της Κατερίνας Μαλλιωτάκη
« Νόμιζα ότι», « Δεν κατάλαβα τι εννοούσες», « Υπέθεσα άλλα», «Αυτό δεν το σκέφτηκα έτσι»…
Η δημιουργία και η ανάπτυξη σχέσεων είναι ο θεμέλιος λίθος της επικοινωνίας. Μέσα από την επικοινωνία αναπτύσσουμε δεξιότητες, ενδιαφέροντα, ανταλλάσσουμε συναισθήματα, και εκφραζόμαστε σε λογικό και πνευματικό πλαίσιο. Για αυτό το λόγο καλό είναι να γνωρίζουμε ποιες είναι οι κύριες συνιστώσες της επικοινωνίας ώστε να μπορούμε να την αντιληφθούμε καλύτερα και με ωριμότητα.
Πρώτα από όλα ας γνωρίσουμε την συνομιλία. Η συνομιλία με τους άλλους πρέπει να είναι απλή και κατανοητή. Τι σημαίνει αυτό; Να μην παίρνουμε ή δίνουμε «διπλά μηνύματα». Το διπλό μήνυμα έχει την ικανότητα να δημιουργεί σύγχυση, αφού οι πληροφορίες που στέλνει είναι αντιφατικές Π.χ Σε μια χειραψία μπορεί να πούμε «Χάρηκα για την γνωριμία» όμως το ύφος, το βλέμμα μας αλλά και η στάση του σώματος μας να μην υποστηρίζει αυτό που λέμε, δηλαδή να υπονοεί άλλα.
Σημαντικό ρόλο την επικοινωνία παίζει και η γλώσσα του σώματος. Με την γλώσσα του σώματος στέλνομε μηνύματα όχι με την ομιλία μας αλλά με τη γενικότερη στάση μας. Η θέση του σώματος, η έκφραση του προσώπου, οι κινήσεις των χεριών, η τοποθέτηση των ποδιών μεταδίδουν κάποια μη προφορικά μηνύματα. Παράλληλα ο τόνος της φωνής μας παίζει το δικό του ρόλο στη διαδικασία της επικοινωνίας. Εάν αυτά που αισθανόμαστε δεν ταιριάζουν με αυτά που λέμε, «προδίνουμε» τις ειλικρινείς μας προθέσεις χωρίς να το καταλαβαίνουμε, ακόμα και με την σιωπή μας.
Καθώς η επικοινωνία είναι ένας τρόπος να εκφράζουμε ξεκάθαρα τις σκέψεις και τις ανάγκες μας ώστε να φέρουμε τους ανθρώπους που αγαπάμε κοντά, καλό είναι να γνωρίζουμε τους εχθρούς της ώστε να μπορέσουμε να τους αντιμετωπίσουμε.
Ο πρώτος εχθρός της επικοινωνίας είναι τα «Δεύτερα σενάρια». Τα δεύτερα σενάρια έχουν έρθει για να αποπροσανατολίσουν τις λέξεις. Είναι όλα αυτά που σκεφτόμαστε από μέσα μας την ώρα που λαμβάνουμε μια πληροφορία ή ένα μήνυμα. Π.χ σε κάποιο καυγά με τον σύντροφο μας άλλα σκεφτόμαστε αληθινά και άλλα λέμε. Έτσι κάνουμε το πρώτο σενάριο, «αυτά που μου λέει είναι δικαιολογίες, εγώ ξέρω τι έχει συμβεί», το δεύτερο σενάριο «αν μ αγαπούσε δεν θα μου μιλούσε έτσι» το τρίτο σενάριο « αφού δεν μ αγαπάει καλύτερα να χωρίσουμε» το τέταρτο σενάριο κτλ.
Όλες αυτές οι σκέψεις έρχονται στο μυαλό μας σαν καταιγίδες οι οποίες δεν μας αφήνουν να δούμε το πραγματικό τοπίο. Είναι πολύ σημαντικό τις στιγμές εκείνες να καταλάβουμε ότι όλα αυτά που σκεφτόμαστε είναι δικές μας υποθέσεις και όχι διασταυρωμένες πληροφορίες που προέρχονται από τον συνομιλητή μας. Αυτές οι σκέψεις μας βασανίζουν, μας αγχώνουν και μας οδηγούν σε ένα συναισθηματικό τέλμα.
Για να αποφύγουμε τις δεύτερες σκέψεις και τα σενάρια θα προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε τον δεύτερο εχθρό της επικοινωνίας που είναι η ειλικρίνεια. Πολλές φορές φοβόμαστε να πούμε αυτό που νοιώθουμε , όχι απαραίτητα από δειλία αλλά επειδή δεν θέλουμε να πληγώσουμε τον άλλο ή να συγκρουστούμε μαζί του. Άλλες φορές πάλι η ανταγωνιστική μας φύση δεν μας αφήνει να σκεφτούμε με ανιδιοτέλεια, εμποδίζοντας μας να εκφραστούμε θετικά σε κάτι που ίσως και να βλέπουμε αλλά δεν θέλουμε να το παραδεχθούμε. Μέσα από την ανοιχτή και ειλικρινή επικοινωνία μπορούμε να χτίσουμε σχέσεις που αντέχουν στο χρόνο, με μειωμένες συγκρούσεις, για μια πιο ισορροπημένη ζωή.
Διαβάζοντας για τους εχθρούς της επικοινωνίας είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε την σπουδαιότητα της έκφρασης σε θέματα που αφορούν τα συναισθήματα και τα θέλω μας. Μιλώντας για τις ανάγκες μας δίνουμε στον συνομιλητή μας την ευκαιρία να μπορεί να αξιοποιήσει τις πληροφορίες που λαμβάνει και να αποφασίσει αν μπορεί να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει μαζί μας. Όσο καλά και αν νομίζουμε ότι γνωρίζουμε τους άλλους, εντούτοις δεν μπορούμε να διαβάζουμε τη σκέψη τους οπότε πρέπει να μιλάμε ξεκάθαρα, για να αποφεύγουμε παρεξηγήσεις και καταστάσεις, που μπορούν να πληγώνουν.
Γνωρίζοντας τους εχθρούς της επικοινωνία, θα ήθελα επισημάνω ότι σε τίποτα δεν ωφελεί η επιθετική συμπεριφορά ως προς τον συνομιλητή μας. Καλό ακούγεται αν και αρκετές φορές δεν γίνεται, να αποφεύγουμε τις κατηγορίες αλλά και τις ετικέτες που κωλυσιεργούν την συζήτηση μας. Αν ο στόχος είναι να βρούμε λύση στο πρόβλημα μας και όχι να κατηγορήσουμε τον συνομιλητή μας όλα γίνονται πιο εύκολα για την έξοδο μας από στους δαιδαλώδους διαδρόμους της επικοινωνίας.
Επιπρόσθετα το πλέον ουσιαστικό και απαραίτητο στοιχείο της επικοινωνίας είναι η αυτογνωσία. Η επίγνωση του τι νοιώθουμε, γιατί μας κάνει ο άλλος να νοιώθουμε έτσι, ποιες είναι οι ανάγκες μας και αν μπορεί ή αν θέλει ο άλλος να μας τις καλύψει είναι ένα πολύτιμο βοήθημα ώστε να ξεκαθαρίσουμε τι ακριβώς θέλουμε από τους άλλους και τι ακριβώς θέλουν οι άλλοι από εμάς.
Τολμήστε λοιπόν να επικοινωνήσετε με θάρρος και ειλικρίνεια το συναίσθημα σας, εξηγώντας στον συνομιλητή το αίτημα σας. Η καλή πρόθεση πάντα δουλεύει θεραπευτικά αφού μας βοηθάει να μπούμε στην θέση του άλλου και να καταλάβουμε και τις δικές του ανάγκες.
