της Μαρίας Παπαδοδημητράκη
Ένα κούρεμα μπορεί να σε μεταμορφώσει, να σου φτιάξει τη διάθεση, να σου «φωτίσει» τη μέρα, να αλλάξει ακόμα και τον τρόπο που σε αντιμετωπίζει ο κόσμος. Ναι, ένα απλό κούρεμα έχει μπορεί να έχει μεγάλη δύναμη!
Για τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει μία τόσο μικρή χειρονομία, για την αξία του street work (Κοινωνική Εργασία στο Δρόμο) και πολλά ακόμα μιλήσαμε με τον 30χρονο Josh Coombes, τον οποίο ο κόσμος γνώρισε μέσα από το κίνημα #dosomethingfornothing (κάνε κάτι χωρίς αντάλλαγμα), τα εκτενή αφιερώματα στον τύπο (BBC, Washingtonpost, Dailymail), τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις φωτογραφίες του με άστεγους.
Κουβαλώντας στην πλάτη λίγα ψαλίδια και βούρτσες, ο βρετανός κομμωτής ξεκίνησε ένα ταξίδι αυτογνωσίας και προσφοράς, που με αφετηρία τις γειτονιές της Αγγλίας έφτασε να καταρρίψει στερεότυπα και να αλλάξει τη στάση πολλών απέναντι στην αστεγία.
Μια ιδέα
Τι σε έκανε να ξεκινήσεις το κίνημα #dosomethingfornothing;
Ήταν μια ιδέα της στιγμής. Περπατούσα στο δρόμο και δεν ένιωθα καλά με όσα έβλεπα γύρω μου, δεν άντεχα να μένω άπραγος μπροστά σε μια κατάσταση που με στεναχωρούσε. Έπρεπε να κάνω άμεσα κάτι, για να βελτιώσω την καθημερινότητα κάποιων ανθρώπων και μέσα από αυτό τη ζωή μου. Συνδύασα, λοιπόν, αυτό που ξέρω να κάνω και αγαπώ με την ανάγκη μου για προσφορά και επαφή με τον κόσμο.
Μπορεί, όμως, μια τόσο απλή πράξη να κάνει διαφορά;
Σκοπός μου δεν είναι να σώσω τον κόσμο. Κανείς δε μπορεί να το κάνει αυτό. Οι μικρές πράξεις καλοσύνης και αλληλεγγύης, όμως, μπορούν να βελτιώσουν την καθημερινότητα ενός ανθρώπου και να χαρίσουν ένα χαμόγελο. Πολλές φορές αυτό είναι μια καλή αρχή για να χτιστεί κάτι μεγαλύτερο.
Οι άνθρωποι συχνά «κολλάνε» στην ιδέα ότι πρέπει να αλλάξουν τον κόσμο, να κάνουν τα πάντα, να φέρουν τα πάνω κάτω. Αυτό, όμως, οδηγεί τις περισσότερες φορές στην απραξία, τη στασιμότητα, την απογοήτευση. Στην πραγματικότητα αρκεί να κάνουμε ένα μόνο πράγμα, για να βελτιώσουμε μια κατάσταση.
Γιατί επέλεξες να δράσεις με αυτόν τον τρόπο και όχι π.χ. δίνοντας χρήματα σε κάποια οργάνωση;
Τα χρήματα είναι σίγουρα πολύ σημαντικά για την επίλυση πολλών προβλημάτων που μαστίζουν την κοινωνία μας, όπως π.χ. στον αγώνα κατά του AIDS. Δυστυχώς, όμως, δεν είναι τα πάντα.
Μόλις ο άνθρωπος καλύψει τις βασικές του ανάγκες για τροφή, νερό, στέγη, τότε έρχεται η ανάγκη για επικοινωνία και επαφή. Είναι μέρος της φύσης μας το να ανήκουμε σε μια κοινότητα, σε μια ομάδα.
Στο κομμάτι αυτό ήθελα εγώ να ενταχθώ. Ήθελα να έχω την εμπειρία του να βοηθάω ανθρώπους, να κάνω κάτι άμεσα, σήμερα, τώρα μαζί με τους φίλους μου. Ήθελα να τονίσω τη σημασία την ενότητας, να προβάλω ένα πρόβλημα που υπάρχει και να κάνω προσιτή τη λύση σε όλους. Δεν ήθελα να συμπληρώνω χαρτιά ή να ζητάω ειδική άδεια.
Πώς αντιδρά ο κόσμος;
Σε γενικές γραμμές ο κόσμος αντιδρά θετικά απέναντι στην προσπάθεια αυτή. Σταματούν, κοιτούν, μερικοί λένε μια καλή κουβέντα, κάποιοι ζητούν να μάθουν λίγα πράγματα παραπάνω. Μεγάλη και αισιόδοξη είναι η ανταπόκριση που βρίσκω από νέους ανθρώπους και μαθητές, που θέλουν με τη σειρά τους να κάνουν κάτι, για να βοηθήσουν το συνάνθρωπό τους. Το γεγονός ότι δεν ασκώ κριτική σε κανέναν, αλλά λέω «εγώ αυτό μπορώ να κάνω και αυτό κάνω. Ποια είναι η γνώμη σου» φέρνει τον κόσμο πιο κοντά, δεν τον απομακρύνει.
Από τη μεριά τους, οι άνθρωποι που ζουν στο δρόμο, αποκτούν ξανά μια αίσθηση καθαριότητας, νιώθουν πιο φρέσκοι και αυτό είναι πολύ σημαντικό για αυτούς. Μπορεί σε εμάς να φαίνεται λίγο, αλλά η καθαριότητα είναι μέρος της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Επιπλέον, το γεγονός ότι κάποιος κάθεται δίπλα τους, ακούει τις ιστορίες τους και συνομιλεί μαζί τους τούς φτιάχνει τη διάθεση, τους κάνει ξανά μέρος ενός συνόλου, που τους είχε αφήσει απέξω.
Πώς σε έχει αλλάξει η εμπειρία αυτή; Είναι ένα εύκολο ή δύσκολο ταξίδι;
Η εμπειρία αυτή με έχει αλλάξει βαθιά. Είναι ένα ταξίδι με μεγάλα κέρδη, ειδικά σε επίπεδο ψυχικής ικανοποίησης και γνώσης.
Πέρα από το να ταξιδεύω σε μέρη που πιθανόν να μην έβλεπα ποτέ, έχω την ευκαιρία να κάνω κάτι, το οποίο χαρίζει χαμόγελα και με ενώνει με άλλους ανθρώπους. Η αλληλεπίδραση αυτή προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες μάθησης.
Ωστόσο, δεν είναι ένα εύκολο ταξίδι. Χρειάζεται να αφήσεις κάποια πράγματα για να κερδίσεις κάποια άλλα. Ωστόσο, κάποια στιγμή πρέπει να αποφασίσεις τι είναι αυτό που σε κάνει χαρούμενο, που σε γεμίζει και να παλέψεις για αυτό. Εμένα με γεμίζει το να βοηθάω και να γνωρίζω κόσμο. Δεν ξέρω που θα με οδηγήσει το όνειρό μου, απλώς το ακολουθώ.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το συνάνθρωπό μας;
Πρέπει για αρχή να αποφασίσεις αν θες να βοηθήσεις. Μόλις πάρεις τη μεγάλη αυτή απόφαση, έρχεται το δεύτερο βήμα που είναι ιδιαίτερα απαιτητικό και δύσκολο: να κάνεις μία προσωπική υπέρβαση και να ξεπεράσεις κάθε προκατάληψη και κάθε κριτική διάθεση απέναντι στον κόσμο. Έχεις αποφασίσει να βοηθήσεις και αυτό θα κάνεις. Ακόμα και αν διαφωνείς με κάποιον ή κάτι, σημασία έχει να φερθείς με ανθρωπιά σε όσους έχουν ανάγκη.
Φυσικά, δεν χρειάζεται όλοι να κάνουμε το ίδιο πράγμα. Υπάρχουν τόσα που μπορεί ο καθένας να κάνει χωρίς να αφιερώσει πολύ χρόνο ή να αλλάξει τη ζωή του. Συνηθίζουμε να ταυτίζουμε το μικρό με το ασήμαντο, επιλέγοντας τελικά το τίποτα. Όμως, είναι αρκετό να βοηθήσουμε ακόμα και έναν άνθρωπο.
Έχεις έρθει και στην Ελλάδα. Τι σου έκανε εντύπωση;
Ήρθα στην Αθήνα περίπου ένα χρόνο πριν για να βοηθήσω στο έργο της οργάνωσης refugeeaid. Έμεινα μία βδομάδα στα Εξάρχεια και μου έκανε εντύπωση το πόσο οργανωμένοι ήταν οι κάτοικοι εκεί, είδα πόση δύναμη έχει ο κόσμος και πόσα μπορεί να αλλάξει. Επισκέφτηκα το Ελληνικό, συνεργάστηκα με την Κοινωνική Κουζίνα, κούρεψα κόσμο στην πλατεία Βικτωρίας, μίλησα με Έλληνες και ξένους, δούλεψα στο δρόμο πολλές ώρες. Ήταν μια μοναδική εμπειρία, που δε θα ξεχάσω.
Τελικά οι άνθρωποι είμαστε καλοί ή κακοί;
Πιστεύω ότι στο βάθος οι περισσότεροι άνθρωποι είμαστε καλοί, ότι έχουμε την εγγενή τάση να βοηθάμε τον δίπλα μας και την έμφυτη ανάγκη επικοινωνίας, επαφής, σύνδεσης με άλλους ανθρώπους. Θέλουμε να ανήκουμε σε μια ομάδα, να είμαστε μέρος μιας κοινωνίας. Δες τα παιδιά. Όταν ένα από αυτά πέσει, τα υπόλοιπα τρέχουν να βοηθήσουν. Ελάχιστες είναι οι εξαιρέσεις.
Το περιβάλλον και οι συνθήκες είναι αυτές που επηρεάζουν τη συνέχεια της πορείας μας. Εξωτερικοί παράγοντες είναι αυτοί που οδηγούν τους περισσότερους από εμάς μακριά από την πνευματικότητα (με τη λέξη αυτή δεν εννοώ κάτι που να συνδέεται με θρησκείες).
Ωστόσο, δε μπορούμε συνεχώς να κατηγορούμε την κοινωνία για τα πάντα. Είμαστε και εμείς μέρος αυτής, έχουμε και εμείς μέρος της ευθύνης και φυσικά μέρος της δύναμής της.
Κεντρική φωτογραφία: Noor-u-nisa Khan (Instagram @Noorandzee)
Φωτογραφίες: Twitter και Instagram
