της Κατερίνας Μαλλιωτάκη
Όταν αναφερόμαστε στην λέξη ανεκτικότητα μπαίνουμε στο δίλημμα της διφορούμενης έννοια της. Η στενή έννοια που δίνουμε στο ρήμα ανέχομαι έρχεται πολύ κοντά με το ρήμα υπομένω, που σημαίνει ότι δέχομαι με υπομονή τα λάθη των άλλων και δεν αντιδρώ αλλά ούτε απαντώ στην προσβολή.
Με την ευρύτερη έννοια το ρήμα ανέχομαι σημαίνει παραδέχομαι, σέβομαι τις ιδιαιτερότητες και αντιμετωπίζω τις διαφορετικές απόψεις των άλλων σαν κάτι θετικό που μπορεί να μου ευρύνει τους ορίζοντες. Ωστόσο με τον όρο ανεκτικότητα δηλώνεται και η δεκτικότητα σε άλλες απόψεις, που επιτρέπει στον άνθρωπο ν εκτιμά και να κατανοεί τη διαφορετικότητα ατόμων, ομάδων, λαών, ιδεών, με στόχο τη δημιουργική προσέγγιση και την πρόοδο, ατομική ή συλλογική.
Σύμφωνα με τον ορισμό αυτόν καταλαβαίνουμε πόσο λεπτή είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο υπομένω και στο ανέχομαι. Πολλές φορές η δική μας υπομονή ή ανεκτικότητα αν θέλετε, γίνεται προϊόν εκμετάλλευσης των καταστάσεων, και αυτό φυσικά μπορεί να μας δημιουργήσει αρκετά προβλήματα. Η συναισθηματική ωριμότητα διαφέρει από άτομο σε άτομο, καθώς ο καθένας από μας λαμβάνει διαφορετικά τα «δώρα» που του προσφέρονται.
Χρειάζεται μεγάλη ωριμότητα καθώς και υπευθυνότητα να μην ενδώσουμε στο «τρυπάκι» της εκμετάλλευσης των συναισθημάτων καθώς και των πράξεων που απλόχερα μας χαρίζει ο άλλος. Το δεδομένο της προσφοράς καθώς και της υπομονής μπορεί να φέρει πολύ κοντά τους ανθρώπους στον ρόλο του θύματος που ικανοποιείται μόνο όταν δίνει. Η εκμετάλλευση αυτή μπορεί να διαφοροποιηθεί με την βοήθεια των ορίων που για άλλη μια φορά έρχονται να ταχτοποιήσουν τα πράγματα και να βάλουν «τον κάθε κατεργάρη στον πάγκο του»..
Η ανοχή όμως δεν συνδέεται πάντα με την υπομονή ή την εκμετάλλευση αλλά έχει και μία ευεργετική πλευρά που μας βοηθάει πολλές φορές να περάσουμε από τις «Συμπληγάδες πέτρες». Μέσα από την ανεκτικότητα καθώς και την υπομονή, μαθαίνουμε να περιμένουμε ήρεμα αυτό που αργεί να έρθει. Αν δεν μάθουμε να περιμένουμε είναι δύσκολο να ζήσουμε οπότε είναι δύσκολο και να ελπίζουμε. Η αναμονή πρέπει να περπατά δίπλα δίπλα με την ελπίδα ή να σημαίνει μια μακρινή πιθανότητα ελπίδας ώστε ο άνθρωπος να παίρνει κουράγιο και δύναμη.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι η ανεκτικότητα καθώς και η υπομονή αν χρησιμοποιηθούν σωστά γίνονται τα κατάλληλα εργαλεία για να αποκτήσει ο άνθρωπος περισσότερες γνώσεις, να διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες, να εμβαθύνει τις απόψεις των άλλων και να ξεφύγει από την απολυτότητα. Η αδιαλλαξία φέρνει δογματισμό, προλήψεις και ακαμψία σκέψης.
Μέσω της ανεκτικότητας ο άνθρωπος μπαίνει βαθιά στην ενσυναίσθηση, καθώς μέσα από αυτήν καθρεπτίζεται και η προσωπική του ανεπάρκεια. Αν το σκεφτείτε καλά η ανεκτικότητα καλλιεργεί την αξιοπρέπεια και διαπλάθει μια ηθική προσωπικότητα. Πολλές φορές κρύβει μέσα της την λύση για την αντιμετώπιση μικρών ή μεγάλων προβλημάτων αρκεί βέβαια να έχουμε βρει την δικλείδα ασφαλείας, που δεν θα επιτρέψει στον άλλο να μας κάνει υποχείριο του ούτε και να εκμεταλλευτεί το πνεύμα της γενναιοδωρίας μας.
Το δύσκολο αυτό ερώτημα μεταξύ της ανεκτικότητας και της υπομονής τελικά θα απαντηθεί από τον Ισπανό πολιτικό Φεδερίκο Θαραγόθα ο οποίος πιστεύει ότι «στη συνείδηση και στην συμπεριφορά μας, πρέπει να αντιλαμβανόμαστε την ανεκτικότητα με την ισχυρή της σημασία. Δεν σημαίνει μόνο αποδοχή της διαφορετικότητας του άλλου, αλλά και προσέγγιση του, με σκοπό να τον γνωρίσουμε καλύτερα αλλά και να γνωριστούμε καλύτερα όλοι, ο ένας μέσω του άλλου, για να μοιραστούμε πράγματα και να δείξουμε την συμπόνια μας. Γιατί οι παγκόσμιες αξίες που ανήκουν σ όλους μας, εμπλουτίζονται με την πολύτιμη ιδιαιτερότητα της κάθε κουλτούρας και της κάθε γλώσσας και με την αναντικατάστατη δημιουργικότητα του κάθε ατόμου».
