της Μαρίας Λιονάκη
Ο Οκτώβριος είναι ένας μήνας που δεν έχει μ. Γι’ αυτό δανείζεται το μ από τη λέξη σεμινάριο. Πρωινή ώρα, αρχή της εβδομάδας, καιρός ηλιόλουστος, εκτός και εντός, στον κόσμο του κόσμου και το δικό σου. Η διάθεση ανάλαφρη, τα χρώματα έντονα, ο καφές μοσχοβολάει. Πάντα τον καφέ τον πίνεις μυρωδάτο, βανίλια, φουντούκι και καραμέλα εναλλάξ. Οι σκέψεις σεργιανάνε ελεύθερες και χαμογελαστές, οι σκέψεις θυμούνται. Διλήμματα και έγνοιες δικές σου, που σε απασχόλησαν το προηγούμενο διάστημα, ασχολίες καθημερινές και έκτακτες, απρόσμενες, φθινοπωρινές… του μάταιου ετούτου κόσμου.
Τα σεμινάρια είναι σαν τις δίαιτες. Όπως σκέφτεσαι ότι είναι καλό κάποια στιγμή να αδυνατίσεις, για λόγους υγείας, γιατί αλλιώς θα δείχνεις εμφανισιακά, έτσι σκέφτεσαι ότι είναι καλό κάποια στιγμή στη ζωή σου να λάβεις μέρος και σε ένα σεμινάριο. Κάποια στιγμή… όχι τώρα! Ξέρεις ότι θα ξεσκονίσεις γνώσεις, θα αποκτήσεις καινούργιες, γνώσεις και δεξιότητες, θα εντρυφήσεις σε καινούργιες θεωρίες επιστημόνων, χρήσιμες για τη δουλειά σου, που θα σε βελτιώσουν επαγγελματικά, που θα τις παρουσιάσουν ειδικοί, με πολυμέσα, παραστατικά, θα κάνεις πρακτική εξάσκηση, θα πάρεις μέρος σε εργαστήρια. Θα κοιτάξεις γύρω σου εξεταστικά προς τα πού να πας, θα καθίσεις μαζί με άλλα παιδάκια στην ίδια ομάδα, θα σύρεις κοντά το καρεκλάκι σου, να κλείσει ο κύκλος. Θα κλείσεις λίγο και το παράθυρο, αν φυσάει πολύ, αν κάθεσαι σε ρεύμα. Θα γνωριστείς, θα κοινωνικοποιηθείς, λειαίνοντας τις γωνίες του χαρακτήρα σου, θα εξομολογηθείς τις φοβίες, τις αδυναμίες σου, όταν κάποια στιγμή σε κάποιο εργαστήριο θα χρειαστεί να τις υπερβείς. Θα πεις, θα ακούσεις, θα κρυφακούσεις, σα μαθήτρια σε αντιγραφή, τι λέει η διπλανή ομάδα για τα ερωτήματα που έχουν θέσει οι ειδικοί και πρέπει η ομάδα σας, η μη ειδική, σε ορισμένο χρόνο να απαντήσει. Θα καλλιεργήσεις σχέσεις, θα ξεπεράσεις αναστολές, ντροπές, θα εκφραστείς, θα κάνεις αυτοκριτική, θα επιβραβεύσεις και θα επιβραβευτείς. Θα κάνεις εργασίες, δειγματικές διδασκαλίες, σε συγκεκριμένο χρόνο, διάστημα, με στόχους ευκρινείς, προγραμματισμό, υλοποίηση, απολογισμό και θα τις παρουσιάσεις στους συναδέλφους σου, τους συμμετέχοντες στο σεμινάριο, στα άλλα παιδάκια. Αυτό θα ολοκληρωθεί μέσα σε πενήντα ώρες, σε δέκα συνεδρίες, δέκα Σάββατα μέσα στη σχολική χρονιά. Θα μπορείς, σύμφωνα με το συμβόλαιο που άτυπα, με λόγο τιμής υπογράφεις με όλους τους άλλους, να λείψεις μία, το πολύ δύο φορές. Και θα έρχεσαι στην ώρα σου. Όχι αργά, με μια δικαιολογία αγκαλιά. Δεν χτύπησε το ξυπνητήρι, είχε κίνηση, αρρώστησε η γιαγιά σου, που είχε αρρωστήσει και στο γυμνάσιο πριν το διαγώνισμα των μαθηματικών.
Το σεμινάριο που ξεκινά μήνα Οκτώβριο και δανείζει στο μήνα το γράμμα μ, που αυτός δεν έχει, το βλέπεις σαν προκήρυξη, προειδοποίηση, αρκετές μέρες πριν. Στο mail σου που ανοίγεις ανυποψίαστη μια ειμαρμένη μέρα. Μια μέρα αναποφάσιστη, ανάμεσα στην υψηλή ή την πιο χαμηλή θερμοκρασία. Μια μέρα που αιωρείται ανάμεσα στον ήλιο και τη συννεφιά, του καιρού και της διάθεσής σου. Που φορά κοντομάνικο, αλλά κρατά καλού κακού και μια ζακέτα. Που στρώνει στο σπίτι της, στη φύση, καινούργιο χαλί υφασμένο από καφετιά, πορτοκαλί και κίτρινα φύλλα. Το βλέπεις, μια ώρα αφού έχεις φυλάξει τα είδη θαλάσσης ψιθυρίζοντάς τους λόγια γλυκά.
Σεμινάριο μετασχηματίζουσας μάθησης γράφει το θέμα του εκ πρώτης όψεως, συνηθισμένου, απλού mail. Το διαβάζεις ξέγνοιαστα, ανυποψίαστα, αλλά αμέσως μόλις συνειδητοποιήσεις, πως δεν είναι τόσο αθώο, όσο φαινόταν, αφού θα σου κλέψει χρόνο και κόπο, από άμυνα, κάνεις χιούμορ, γελάς. Αυτό το σεμινάριο δεν είναι για τώρα, είναι για μετά! μονολογείς. Το λέει και η λέξη. Είναι σεμινάριο μετα-σχηματίζουσας μάθησης! Δεν ξέρεις ακριβώς τι αφορά. Το μόνο που ξέρεις είναι πως είναι για μετά. Σαν τη δίαιτα.
Σάββατο 7 Οκτωβρίου. Σαν τον καιρό το φθινοπωρινό με τις εναλλαγές του ήταν και η απόφαση συμμετοχής σου στο σεμινάριο μετασχηματίζουσας μάθησης. Μετασχηματιζόταν. Πότε έλιαζε, πότε συννέφιαζε. Λόγω πίεσης χρόνου και υποχρεώσεων. Αν και η εμπειρία από σεμινάρια των δύο προηγούμενων ετών ήταν άκρως θετική. Παρά τις παροτρύνσεις των συναδέλφων. Παρά το προμήνυμα άριστης οργάνωσης, καθώς η σύμβουλος, η υπεύθυνη παιδαγωγικής ευθύνης του σχολείου σου οργανώνει με αγάπη, ό,τι κάνει. Με αγνό ιδεαλισμό. Εύκολα, όσο μια πεζοπορία. Δύσκολα, όσο ένα τέτοιο εγχείρημα απαιτεί.
Απόγευμα Σαββάτου στο Καπετανάκειο. Έξω στην αυλή με το λίγο, λόγω αναμόρφωσης του χώρου, πράσινο, επικρατεί ημίφως. Μέσα στην αίθουσα όμως επικρατεί φως. Ηλεκτρικό και δημιουργικό. Οι αχτίδες του διαχέονται στο χώρο, μαζί με τις νότες από το «Βαλς των χαμένων ονείρων» του Μάνου Χατζηδάκι, που ο Μανώλης, ο υπεύθυνος για την τεχνική υποστήριξη του σεμιναρίου έχει βάλει να ακούγεται σιγανά. Τέσσερις καθηγητές, άντρες και γυναίκες, άγνωστοι ως σήμερα, συνάδελφοι, διαφορετικών ειδικοτήτων, έχουν αποτελέσει μία, την ίδια ομάδα. Ανάμεσα σε αρκετές. Έχουν τραβήξει κοντά τα καρεκλάκια τους, έχουν κλείσει τον κύκλο. Έχουν και καφέδες παραμελημένους, ξεχασμένους στα πόδια τους. Είναι προβληματισμένοι, λίγο αγχωμένοι, δυσερμήνευτοι, σκοτεινοί. Θα μπορέσουν άραγε, σκέφτονται, να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις κι αυτού του σεμιναρίου; Θα μπορέσουν να το παρακολουθήσουν ως το τέλος, να το συνδυάσουν με τα σημαντικά, τα πρωτεύοντα, αλλά και τα πιο ασήμαντα, τα πιο άχαρα, μα υποχρεωτικά της ζωής τους; Κοιτάζονται στα μάτια και σιωπούν… Δίνουν χρόνο να εξελιχθούν τα πράγματα, να ανθίσουν οι σχέσεις τους, να νιώσουν τον άλλο, να τον αποδεχτούν. Για να ξεκινήσουν να δουλεύουν. Πρέπει μέσα σε ένα μισάωρο να δώσουν ορισμό της έννοιας του μετασχηματισμού, πώς συμβαίνει στη ζωή μας, πότε, με ποιες αφορμές, να το απεικονίσουν με μια εικόνα από τη φύση. Πρέπει να καταγράψουν τις διάφορες απόψεις τους, που θα παρουσιάσει ένας, εκπρόσωπος της ομάδας και τέλος πρέπει να δώσουν στην ομάδα τους ένα όνομα.
Πρώτη έρχεται στο μυαλό μας η εικόνα από τη φύση. Που όλοι αγαπάμε, που όλοι θα θέλαμε να ήμασταν εκεί. Σκεφτόμαστε όλοι τον μεταξοσκώληκα, την εξέλιξή του, την μεταμόρφωση του σε πεταλούδα. Κι αμέσως μετά ψάχνουμε με ενθουσιασμό όνομα στην ομάδα. Να την πούμε «ουράνιο τόξο» λέει ένας. Σιγά μην την πούμε και «άνεμο» ή «βροχή», τον πειράζει κάποιος άλλος. Και τότε πετάγεται η Ελένη, της παρέας μας, η πιο μικρή. «Θα την πούμε: Οι μύωπες!» λέει δυνατά, με ενθουσιασμό, με αποφασιστικότητα, με φωνή που παρασύρει άλλες φωνές, ξέφρενες, χαράς, όλων μας. Το κοινό μας, συνεχίζει, όπως μας βλέπω εδώ να καθόμαστε είναι ότι όλοι φοράμε γυαλιά…
Δεν είναι μόνο αυτό το κοινό μας Ελένη, όπως τόσο χαριτωμένα και εύστοχα εντόπισες, σκέφτομαι σήμερα, κάνοντας νοερή ανασκόπηση. Είναι κι όλα αυτά που εσύ κι εγώ κι όλοι στις ομάδες αυτές γνωρίζουμε. Είναι η περιέργεια, η δίψα να μάθουμε, να βελτιωθούμε, να πειραματιστούμε, να κάνουμε λάθη και σωστά, να γνωρίσουμε νέους ανθρώπους, να ανοίξουμε νέους ορίζοντες, η αδιαφορία μας αν εκτεθούμε, τσαλακωθούμε και κυρίως η παιδική μας ψυχή. Που αυτή τη στιγμή επιβραβεύει το θάρρος της, την απόφασή της και χαρούμενη γελά…
