H χαρά μου είναι μεγάλη γιατί κρατώ στα χέρια μου το βιβλίο του κ. Γιώργου Στασινάκη με τίτλο “Καζαντζάκης – Ζορμπάς. Μια αληθινή Φιλία”, από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Ιδιαίτερα είμαι χαρούμενος γιατί υπάρχει στην πρώτη του σελίδα μια αφιέρωση που απευθύνεται σε μένα με τα εξής λόγια:
“Στον εκλεκτό φίλο Δημήτρη. Με εκτίμηση. Γ. Στασινάκης “.
Πως όμως προέκυψε αυτό.
Την περασμένη Παρασκευή, το απόγευμα, καλεσμένος από τον συγγραφέα και φίλο Γιώργο Στασινάκη παρακολούθησα την παρουσίαση του βιβλίου του
“Καζαντζάκης – Ζορμπάς. Μια αληθινή Φιλία”.
Πριν μιλήσουμε για το έργο του, δύο λόγια για τον συγγραφέα δεν θα έβλαπταν. Ο Γ. Στασινάκης είναι ιδρυτής και πρόεδρος της Συντονιστικής επιτροπής της Διεθνούς Εταιρίας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (ΔΕΦΝΚ). Είναι μέλος της Διεθνούς Ένωσης Γαλλόφωνου Τύπου και σπουδαγμένος στη Γαλλία σε Πολιτικές Επιστήμες και Νομικά. Έχει λάβει σημαντικές τιμητικές διακρίσεις αλλά κυρίως είναι “άνθρωπος” και “καλός φίλος”. Για μένα είναι ο άνθρωπος που με ενέπνευσε να ασχοληθώ με το έργο του Καζαντζάκη και να συμπεριλάβει άρθρα μου για το έργο του Καζαντζάκη στην ετήσια επιθεώρηση “Le Regard cretois” στην οποία είναι αρχισυντάκτης αλλά και στη ιστοσελίδα της ΔΕΦΝΚ. Στα νέα του προσόντα θα συμπεριληφθεί και αυτό του συγγραφέα.
Πριν την έναρξη της παρουσίασης του βιβλίου του και στην ολιγόλεπτη συζήτηση που είχαμε τον ρώτησα τι ήταν αυτό που τον οδήγησε να γράψει αυτό το βιβλίο. Η απάντηση ήταν άμεση: “Λόγω του ενδιαφέροντος που υπάρχει στη σχέση ανάμεσα σ΄ αυτούς τους ανόμοιους αλλά ξεχωριστούς ανθρώπους αλλά και λόγω της βαθιάς φιλίας που υπήρχε ανάμεσα τους”.
Η παρουσίαση ήταν εξαιρετική και σοβαρή, όπως αρμόζει όταν μιλάς για ένα μεγάλο συγγραφέα αλλά και για μια απέραντη φιλία. Ο Γ. Στασινάκης, προσπάθησε να μας δώσει απλά να καταλάβουμε την βαθιά φιλία μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών του βιβλίου του.
Ο Γ. Στασινάκης, ως ένας καλός αρχαιολόγος έψαξε και βρήκε όλα εκείνα τα στοιχεία που τον βοήθησαν να γράψει το βιβλίο αυτό. Έτσι μας γράφει για την γνωριμία των δύο πρωταγωνιστών του έργου του που πραγματοποιήθηκε στο Άγιον Όρος το 1914 και για την μετέπειτα συνεργασία τους, το 1915, στην επιχείρηση ξυλείας, η οποία δεν πήγε καλά. Ακόμα και για τη δεύτερη επιχείρηση τους, το λιγνιτωρυχείο στη Μάνη, που και αυτή δεν πήγε καλά και έκλεισε. Το 1920, ο Ζορμπάς εγκαθίσταται στη Σερβία και οι δύο φίλοι πλέον αλληλογραφούν. Ενδιαφέρον στην αλληλογραφία τους είναι ότι ο Ζορμπάς πάντα αποκαλούσε τον Καζαντζάκη “ αγαπητέ Κύριε Καζαντζάκη “ και στον πληθυντικό. Σύμφωνα νε τον συγγραφέα κ. Γ. Στασινάκη ο Ζορμπάς πέθανε το 1941 και με την ευκαιρία μιας συναυλίας το 1997 στα Σκόπια του Μίκη Θεοδωράκη, αυτός ανακάλυψε τον τάφο του “θρυλικού Ζορμπά” .
Ο Νίκος Καζαντζάκης δεν ξέχασε τον φίλο του Ζορμπά και στο τελευταίο του έργο “Αναφορά στον Γκρέκο “ αφιέρωσε ένα κεφάλαιο σ΄ αυτόν. Αλλά και σε μια επιστολή του Καζαντζάκη προς τον γιό του Ζορμπά Μανόλη που διέμενε στη Σητεία του γράφει από την Antibes της νότιας Γαλλίας στις 20-10-1953, όταν πια είχε γράψει το βιβλίο του “Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά” (ο φίλος του Καζαντζάκη Γιώργος Ζορμπάς που στο έργου έγινε Αλέξης Ζορμπάς) του γράφει : “..το βιβλίο πούγραψα για τον πατέρα Σας είναι ένα μνημόσυνο αγάπης, όπου η αλήθεια κ΄ η φαντασία ανακατέβουνται, όπως είναι απαραίτητη σ΄ ένα έργο τέχνης”. Να σημειώσουμε ότι το βιβλίο αυτό μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες.
Με την έκδοση αυτή του κ. Στασινάκη λύνονται τα πιθανά ερωτήματα που υπήρχαν στο μυαλό μας για τη σχέση αυτή, τεκμηριωμένα αλλά και με σαφήνεια.
Διαβάζοντας τα έργα του Καζαντζάκη και ότι αφορά τον Ζορμπά, πιστεύω ότι ο Ζορμπάς αντιπροσώπευε τον άλλο εαυτό του Καζαντζάκη. Στο πρόσωπο του Γιώργη Ζορμπά ο Καζαντζάκης προσθέτει νέα στοιχεία που αυτός επιθυμούσε να έχει αλλά δεν μπορούσε ν΄ αποκτήσει και έπλασε τον Αλέξη Ζορμπά.
Εύχομαι στο συγγραφέα Γ. Στασινάκη το βιβλίο του να είναι καλοτάξιδο και τον περιμείνουμε στην πόλη μας μ΄ ένα νέο βιβλίο.
*Όλα τ΄ αναφερόμενα στοιχεία έχουν ληφθεί από το βιβλίο του Γ. Στασινάκη
“ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ-ΖΟΡΜΠΑΣ. Μια αληθινή φιλία”.
