Του Σπύρου Δανέλλη*
Από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 οπότε και ξεκίνησε η σχετική δημόσια συζήτηση, άρχισε να ωριμάζει σε ολοένα και περισσότερους Έλληνες πολίτες, επώνυμους και μη, η ιδέα της αποτέφρωσης, ως τρόπου μετά θάνατον διάθεσης του σώματός τους. Συγκεκριμένα, στις 10/11/1998 είχε κατατεθεί τροπολογία, με θέμα «Αποτέφρωση νεκρών προσώπων, άλλων δογμάτων» προς τον τότε Υφυπουργό Εσωτερικών κ. Γ. Φλωρίδη, με διακομματική πρωτοβουλία, στην οποία είχα την τιμή να συμμετέχω. Φυσικά η εν λόγω πρωτοβουλία απορρίφθηκε, μετά πολλών επαίνων, όπως δυστυχώς αναμέναμε. Από τότε μέχρι σήμερα, μετά από 18 χρόνια, και πάνω από δύο χρόνια με κυβέρνηση της αριστεράς, ακόμη και αυτό το ζήτημα αρχής για πολλούς πολίτες, φαντάζει απόμακρο.
Ένα ζήτημα το οποίο σημειωτέον στην Ισπανία του Φράνκο ρυθμίστηκε από τα πρώτα ακόμη χρόνια της δικτατορίας του, εν έτη 1945!
Σήμερα, παρότι υπάρχει θεσμοθετημένο νομικό πλαίσιο (ν.3448/2006, όπως συμπληρώθηκε από το ν. 4277/2014, αλλά και από σχετική Υπουργική Απόφαση της παρούσας κυβέρνησης), το οποίο επιτρέπει στους Δήμους να κατασκευάζουν αποτεφρωτήρια, εξακολουθεί να μην υπάρχει ούτε μια τέτοιου τύπου υποδομή σε ολόκληρη την Επικράτεια. Ως εκ τούτου, οι Έλληνες πολίτες που αποφασίζουν την καύση των νεκρών τους δυσχεραίνονται δυσανάλογα, σε μια αξιακά θεμελιώδη επιλογή τους, δεδομένου ότι τέτοιου τύπου κοινωνικές υπηρεσίες παρέχονται, μόνο εκτός συνόρων.
Το θέμα επανέρχεται στο δημόσιο διάλογο ξανά και ξανά, με τον θάνατο κάποιου επιφανούς πολίτη, ο οποίος έχει προηγουμένως δηλώσει ρητά την επιθυμία του να αποτεφρωθεί και όχι να ταφεί. Στην πραγματικότητα, βέβαια, το συγκεκριμένο ζήτημα προκύπτει πολύ πιο συχνά, απλώς δεν το αντιλαμβανόμαστε στη δημόσια σφαίρα, διότι πρόκειται για περιπτώσεις ανωνύμων πολιτών.
Τελευταίο παράδειγμα ο τραγουδοποιός της νεότητάς μας, Λουκιανός Κηλαηδόνης, ο οποίος τελικά αποτεφρώθηκε στην Βουλγαρία. Η σύντροφος του και συνάδελφός μου Άννα Βαγενά, φέρνοντας το ζήτημα στη Βουλή απέσπασε από τον αρμόδιο Υπουργό Εσωτερικών, κ. Σκουρλέτη, την δέσμευση πως αποτεφρωτήρια θα κατασκευαστούν και θα λειτουργήσουν από ιδιώτες επιχειρηματίες.
Τι είναι όμως αυτό που κάνει έναν δηλωμένο οπαδό του κρατισμού όπως ο κ. Σκουρλέτης να καταφεύγει στην ιδεολογικά επώδυνη για αυτόν λύση του ιδιώτη επιχειρηματία;
Τι είναι αυτό που δεν επιτρέπει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση να προχωρήσει στην κατασκευή και λειτουργία αποτεφρωτηρίων, ακόμη και στις περιπτώσεις σχετικών αποφάσεων μεγάλων Δήμων, ενώ πλέον υπάρχει ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο;
Η απάντηση είναι προφανής. Η ήττα του κράτους, από το δύσκολα διαχειρίσιμο μείγμα ιδεοληπτικών θρησκευτικών πιέσεων αφενός, και πάγιων οικονομικών - συντεχνιακών συμφερόντων αφετέρου. Αρκούσε πάντα μια κουβέντα του τοπικού Μητροπολίτη για να «πάνε περίπατο» ομόφωνες αποφάσεις Δημοτικών Συμβουλίων.
Δεν «ερωτεύτηκε» ξαφνικά ο κ. Σκουρλέτης την ιδιωτική πρωτοβουλία, απλώς ματαιώθηκαν οι όποιες αφελείς ψευδαισθήσεις του. Προσκρούοντας στην πραγματικότητα, παραδέχτηκε δημόσια πως το κράτος αδυνατεί ορισμένες φορές να υλοποιήσει ακόμη και θεμελιώδη αξιακά αιτήματα του πολιτικού φιλελευθερισμού.
Πρόκειται για μια τραγική παραδοχή ήττας και ανημποριάς. Το δημόσιο – ακόμη και υπό αριστερή κυβέρνηση - και να θέλει, δεν μπορεί, γιατί ο φόβος του πολιτικού κόστους μιας σύγκρουσης με την παντοδύναμη εκκλησία και τους κατά τόπους εκπροσώπους της είναι δυσβάσταχτος.
Αλλά και από το απέναντι στρατόπεδο, αυτό της Ν.Δ. οι ελπίδες δυστυχώς δεν φαίνονται να είναι περισσότερες. Παρότι η ηγετική ομάδα ομνύει στον φιλελευθερισμό, στην πράξη ακολουθεί «τας υποδείξεις της Δεξιάς του Κυρίου», προκειμένου να ευχαριστήσει το παραδοσιακό της, υπερσυντηρητικό, πελατολόγιο. Χαρακτηριστικές οι επιλογές της για το σύμφωνο συμβίωσης ομόφυλων ζευγαριών, για την ιθαγένεια σε παιδιά μεταναστών και πρόσφατα η ουσιαστική άρνηση απόδοσης ιθαγένειας στους απογόνους των Ελλήνων Εβραίων του Ολοκαυτώματος.
Για να συνεχιστεί η διαχρονική αντίφαση, τα θέματα του πολιτικού φιλελευθερισμού να υποστηρίζονται από την Αριστερά (πλην της παραδοσιακής) και να αντιμάχονται από την κατά διακήρυξη φιλελεύθερη, στην πραγματικότητα όμως συντηρητική, Δεξιά.
Στην γνωστή πραγματικότητα γενναίων διακηρύξεων, αλλά άτολμων πράξεων από πλευράς της Πολιτείας, σταθερά αγνοούμενος παραμένει ο πολιτικός φιλελευθερισμός και το πανανθρώπινο δικαίωμα της διαχείρισης του σώματός μας πριν, αλλά και μετά θάνατον.
Δυστυχώς στην Ελληνική επικράτεια ο Διαφωτισμός αργεί ακόμη...
*Ο Σπύρος Δανέλλης είναι βουλευτής Ηρακλείου και Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του Ποταμιού.
