Της Ελένης Μπετεινάκη*
Κάθε χρόνο την τρίτη Κυριακή του Ιουνίου η μέρα είναι αφιερωμένη στον πατέρα, ένα από τους δυο πιο σημαντικούς ανθρώπους της ζωής του καθενός μας. Τα «παραμύθια του Σαββάτου» κάνοντας μια επιλογή από βιβλία που αφορούν τον… μπαμπά προτείνουν, σχολιάζουν και παρουσιάζουν όσα νομίζουν πως αξίζει να υπάρχουν σε παιδικές και εφηβικές βιβλιοθήκες με αφορμή μια γιορτή που δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ!
«-Καμιά φορά οι λέξεις αλλάζουν σημασία.
-Πως αλλάζουν οι λέξεις;
-‘Όπως και οι άνθρωποι
-Οι άνθρωποι μεγαλώνουν
-Ακριβώς έτσι κι οι λέξεις. Μεγαλώνουν κι αλλάζουν. Το ΄πιασες;»
Ένα βιβλίο γεμάτο …λέξεις. Γεμάτο φαντασία, συναίσθημα, ποίηση. Δυο κόσμοι που συναντιούνται, συγκρούονται και συνυπάρχουν. Η Ρόζα είναι μια μικρή σύγχρονη Αλίκη σε μια χώρα των Θαυμάτων αλλιώτικη. Μια χώρα που χωράει να μπεις μέσα από ένα σπιρτόκουτο, χωρίς να χρειαστεί να γίνεις …μικρή, θα μεγαλώσει λίγο εκείνο! Μια χώρα που κρύβει μυστικά και που εκεί « μπαίνει » κι η Ρόζα σαν θέλει να αποφύγει το σήμερα, την θλίψη, τον φόβο, την πραγματικότητα. Ένας κόσμος διαφορετικός που συμβαίνουν όλα τα παράλογα, τα παράξενα , τα λησμονημένα, τα …παραμύθια, οι περιπέτειες με πειρατές, οι ήρωες που θα θέλαμε να υπάρχουν, οι γλώσσες και οι λέξεις. Οι γλώσσες που χάνονται και οι σκέψεις που πονούν.
Μια ιστορία λοιπόν για τη μικρή Ρόζα που ζει μόνο με τον μπαμπά της ,τον Άρη. Γεννήθηκε με ένα πρόβλημα στο πόδι της όμως ο αγαπημένος της μπαμπάς δεν την αφήνει να το σκέφτεται… πολύ. Και της χαρίζει ένα ημερολόγιο «…Για να γράφεις, πριγκίπισσα, ό,τι θέλεις. Να γράφεις και ό,τι φοβάσαι. Κι ύστερα, δεν θα φοβάσαι. Θα σε προσέχουν οι λέξεις….».
Λέξεις λοιπόν, λέξεις πολύ δυνατές, φράσεις που μένουν και εικόνες από μια φαντασία αχαλίνωτη. Λέξεις που μπαίνουν μέσα στα όνειρα και δημιουργούν εικόνες που όλοι θα θέλαμε να ζήσουμε, να ονειρευτούμε, ειδικά όταν τα πράγματα δυσκολεύουν, όταν δεν ξέρουμε τις λύσεις στα μικρά ή μεγάλα προβλήματα της ζωής. Γιατί αλίμονο σε όποιον «…νομίζει πως έχει απαντήσεις για όλα, είναι χαζός…». Κι λίγο πιο κάτω θα συμπληρώσει η Μαρία Παπαγιάννη με το μοναδικό της λόγο και τρόπο για αυτούς που θέλουν να ζουν μόνο με όσα βλέπουν τα μάτια τους: «…Λυπήσου τους, …που δεν ονειρεύονται...».
Κι η ιστορία συνεχίζεται ανάμεσα σε δυο κόσμους, των ματιών και της ψυχής. Της πραγματικότητας, μιας καινούργιας γειτονιάς με το Βασίλειο των Γάτων με τα ποιητικά τους ονόματα, της Οδού Μοιρών, ανθρώπους και νέους φίλους από διάφορες χώρες και καταβολές. Ένα «πάτσγουορκ» συναισθημάτων, καταστάσεων και συμβάντων που κλείνουν μέσα τους τη λαχτάρα της αποδοχής, το φόβο των μεγάλων γεγονότων, τη δίψα για νέες περιπέτειες. Η Ρόζα νοιώθει και είναι διαφορετική για αυτό και με τον γάτο της τον Γκαμπίτο θα βρεθούν στην Πολιτεία του Βυθού για νέες περιπλανήσεις, όνειρα, αποκαλύψεις, φόβους, χαμένα όνειρα κι ελπίδα. Θα ζήσουν ένα πόλεμο διαφορετικό με τους Γλωσσοκτόνους ,θα πολεμήσουν κι αυτοί για σώσουν τις λέξεις, τις γλώσσες που χάνονται, τις παραδόσεις των τόπων και τα παραμύθια. Θα βάλουν φτερά στα παπούτσια τους κι έτσι θα γνωρίσουν την ιστορία του Χαλίλ και την κατάρα που τη συνόδευε. Μια ιστορία που θυμίζει εκείνο το ταξίδι που σημασία έχει η διάρκεια, τι συναντάς , ποιους συναντάς κι όχι ο προορισμός, το τέλος. Και μην ξεχνάμε, σε εκείνη την πολιτεία του Βυθού, που όλα ζουν σε ένα πραγματικό όνειρο πως οι καρποί, κι οι λέξεις… κρέμονται στα δέντρα!
(από τα Παραμύθια του Σαββάτου)
Τίτλος που θα μπορούσε να ανήκει στον μπαμπά του καθενός μας. Ο μπαμπάς του Στέφανου όμως είναι διαφορετικός ή μάλλον έτσι νομίζουν οι συμμαθητές του. Ο Στέφανος είναι παιδί υιοθετημένο κι αυτό δεν είναι και πολύ καλοδεχούμενο από την τάξη του. Η μικρή Καλλιόπη ακούει μια ιστορία από τον μπαμπά της που συνέβη στον ίδιο και την δική του παρέα κάποτε κι αυτό την κάνει να καταλάβει πως πατέρας δεν είναι μόνο ένας φυσικός γονιός αλλά και όποιος αγαπά χωρίς όρια ένα παιδί που δεν είναι γεννημένο από τον ίδιο. Όλοι έχουμε ακούσει πολλές φορές τις λέξεις πατριός θετός πατέρας σαν ταμπέλες που δημιουργούν όχι και τόσο θετικά συναισθήματα. Η εικόνα όμως αυτή αλλάζει μόλις καταλάβουμε ή δούμε την συμπεριφορά που έχει ο συγκεκριμένος άνθρωπος απέναντι σε ένα παιδί που επέλεξε να γίνει πατέρας του. Και η μικρή Καλλιόπη σαν τελειώσει τη διήγηση της ιστορίας ο δικός της μπαμπάς, θα καταλάβει πως πατέρας είναι πραγματικά κι εκείνος που νοιάζεται, που ρισκάρει ακόμα και τη ζωή του για ένα παιδί του που ίδιος επέλεξε να είναι « δεύτερος» μπαμπάς του και τούτη η αγάπη είναι ακόμη πιο δυνατή.
Μια ιστορία του Παναγιώτη Δημητρόπουλου συγκινητική, συμβουλευτική, νοσταλγική και πάνω απ όλα αληθινή. Για την υιοθεσία, την πατρική αγάπη, για τις γονεϊκές θυσίες που δεν έχουν όρια. Για τις ευκαιρίες που πρέπει όλοι να δίνουμε στη ζωή παιδιών, φίλων και όσων πληγώνουν άθελα τους, τους άλλους. Από άγνοια, από λαθεμένες αντιλήψεις και εκτιμήσεις.
Εικονογραφημένο από την Αγγελική Δρακάκη σαν ταινία ρετρό και γεμάτη συγκίνηση!
Για παιδιά από 8 ετών … (από τα Παραμύθια του Σαββάτου)
Όλοι οι μπαμπάδες είναι καλοί. Αν ρωτήσετε τα παιδιά τους, θα σας το πουν.Όμως ο δικός μου ο μπαμπάς είναι ο καλύτερος!Κι αυτό που λέω είναι πέρα για πέρα αλήθεια.
Έτσι ξεκινάει την αφήγησή της η μικρή ηρωίδα αυτής της τρυφερής ιστορίας. Μιλάει για τον μπαμπά της που είναι ένας απλός καθημερινός άνθρωπος αλλά στα δικά της μάτια φαντάζει δυνατός, ατρόμητος, επιδέξιος, πολυτάλαντος, όμορφος, ευφυής.Το βιβλίο διακρίνεται και για την πρωτοτυπία του: το χιούμορ, που υπάρχει σε μεγάλη δόση, προκύπτει από την υπονόμευση (ή αντίθεση;) του κειμένου απ’ την εικονογράφηση. Έτσι, στα περισσότερα σημεία άλλο διαβάζουμε και άλλο βλέπουμε.
Το βιβλίο Ο δικός μου ο μπαμπάς φανερώνει τη δημιουργική συνεργασία του συγγραφέα με την εικονογράφο και την παιχνιδιάρικη διάθεσή τους.
Ένα βιβλίο που σίγουρα θα αγαπήσουν κόρες, γιοι και μπαμπάδες.(culturenow.gr)
«…Όταν μεγάλωσε, μια νύχτα έστρεψε το βέλος του ψηλά και σημάδεψε το σακουλάκι με τ' αστέρια. Εκείνο τρύπησε κι ένα μικρό αστεράκι έπεσε στο κρεβατάκι μου, πάνω στην κουβερτούλα μου. Έτσι γεννήθηκα εγώ….»
Κι έτσι ξεκινά η κοινή πορεία πατέρα και παιδιού. Μια σχέση έντονη, καταλυτική, καθοριστική για τη ζωή και των δυο. Ο πατέρας, ένα πρόσωπο ισχυρό όσο κι ευάλωτο, ανοίγει μονοπάτια κι ενθαρρύνει το γιο του να μάθει τα πάντα για τον κόσμο. Ο μικρός διευρύνει τους ορίζοντές του, ετοιμάζεται να βγει δυναμικά στη ζωή και διαμορφώνει άποψη για το ρόλο που θα διαδραματίσει στην ενήλικη ζωή του. "Όταν φεύγει στενοχωριέμαι. Όμως μου 'χει πει πως κάθε μέρα πρέπει να οργώνει τρεις φορές τα χωράφια του κόσμου ώστε να μην πεινάσω ποτέ. Το ίδιο θα 'κανα κι εγώ γι' αυτόν, αν μπορούσα.
Για παιδιά από 5 ετών (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο πατέρας, ένας αγράμματος εργάτης, περιμένει από το γιο του να μάθει και ν' αγαπήσει ό,τι αυτός δεν μπόρεσε: τα γράμματα. Αυταρχικός στο ρόλο του πατέρα, ο κυρ Θύμιος προκαλεί την αντίδραση του μικρού Αργύρη.
Για παιδιά από 9 – 15 ετών (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Η εξαφάνιση του μπαμπά, οικογενειακά μυστικά, κρυμμένα χρόνια και ο κόσμος της μουσικής βιομηχανίας αποτελούν τα συστατικά μιας περιπέτειας μυστηρίου.
Η λύση βρίσκεται σε έναν παλιό δίσκο βινυλίου, αρκεί... να τον παίξεις ανάποδα.
Βραβείο αστυνομικού μυθιστορήματος για μεγάλα παιδιά και εφήβους της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς
Έπαινος ΕΒΓΕ για την εικονογράφηση Εξωφύλλου
Για παιδιά από 9 – 15 ετών( Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
«Πώς περνάει ένα κορίτσι της ηλικίας σου σ’ αυτό εδώ το μέρος;» Σκέφτηκα για λίγο. Θα μπορούσα να της πω ότι κυρίως μαλώνω με την Ιωάννα Παλμήρα και μάνα μου, ότι βάζω πού και πού φωτιά στο σπίτι μας και ότι ύστερα τριγυρίζω από δω κι από κει, ότι γράφω γράμματα συμπόνιας σε φυλακισμένους οι οποίοι μου απαντούν, χωρίς να με ξέρουν, πως είμαι το πιο κοντινό τους πρόσωπο, αλλά δεν μου φάνηκε τόσο καλή ιδέα.
Όλα ξεκινάνε όταν η Μαρία αποφασίζει να ενώσει τα κομμάτια ενός παζλ που δεν γνωρίζει ακόμα ότι είναι κομμάτια ούτε ότι μπορεί να συνθέσουν μια εικόνα, τα οποία θα την οδηγήσουν στον χαμένο από χρόνια πατέρα της.
Μια συλλογή από μυστηριώδη λαγινάκια, ένας ημιτελής κουρδιστός γορίλλας κι ένας αληθινός, με μάσκα, στο δάσος, ένας Αντρέας και εγκαταλειμμένα τροχόσπιτα που έξαφνα κατοικούνται, μια αρχαιολογική ανασκαφή κι ένας ξαφνιασμένος κύριος Αναστάσης, το χαμένο από καιρό Δαχτυλίδι του Μίνωα και το Μάτι του Τουταγχαμών που κουβαλάει πάνω του την κατάρα της μούμιας. Και μαζί με όλα αυτά, «ένα ξεχασμένο συρτάρι στην ντουλάπα, παρακαταθήκη του μπαμπά, που είχε μέσα βίδες και βιδάκια, τροχαλίες και μαγνήτες, γρανάζια κι ελατήρια, καθρεφτάκια, μοχλούς, καλώδια, κλειδάκια και δεκάδες άλλα μικροσκοπικά μαραφέτια και που είχε γλιτώσει μυστηριωδώς από την ανεκδιήγητη σχολαστικότητα της μάνας μου».
Πώς σχετίζονται όλα αυτά με το πρώτο βήμα του ανθρώπου στο φεγγάρι, με τον γορίλλα που ήθελε να το κάνει δικό του (το φεγγάρι), την τίγρη του κάδρου που τη λένε Τζουν και τις χρυσόμυγες της Πένι Λι;
Δεν έχεις παρά να το μάθεις, αγαπητέ αναγνώστη, αρκεί να αφήσεις στην άκρη τον ορθολογισμό σου και να βουτήξεις στον κόσμο του Γορίλλα στο φεγγάρι. Η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική σου.
Βραβείο λογοτεχνικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης» - Κατηγορία: Λογοτεχνικό βιβλίο για παιδιά
Αναγραφή στη λίστα White Ravens
Κρατικό Βραβείο Εφηβικού - Νεανικού Λογοτεχνικού Βιβλίου
(από τη σχολική βιβλιοθήκη, εκδ. Πατάκης)
Η ιστορία μιας μικρής λεύκας, στρογγυλής, κοντής και διαφορετικής. Μιας λεύκας που γεννήθηκε σε ένα δρόμο μοναχικό ανάμεσα σε άλλες λεύκες που φάνταζαν όλες μαζί σαν στρατιωτάκια, παραταγμένα σε δυο σειρές. Ψήλωναν, μεγάλωναν κι αποδοχή ζητούσαν από τον «μπαμπά» τους τον κυρ Σταύρο. Κι εκείνος καμιά φορά χαμογελούσε στα «αγόρια» του. Η λεύκα η πιο μικροκαμωμένη ήταν και η πιο παιχνιδιάρα. Μόνο που μιλούσε διαφορετικά, μεγάλωνε διαφορετικά, γέλαγε διαφορετικά, σκεφτόταν διαφορετικά... Τα αδέλφια της την μάλωναν, την απόπαιρναν και την έφερναν γρήγορα σε …τάξη. Και μια μέρα ακούστηκε εκείνη η φοβερή φράση από το στόμα του «μπαμπά» τους. Εκείνος κοιτάζοντας την μικρή λεύκα είπε: «Τι λάθος έκανα με σένα;» Αυτό ήταν αρκετό για να αλλάξει η ζωή της και η συμπεριφορά των άλλων απέναντι της. Άρχισαν να την κοροϊδεύουν και να γελούν μαζί της ακόμα κι όταν εκείνη θύμωνε. Δεν το έβαλε κάτω ποτέ, άλλωστε είχε πάντα τους φίλους της. Στα κλαδιά της μαζεύονταν όλες οι πεταλούδες του κόσμου, οι πολύχρωμες. Κι άρχισαν οι κακίες, οι ζήλιες και οι παράξενες κινήσεις από τα άλλα δέντρα, από τους γείτονες, από όλον τον κόσμο. Εκείνες που φέρνουν τα μαντάτα τα άσχημα, τα παραποιημένα και που πολλές φορές γίνονται η αιτία για λάθος αποφάσεις, για κινήσεις που διαλύουν …ζωές! Που φέρνουν κλάμα, πόνο και θυμό. Και σαν ηρεμήσει η τρικυμία και τα πράγματα γίνουν όπως τα θέλουν οι άλλοι κάνεις δεν ξέρει ή νοιάζεται πόσο πλήγωσε και αν τότε η ευτυχία θα απλωθεί παντού. Τια αποτέλεσμα κι εκείνο θα είναι μάλλον αντίθετο απ αυτό που όλοι περίμεναν. Κι επειδή έρχεται μια στιγμή που όλοι και όλα βρίσκουν τη θέση τους στη ζωή, την αξία και τον προορισμό τους θα φτάσει κι εκείνη η φοβερή βροχερή νύχτα και τα πράγματα θα γίνουν ….αλλιώς!
Από τα πιο δυνατά, αληθινά και καλογραμμένα κείμενα των τελευταίων μηνών. Ένα βιβλίο για παιδιά και μεγάλους που ΄χει σαν θέμα του την διαφορετικότατα και κάθε φορά που το διαβάζω ανακαλύπτω πως κρύβει μέσα του κι άλλους θησαυρούς. Γεμάτο συναίσθημα, γεμάτο γιατί, παράπονα και μύχιες σκέψεις. Γεμάτο καταστάσεις που αλλάζουν ζωές …ανθρώπων. Γεμάτο αποφασιστικότητα, πείσμα, ανοχή , σιωπηλές συγνώμες και δυνατά σ΄αγαπώ. Γεμάτο ψυχή για εκείνα τα ανείπωτα μα και τα ειπωμένα που σαν φύγουν από το στόμα κάποιου κατρακυλούν και παρασέρνουν χίλια δυο στο διάβα τους. Και μεγαλώνουν και φουντώνουν και συσσωρεύονται. Όμως εδώ δεν χρειάζονται ήττες. Θέλει δουλειά, θέλει υπομονή και τύχη, να καταλάβουν όσοι πίκραναν τους άλλους πως έχει ο καιρός γυρίσματα και η ζωή …τερτίπια. Όσο και αν αλλάξει η εμφάνιση κάποιου, η ψυχή του παραμένει πάντα ίδια.
Να ακούμε τους άλλους, να προσέχουμε κι εμείς το λόγο μας. Να αποδεχόμαστε το διαφορετικό, να κρίνουμε αυστηρά μόνο τους εαυτούς μας και να μην πληγώνουμε, να μην κοροϊδεύουμε, να μην ακολουθούμε τη μάζα στα …κακά, στα παράλογα, στα δήθεν καθώς πρέπει.
Βασίλη Κουτσιαρή, από τα καλύτερα βιβλία σου. Ώριμος λόγος, ψυχής λόγος, καλογραμμένο, γεμάτο βιβλίο. Γεμάτο απ΄όλα τα συναισθήματα, γεμάτο ιδέες για παραπέρα επεξεργασία σε τάξεις, σε ομάδες ανθρώπων μεγαλύτερων. Πραγματικά συγκινητικό, γεμάτο συμβολισμούς και μηνύματα. Λεύκα, η ψηλή λυγερή και συχνά κλαίουσα. Η γεμάτη άνθη που σκορπιούνται στο αέρα σαν λέξεις που φτάνουν ίσαμε τα πιο παράξενα και δύσβατα μονοπάτια του κόσμου …της ψυχής.
Ένα βιβλίο που κανένας άλλος δεν θα μπορούσε να αποδώσει σε εικόνα καλύτερα από την Κατερίνα Βερούτσου. Όλο το συναίσθημα ζωντάνεψε στη δική της παλέτα, όλες οι μορφές χωρίς να είναι έντονες, αποτυπώθηκαν όπως έπρεπε.
Για παιδιά και για μεγάλους και ας νομίζουν κάποιο πως είναι δύσκολο για μικρές ηλικίες. Αλήθειες λέει όπως τα καλά παραμύθια και τα παιδιά το καταλαβαίνουν αυτό, το νοιώθουν και το ξεχωρίζουν και …τους μένει! (από τα Παραμύθια του Σαββάτου)
Ένας πατέρας γύρω στα σαράντα και η κόρη του στον καιρό της εφηβείας. Η μητέρα έχει πεθάνει και πρέπει να μάθουν να ζουν μόνοι τους. Κι ήρθε κάποτε ο καιρός οι δυο τους να γνωρίσουν άλλους δύο.
Μετά τον ξαφνικό θάνατο της γυναίκας του, ο Μάρκος αποφασίζει να μεγαλώσει μόνος του τη μικρή του κόρη, την Πηνελόπη. Κάτι τέτοιο παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες, αλλά τελικά πατέρας και κόρη ανακαλύπτουν τον τρόπο να ζουν μαζί. Μέχρις ότου φτάνει ο καιρός που η έφηβη πια Πηνελόπη θα αισθανθεί τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα. Και είναι η ίδια εποχή που ο Μάρκος, κουρασμένος από τη μοναξιά, αποφασίζει να φέρει έναν νέο του δεσμό μέσα στο σπίτι.
Κι έτσι οι δυο τους γίνονται τέσσερις. Και νέες δυσκολίες παρουσιάζονται. Όταν όμως κι αυτές θα ξεπεραστούν, τότε ο Μάρκος και η Πηνελόπη δε θα είναι μόνο πατέρας και κόρη, αλλά παράλληλα και δύο φίλοι.
Το βιβλίο κυκλοφόρησε στα γαλλικά
ΒΡΑΒΕΙΟ Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου - Ελληνικό Τμήμα της ΙΒΒΥ
(από τη σχολική βιβλιοθήκη, εκδ. Πατάκης)
Η Μάτα τελειώνει το λύκειο στη Λαμία. Ζει με τον πατέρα και τη γεροντοκόρη θεία της και πιστεύει –έτσι της έχουν πει– πως η μητέρα της πέθανε στη γέννα. Ωστόσο, στην πορεία η Μάτα ανακαλύπτει πως ο πατέρας της της κρατά ένα μεγάλο μυστικό. Ένα μυστικό που έχει να κάνει με το παρελθόν του, αλλά και με το παρόν της Μάτας. Όταν η Μάτα μαθαίνει πως ο πατέρας της σχετιζόταν με το καθεστώς της δικτατορίας και πως ζούσε στην Αθήνα μια ζωή άγνωστη για εκείνη, συγκρούεται μαζί του και ο συγυρισμένος κόσμος της αναστατώνεται. Ωστόσο, αγνοεί πολλά γεγονότα για την αληθινή ιστορία των γονιών της, τα οποία αποκαλύπτονται σιγά σιγά μέσα από το ημερολόγιο εκείνης της εποχής του πατέρα της. Έτσι δύο ιστορίες σε διαφορετικό χρόνο και τόπο εκτυλίσσονται παράλληλα, δίνοντας μια ολοκληρωμένη ματιά στο παρελθόν και στο παρόν των πρωταγωνιστών.
(http://www.i-read.i-teen.gr/book/ta-xegia)
Για παιδιά και εφήβους από 10 – 18 ετών
*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός
