτλο του, έτσι και στο Ρακάκι σχεδόν όλα τα υλικά για τις παραδοσιακές συνταγές, αλλά και τις μοντέρνες πινελιές έρχονται από «κάτω». Γιατί πώς αλλιώς να δημιουργήσεις γεύσεις κρητικές με υλικά από άλλο τόπο;
Αν, λοιπόν, βρεθείς κάποια στιγμή στην Αθήνα και νιώσεις νοσταλγία, εύκολα θα την ξεπεράσεις με μια ρακή και ένα μεζέ σε κάποιο από τα ρακάδικά της πρωτεύουσας!
