Της Κατερίνας Μαλλιωτάκη
Από τότε που χάσαμε το πρώτο αντικείμενο με το οποίο είχαμε δεθεί συναισθηματικά μέχρι που μαλώσαμε με τον αγαπημένο μας παιδικό φίλο, από τον πρώτο μας χωρισμό έως την ολοκληρωτική απώλεια ενός δικού μας προσώπου, η ζωή μας δείχνει το σκληρό της πρόσωπο μέσα από πόνο, θλίψη και πολλές φορές ενοχή.
Οι μικρές ή μεγάλες απώλειες, οι οποίες μας πόνεσαν πολλές φορές βαφτίστηκαν μικρά ή μεγάλα πένθη που κληθήκαμε να διαχειριστούμε αναγκαστικά, καθώς οι αποχωρισμοί είναι πάντα επώδυνοι. Αν το φιλοσοφήσουμε παραπάνω τελικά δεν πενθούμε μόνο όταν χάνουμε κάποιο δικό μας πρόσωπο αλλά πενθούμε για πολλά πράγματα στην ζωή μας, που η απώλεια τους μας αφήνει ένα μεγάλο κενό. Πενθούμε για το ζωάκι που χάσαμε, για το σπίτι που αλλάξαμε, για τα νιάτα που περάσανε , για τις ιδέες που ξεχάσαμε, για τα πρόσωπα που μας ξεχάσανε.
Το πένθος είναι ένα επώδυνο γεγονός καθώς ακολουθείται από μια προσαρμοστική πορεία προς τη συνέχιση της ζωής μας χωρίς την παρουσία του ατόμου ή του πράγματος που αποχωριστήκαμε. Η περίοδος της θλίψης διαφοροποιείται από πρόσωπο σε πρόσωπο. Μέσα σ αυτήν την περίοδο ξεπηδιούνται συναισθήματα κενότητας( η ζωή δεν έχει κανένα νόημα πια), φόβου(τι θα γίνω τώρα μόνος/η μου;), θυμού ( πως μου το κάνε αυτό;) ενοχής( μήπως φταίω εγώ ;) παράπονου (γιατί να συμβεί σε μένα) και φυσικά σύγχυσης (τι θα κάνω τώρα;).
Ακόμα κι αν το παρόν είναι γεμάτο πόνο, είναι υγιές και φυσιολογικό κάποιος που πενθεί να βιώνει τόσο έντονα συναισθήματα. Όλοι οι άνθρωποι έχουν αντιμετωπίσει στη ζωή τους απώλειες και έχουν έρθει αντιμέτωποι με τον πόνο που τις συνοδεύει. Καθένας λοιπόν από εμάς παίρνει τον δικό του χρόνο μέχρι να επουλωθούν οι πληγές του. Αυτός ο χρόνος που χρειάζεται εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία του ατόμου που υποφέρει αλλά κι από το είδος της σχέσης με το πρόσωπο που έχει χάσει.
Ωστόσο τα στάδια της διαδικασίας της θλίψης είναι προκαθορισμένα και συνήθως ξεκινούν με το στάδιο της άρνησης του γεγονότος που έχει συμβεί. Το να μην θέλει κάποιος να δεχθεί αυτό που συνέβη λειτουργεί αρχικά ανακουφιστικά στην ψυχική του ισορροπία. Καθώς αρχίζει να το συνειδητοποιεί σιγά σιγά μπαίνει στο στάδιο του θυμού. Εδώ συναντάμε θυμωμένους ανθρώπους που προσπαθούν να βρουν κάτι ή κάποιον που να ευθύνεται για αυτό που τους συνέβη (θεό, γνωστούς, ερωμένη, ιατρούς, φίλους, συγγενείς).
To τρίτο στάδιο είναι το στάδιο της διαπραγμάτευσης. Σε αυτό το στάδιο το άτομο αρχίζει να συνειδητοποιεί το άσχημο γεγονός, καθώς και τη μη αναστρεψιμότητά του, κι έτσι προσπαθεί ν αναπτύξει ένα εσωτερικό διάλογο για πράγματα που θα μπορούσαν να έχουν γίνει καλύτερα ώστε να είχε αποτραπεί το μοιραίο. Αυτό το στάδιο μπορεί να καθηλώσει πολλούς ανθρώπους στην ενοχή καθώς αναζητούν τα προσωπικά τους λάθη. Μέσα από αυτές τις συνειδητοποιήσεις μπορεί να περάσουμε και στο στάδιο της κατάθλιψης που έχει πολλά συναισθήματα πόνου και αίσθημα του αβοήθητου. Εδώ το άτομο θρηνεί πραγματικά αυτό που έχασε κατανοώντας ότι δε πρόκειται να ξαναγυρίσει, οπότε έρχεται σε επαφή με τη θλίψη και τη στεναχώρια.
Καθώς χρειάζεται τον απαιτούμενο χρόνο για να διαχειριστεί όλα αυτά τα συναισθήματα μπαίνει στο τελευταίο στάδιο της αποδοχής. Αποδοχή φυσικά δεν σημαίνει ότι το άτομο σταματά να πενθεί ή ότι ξεχνάει το γεγονός που του συνέβη, απλά κατανοεί την απώλεια, αρχίζει να αποενοχοποιείται και προσπαθεί είτε να αποχαιρετήσει το δικό του άνθρωπο είτε να διατηρήσει τη ανάμνηση του άσβεστη σε ένα μέρος της ψυχής του προχωρώντας όμως λειτουργικά.
Ο κάθε άνθρωπος μπορεί να παρουσιάσει διαφοροποιήσεις όσον αφορά στη σειρά των σταδίων του πένθους που θα περάσει και για αυτό δεν μιλάμε ποτέ απόλυτα για την εξέλιξη τους. Ωστόσο είναι γεγονός ότι η θλίψη καθώς και η έκφραση της δεν δηλώνει αδυναμία αλλά ίσα ίσα είναι αναγκαία για να ξεπεραστεί ο πόνος. Προσπαθώντας να αγνοήσουμε τον πόνο και να δείχνουμε δυνατοί δεν καταφέρνουμε να ξεπεράσουμε την απώλεια.
Πολύτιμο βοήθημα στα μαθήματα ζωής που μας προσφέρει η ίδια η απώλεια είναι τα λόγια του Χ.Μπουκάι από το βιβλίο του ο « Ο δρόμος των δακρύων» ο οποίος λέει ότι « Αν συνειδητοποιήσω ότι όλα μια μέρα θα περάσουν και θα φύγουν, θα καταλήξω να δεχτώ πως είναι δική μου ευθύνη να εμπλουτίζομαι αποχαιρετώντας τα » . Εξάλλου πάντα συνειδητοποιούμε μια απώλεια από την εικόνα που αφήνει μέσα μας αυτό που χάθηκε, καθώς κάθε αλλαγή στην ζωή μας είναι σημαντική και πίσω από αυτήν κρύβεται μια απώλεια που πρέπει να επεξεργαστούμε για το κενό που μας αφήνει.
Κάποιες φορές και το να μην εγκαταλείπεις κάτι ..είναι θάνατος ..καθώς ο πόνος της απώλειας δεν έχει να κάνει τόσο με το γεγονός ότι δεν έχω πια κάτι, όσο με το ότι.. δεν αντέχω την αδυναμία μου να το χάσω!
