Παραδοξότητες και...γκρίζες ζώνες στην αναθεωρημένη μελέτη για το αεροδρόμιο Καστελίου

Η Μελέτη πρόκειται να εισαχθεί τις προσεχείς ημέρες προς συζήτηση και έκφραση γνώμης στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης.

Παραλήψεις και ... θολά σημεία εντοπίζονται στην  αναθεωρημένη μελέτη περιβαλλοντικών  επιπτώσεων για το σχεδιαζόμενο αεροδρόμιο στο Καστέλλι. Η Μελέτη πρόκειται να εισαχθεί τις προσεχείς ημέρες προς συζήτηση και έκφραση γνώμης στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης. 

Τα επίμαχα σημεία στην αναθεωρημένη μελέτη είναι: 

- Η χρήση νερού της πόλης του Ηρακλείου για την υδροδότηση του νέου Αεροδρομίου (και η αντίδραση από τον πρόεδρο της ΔΕΥΑΗ).
- Η προτεινόμενη μέθοδος διάθεσης των λυμάτων του αεροδρομίου στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής. 
- Οι ανεπαρκείς μετρήσεις για τις εκπομπές ρύπων από τα αεροπλάνα και η έλλειψη αναφοράς  στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ρύπων αυτών. 
- Το φορτίο ρύπων που προκύπτει (επίσημα πλέον) από την ανάγκη καθημερινής μεταφοράς καυσίμων από τα Λινοπεράματα στο υπό σχεδιασμό Αεροδρόμιο. 
- Οι ανεπαρκείς λύσεις για την αντιμετώπιση του θορύβου, μεταξύ των οποίων συστήνεται «διακριτικά» και η αποχώρηση των κατοίκων από την περιοχή. 

Δείτε ΕΔΩ αναλυτικά την αναθεωρημένη μελέτη 300 σελίδων.

Σε γενικές γραμμές η μελέτη δεν διαπιστώνει ουσιαστική μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου, σε σχέση με την αντίστοιχη μελέτη του 2009.  Αυτή τη φορά, εκτός από την πρόβλεψη για μικρότερο διάδρομο προγείωσης/απογείωσης δίνεται ιδιαίτερο βάρος στην προστασία και διαχείριση των υδάτων της περιοχής, ένα ζήτημα στο οποίο έπασχε σοβαρά η προηγούμενη μελέτη. Ωστόσο, προτείνονται και πάλι κάποιες αμφίβολες λύσεις για την επεξεργασία των αποβλήτων του αεροδρομίου ενώ έχει συνταχθεί και εξειδικευμένη υδρογεωλογική μελέτη αλλά και μελέτη σχεδιασμού και εφαρμογής επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων αποβλήτων.


Με νερό του Ηρακλείου 

Για πρώτη φορά αναφέρεται ρητά στη μελέτη πως οι τεράστιες ανάγκες ύδρευσης του νέου αεροδρομίου, περίπου 2.000 κυβικά ημερησίως (σελ 48), θα καλυφθούν από τη γεώτρηση της ΔΕΥΑΗ στο Θραψανό, στερώντας ουσιαστικά ένα μεγάλο μέρος υδατικών αποθεμάτων από την πόλη του Ηρακλείου, γεγονός που προκαλεί ακόμα μεγαλύτερο προβληματισμό με δεδομένη την έντονη ανομβρία των τελευταίων ετών. 

Στην αναθεωρημένη μελέτη παρουσιάζεται ένα σημαντικό λάθος (ηθελημένο ή μη) καθώς οι συντάκτες της ισχυρίζονται πως από την ίδια γεώτρηση της ΔΕΥΑΗ υδροδοτείται και το σημερινό αεροδρόμιο. Συγκεκριμένα αναφέρεται (σελ 219): «...οι υφιστάμενες υδρογεωτρήσεις από τις οποίες πρόκειται να υδροδοτηθεί το αεροδρόμιο του Καστελίου παρέχουν νερό στο δίκτυο της πόλης του Ηρακλείου, από το οποίο υδρεύεται και το υφιστάμενο αεροδρόμιο του Ηρακλείου και ως εκ τούτου η χρήση τους παραμένει ουσιαστικά ίδια, μόνο που αντί το νερό να μεταφέρεται μέχρι το Ηράκλειο και από εκεί εν μέρει να υδροδοτηθεί και το υφιστάμενο αεροδρόμιο, τώρα θα χρησιμοποιείται απευθείας στο Αεροδρόμιο».

Τον ισχυρισμό αυτό διαψεύδει κατηγορηματικά στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΗ Γιάννης Ρασούλης τονίζοντας πως το αεροδρόμιο Νίκος Καζαντζάκης υδροδοτείται από γεώτρηση στα Μάλλια και όχι από το Θραψανό. «Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η χρήση δηλαδή των νερών από τη γεώτρηση του Θραψανού θα στερήσει πολύτιμους υδατικούς πόρους από τις νότιες αστικές περιοχές του Ηρακλείου και κυρίως την Φορτέτσα η οποία μπορεί να υδροδοτηθεί μόνο από το Θραψανό» αναφέρει ο ίδιος. 


Κίνδυνος για τα υπόγεια νερά

Όπως και στην αρχική μελέτη του 2009, και πάλι από τις προτάσεις των μελετητών, δεν μπορεί να κρυφτεί ο κίνδυνος για την ποιότητα των υπογείων υδάτων της Πεδιάδας. Συγκεκριμένα προβλέπεται η διοχέτευση στον υδροφόρο ορίζοντα περίπου 650.000 κυβικών μέτρων επεξεργασμένων λυμάτων τον χρόνο, που θα προκύπτουν από τη λειτουργία του αεροδρομίου. 

Η διοχέτευση, πάντα με βάση την αναθεωρημένη μελέτη, θα γίνεται μέσω 20 έως 30 «πηγαδιών εμπλουτισμού» που θα κατασκευαστούν σε δύο περιοχές πέριξ του αεροδρομίου και στα οποία θα χύνονται τα επεξεργασμένα λύματα από τον βιολογικό καθαρισμό του αεροδρομίου. Οι δύο αυτές περιοχές είναι στα ανατολικά του οικισμού των Ρουσοχωρίων και κοντά σε ρέμα που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του σχεδιαζόμενου αεροδρομίου. Η συγκεκριμένη διαδικασία ονομάζεται «εμπλουτισμός υπόγειου υδροφορέα» και σχεδιάζεται με βάση τις διατάξεις της Κοινής Υπουργικής Απόφασης 45116/2011 - ΦΕΚ 354Β/2011.  Εκεί πάντως ορίζεται ρητά πως ο... «εμπλουτισμός» δεν πρέπει να γίνεται σε προστατευόμενες περιοχές που διατίθενται για κάλυψη αναγκών ύδρευσης και πόσης από το κοινό. 

Η ίδια η αναθεωρημένη μελέτη ωστόσο, αναφέρει (σελ. 111) πως στην ευρύτερη έκταση Θραψανού - Καστελλίου «συναντώνται γεωτρήσεις ύδρευσης τόσο του Δήμου Μινώα‐Πεδιάδος όσο και του Δήμου Ηρακλείου». Και οι δύο περιοχές όπου θα κατασκευαστούν τα πηγάδια απόθεσης των επεξεργασμένων λυμάτων, βρίσκονται οριακά έξω από τη ζώνη προστασίας του ενός χιλιομέτρου γύρω από τη γεώτρηση Α5 της ΔΕΥΑΗ. 

Ο μωβ κύκλος δείχνει την προστατευόμενη περιοχή γύρω από τη γεώτρηση της ΔΕΥΑΗ. Οι δύο σκιαγραφημένες περιοχές με τα 20 πηγάδια (ρος κυκλικά) είναι οι περιοχές απόθεσηςτων επεξεργασμένων λυμάτων. Ο μωβ κύκλος δείχνει την προστατευόμενη περιοχή γύρω από τη γεώτρηση της ΔΕΥΑΗ. Οι σκιαγραφήσεις με τα 20 πηγάδια (κόκκινες βούλες) είναι οι περιοχές απόθεσης των επεξεργασμένων λυμάτων. | 
Λιγότερο πράσινο, περισσότερα λύματα

Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει μια σημαντική διαφορά της αναθεωρημένης μελέτης σε σύγκριση με τον αρχικό σχεδιασμό  του έργου, που αφορά τις αρδευόμενες εκτάσεις του ίδιου του αεροδρομίου. Ενώ αρχικά προβλεπόταν άρδευση 300 στρεμμάτων πρασίνου εντός του αεροδρομίου, στην επικαιροποιημένη μελέτη η έκταση αυτή «έπεσε» στα μόλις 50 στρέμματα, γεγονός που σημαίνει έξι φορές λιγότερο πράσινο πέριξ του αεροδρομίου και περισσότερα επεξεργασμένα λύματα που θα διοχετεύονται προς τα πηγάδια... εμπλουτισμού.

Ενδεικτική για την ποιότητα του επεξαργασμένου νερού από τον βιολογικό καθαρισμό είναι η ειδική πρόβλεψη για τους εργαζόμενους που θα έρχονται σε επαφή με το συγκεκριμένο νερό: «...κατά την εργασία τους στα μέρη άρδευσης με ανακτημένο νερό θα πρέπει να φορούν ειδικά ρούχα και γάντια, ενώ σε κάθε επαφή με το νερό θα πρέπει να πλένονται με ειδικά αντιβακτηριδιακά σαπούνια τα οποία θα τους παρέχονται για αυτό τον σκοπό» αναφέρεται στην αναθεωρημένη μελέτη (σελ. 270). Το ίδιο νερό θα είναι αυτό που θα διοχετεύεται μέσω των πηγαδιών στον υδροφόρο ορίζοντα.  

Πάντως, ως επιχείρημα για τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων στην ευρύτερη περιοχή χρησιμοποιείται και μια παράπλευρη... ωφέλεια από την καταστροφή των 6.000 στρεμμάτων καλλιεργήσιμης γης. Όπως αναφέρεται στο κεφάλαιο 7 (σελ. 219), «... η δημιουργία του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι θα συμβάλλει σημαντικά στον εμπλουτισμό και την καλυτέρευση των υφιστάμενων συνθηκών του υδροφορέα Θραψανού, λαμβανομένου υπόψη ότι οι καλλιεργήσιμες σήμερα εκτάσεις (6.029 στρ. περίπου) που θα απαλλοτριωθούν δεν θα χρησιμοποιούν πλέον τις σημαντικές ποσότητες αρδευτικού νερού από τον υδροφορέα». Θα καταστρέψουμε δηλαδή τις καλλιέργειες αλλά τουλάχιστον θα μας περισσέψει το νερό που τις ποτίζαμε... 

Αφαντοι οι ρύποι των αεροπλάνων 

Σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων η πρόβλεψη για την ετήσια κίνηση του αεροδρομίου Καστελλίου ξεκινά από τις 65.000 πτήσεις (μετά από 5 χρόνια) και φτάνει στις 95.000 πτήσεις (μετά από 30 χρόνια). Οι αντίστοιχες προβλέψεις για τους ετησίως εξυπηρετούμενους επιβάτες ξεκινούν από τα 8,5 εκατομμύρια (στα 5 πρώτα χρόνια) και ξεπερνούν τα 14 εκατομμύρια, για μετά από 30 χρόνια. 

Ωστόσο, πουθενά στην περιβαλλοντική μελέτη δεν γίνεται επακριβώς λόγος για τα επίπεδα των ρύπων που θα αφήνουν στην περιοχή τα χιλιάδες αυτά αεροπλάνα.  Σύμφωνα με όσα δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο Γιώργος Μαυραντωνάκης, αεροναυπηγός και δημοτικός σύμβουλος Μινώα - Πεδιάδος, ο φόρτος καυσίμων που θα καταναλώνεται στην περιοχή (προσγειώσεις, απογειώσεις, τροχοδρομήσεις) με βάση το χαμηλότερο σενάριο των 60.000 πτήσεων ετησίως θα φτάσει τους 75.000 τόνους κηροζίνης. «Η καύση αυτή θα παράγει 260.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα και 3.000 τόνους επικίνδυνων αερίων όπως νιτρικά, μονοξείδιο, ενώσεις του Θείου κτλ. Όλα αυτά θα πέφτουν στις καλλιέργειες της Πεδιάδας, αλλά και στο έδαφος μολύνοντας και τον υδροφόρο ορίζοντα. Τα τελευταία χρόνια όλοι επιδιώκουν να κάνουν αεροδρόμια κοντά στη θάλασσα και εμείς πάμε ανάποδα, στην ενδοχώρα του νησιού» λέει ο ίδιος.     

Για όλους αυτούς τους ρύπους η επικαιροποιημένη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων παραπέμπει απλώς στην προηγούμενη μελέτη. Επίσης, θεωρεί ως δεδομένους τους ρύπους με τη σημερινή λειτουργία του αεροδρομίου «Ν. Καζαντζάκης» αναγνωρίζοντας ως πρόβλημα μόνο το ενδεχόμενο αύξησης της αεροπορικής κίνησης στο Καστέλλι. Μόνο που στη σύγκριση αυτή ξεχνιέται τεχνηέντως πως σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των ρύπων πέφτει όχι πάνω σε καλλιεργήσιμη γη αλλά στη θάλασσα, ενώ υπάρχει δυνατότητα για ακόμα μικρότερο φορτίο ρύπων στο έδαφος με την επανεξέταση του σχεδίου κατασκευής του λοξού διαδρόμου. 


Υγρασία

«Στην κλειστή λεκάνη της Πεδιάδας επικρατεί υγρασία τις περισσότερες μέρες του χρόνου» λέει στην «Εφ.Συν.» ο Γιώργος Μαυραντωνάκης. Το ίδιο επιβεβαιώνει και η αναθεωρημένη ΜΠΕ που καταμετρά τη μέση ετήσια υγρασία στην περιοχή στο σταθμό Καστελλίου σε 68,36%. (Μέγιστη τιμή τον Δεκέμβριο 81,%). «Η υγρασία  αυτή θα εγκλωβίζει του ρύπους εντός της Πεδιάδας και θα μετατρέπεται σε όξινη βροχή, καταστροφική για όσες ελιές ή κηπευτικά απομείνουν» λέει ο κ. Μαυραντωνάκης και συμπληρώνει: «Αναρωτιέμαι ποιος θα ξαναφάει λάδι από την περιοχή μας». 

Και μια που δεν υπάρχουν απαντήσεις για την επιβάρυνση της εύφορης περιοχής της Πεδιάδας, στο συγκεκριμένο σημείο της αναθεωρημένης μελέτης δίνεται μια ευκαιρία για να διαβεβαιώσουν οι μελετητές πως το νέο αεροδρόμιο δεν θα συνεισφέρει σημαντικά στις ατμοσφαιρικές εκπομπές σε επίπεδο χώρας (σ.σ. πράγματι δεν θα επηρεαστεί π.χ. η Καβάλα) ή στο παγκόσμιο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Επί λέξη στην παράγραφο 7.1 (σελ 215) αναφέρεται: «Λαμβάνοντας υπόψη τη μικρή συνεισφορά των αεροπορικών μεταφορών στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τη μικρή μεταβολή (μείωση) των προβλέψεων κίνησης αεροσκαφών και επιβατών στο υπό μελέτη αεροδρόμιο σε σχέση με το αεροδρόμιο Ηρακλείου, εκτιμάται ότι το προτεινόμενο έργο αναμένεται να συνεισφέρει απειροελάχιστα στις ατμοσφαιρικές εκπομπές σε επίπεδο χώρας, που σχετίζονται με μεταβολές του κλίματος σε παγκόσμιο επίπεδο».

Στην ίδια παράγραφο ανεξήγητη παραμένει η πρόβλεψη για μικρή μείωση της κίνησης αεροσκαφών και επιβατών τη στιγμή που σε άλλο σημείο της μελέτης, όπως είδαμε νωρίτερα, προβλέπεται γεωμετρική αύξηση της κίνησης, φτάνοντας μέχρι τα 30 εκατομμύρια επιβάτες. Ίσως πρόκειται για μια έμμεση παραδοχή των ενστάσεων των τουριστικών φορέων που μιλούν για ένα ακριβό και απομακρυσμένο αεροδρόμιο που θα στερήσει αντί να προσθέσει τουρίστες στην Κρήτη. 


50 βυτία τη μέρα

Τελευταία μα όχι λιγότερο σημαντική επισήμανση επί της αναθεωρημένης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αφορά το θέμα της μεταφοράς καυσίμων και της κίνησης βυτιοφόρων από και προς το αεροδρόμιο. Στη μελέτη αναφέρεται ρητά (σελ. 36) πως «αναμένονται περίπου 50 ημερήσιες παραδόσεις με βυτιοφόρα χωρητικότητας 30 κυβικών, ανάλογα με τη μέση λήψη καυσίμων αεροσκάφους. Η αρχική εκτίμηση σχετικά με την κυκλοφορία των βυτιοφόρων, η οποία λαμβάνει ως υπόθεση ότι κάθε βυτιοφόρο θα μπορεί να επιτύχει δύο παραδόσεις την ημέρα και ότι οι σταθμοί φόρτωσης των βυτιοφόρων στα Λινοπεράματα λειτουργούν δέκα ώρες την ημέρα, καταλήγει σε περίπου 3 βυτιοφόρα την ώρα, για δώδεκα ώρες την ημέρα». 
Με βάση ακόμα και αυτή την μετριοπαθή πρόβλεψη και με δεδομένη την απόσταση περίπου 60 χιλιομέτρων από τα Λινοπεράματα ως το  Καστέλλι, συνολικά τα 50 βυτιοφόρα θα διανύουν 3.000 χιλιόμετρα μόνο για τη μεταφορά των καυσίμων σε καθημερινή βάση.

Σε διάψευση πρόσφατων ατυχών δημοσιευμάτων (ΝΕΑ ΚΡΗΤΗ) που αμφισβητούσαν την οδική μεταφορά των καυσίμων στο νέο αεροδρόμιο, από την επικαιροποιημένη ΜΠΕ προκύπτει σημαντικότατος κυκλοφοριακός φόρτος μόνο από τα βυτιοφόρα, με προφανείς συνέπειες στην ατμοσφαιρική ρύπανση, στην επικινδυνότητα της μεταφοράς εύφλεκτων υλικών αλλά και στην οικονομική επιβάρυνση των αεροπορικών εταιριών από το μεγαλύτερο κόστος μεταφοράς των καυσίμων, που ασφαλώς θα μετακυλήσουν στους επιβάτες τους.  

Φύγετε να ησυχάσετε...

Τέλος για το επίμαχο θέμα του θορύβου η μελέτη προτείνει και πάλι την εγκατάσταση αντιθορυβικών πετασμάτων στα σπίτια της περιοχής (σελ 147), ενώ σε άλλο σημείο περίπου επιχαίρει  για τη σταδιακή μείωση του ντόπιου πληθυσμού (σελ 252) καθώς μειώνεται και το ποσοστό κατοίκων που επηρεάζεται ευθέως από τον θόρυβο. (Και περίπου δείχνει τον δρόμο της μετανάστευσης από τον τόπο τους και στους εναπομείναντες κατοίκους). 

* Τα στοιχεία της Αναθεωρημένης Μελέτης

Η εκπόνηση της «Μελέτης Τροποποίησης των Εγκεκριμένων Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) του έργου Μελέτη – Κατασκευή – Χρηματοδότηση – Λειτουργία – Συντήρηση και Εκμετάλλευση του Νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης & Μελέτη – Κατασκευή και Χρηματοδότηση των Οδικών του Συνδέσεων» έγινε από την σύμπραξη των γραφείων μελετών:

«ENVECO ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» και «Σ.Σ.Ε ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΕΡΓΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ».

Η ομάδα της ENVECO A.E.: 
- Σπύρος Παπαγρηγορίου, Πολιτικός Μηχανικός, Μηχανικός Περιβάλλοντος, Dipl., MSc., MLitt (υπεύθυνος Μελέτης),
- Γιάννης Κατσέλης, Μηχανικός Ορυκτών Πόρων, Μηχανικός Περιβάλλοντος MSc, MBA, Συντονιστής Μελέτης
- Χρυσάνθη Παπάρα, Περιβαλλοντολόγος, Παν. Αιγαίου, Μαρία Χαραλαμποπούλου, Χημικός MSc – Ειδική CAD-GIS

Η ομάδα της Σ.Σ.Ε ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΕΡΓΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ A.E.: 
- Δρ. Κων/νος Βογιατζής, Αγρ. Τοπ. & Πολ. Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, PhD Περιβαλλοντολόγος – Συγκοινωνιολόγος Αναπλ. Καθηγητής Πολυτ. Σχολής Παν. Θεσσαλίας, Υπεύθυνος & Συντονιστής Μελέτης
- Γεωργία Γερολυμάτου, Μηχανικός Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης
- Αλεξάνδρα Γεωργαντή Νταλιαπέ, Μηχανικός Φυσ. Πόρων & Περιβάλλοντος

Όπως αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος Νίκος Καλογερής, αυτή την περίοδο η αναθεωρημένη μελέτη βρίσκεται στο στάδιο της επεξεργασίας από τις υπηρεσίες της Περιφέρειας Κρήτης και το συντομότερο δυνατόν θα έρθει στο Περιφερειακό Συμβούλιο (ή ενδεχομένως στην Επιτροπή Περιβάλλοντος) για έκφραση γνώμης επί του συγκεκριμένου σχεδίου. 

Νίκος Καλογερής, αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος Νίκος Καλογερής, αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος | 
Ωστόσο, με βάση τα αρκετά «τρωτά» σημεία της μελέτης δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα να υπάρξει και νέα προσφυγή από τους κατοίκους της Πεδιάδας για την ακύρωσή της στο Συμβούλιο της Επικρατείας


Πηγή: efsyn.gr

Γίνε ο ρεπόρτερ του CRETALIVE

ΣΤΕΙΛΕ ΤΗΝ ΕΙΔΗΣΗ