Παναγία, το ιερότερο από τα πρόσωπα της Ορθοδοξίας, δοξάζεται σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Η μεγάλη λατρεία που έχουν οι Έλληνες για τη «μάνα» του Θεού και των ανθρώπων αποδεικνύεται από τα πολλά ονόματα που της έχουν προσδώσει. Μεγαλόχαρη, Εκατονταπυλιανή, Φανερωμένη, Κοσμοσωτήρα, Χοζοβιώτισσα, Εικοσιφοίνισσα, Βρεφοκρατούσα, Ελεούσα, Θαλασσινή, Γιάτρισσα, Μυρτιδιώτισσα και πολλά ακόμη.
Η Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες γιορτές της χριστιανοσύνης.
Η προετοιμασία των πιστών αρχίζει από την 1η Αυγούστου με τη νηστεία που διαρκεί έως τον Δεκαπενταύγουστο, αποτελώντας για τους Ορθόδοξους χριστιανούς το «Πάσχα του καλοκαιριού».
Χιλιάδες πιστών με την ψυχή γεμάτη ελπίδα και κατάνυξη, προστρέχουν στα αμέτρητα προσκυνήματα, όπου λιτανεύονται οι θαυματουργές εικόνες της Παναγίας για να μαρτυρήσουν τη πίστη τους στο πρόσωπό της.
Στην Κρήτη τα πιο σημαντικά προσκυνήματα είναι τα εξής:
Στον νομό Χανίων
Μονή Χρυσοσκαλίτισσας, 76 χλμ. νοτιοδυτικά των Χανίων, κοντά στο Ελαφονήσι, χτισμένη πάνω σε ψηλό βράχο, γεγονός που καλεί τους πιστούς να ανηφορίσουν για το κερί της πίστης και της προσευχής.
Η Μονή Οδηγήτριας Γωνιάς Κολυμβαρίου, το σημαντικότερο ίσως προσκύνημα για τον Δεκαπενταύγουστο στα Χανιά, με χιλιάδες κόσμου και από την υπόλοιπη Κρήτη να βρίσκονται στο μοναστήρι για να προσευχηθούν και να αιτηθούν χάρες από τη μητέρα του Χριστού.
Στον νομό Ηρακλείου
Στο Ηράκλειο οι κυριότεροι ναοί της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που γιορτάζουν είναι η «Παναγίτσα» στο Μασταμπά, η «Βουτιανή» και η Παναγία Καμαριανή στη Ν. Αλικαρνασσό που κάθε χρόνο πλημμυρίζουν από πιστούς.
Οι μονές που γιορτάζουν στο Ηράκλειο είναι:
Mονή Aγκαράθου
Η ανδρική Μονή Αγκαράθου είναι ανάμεσα στα χωριά Σγουροκεφάλι και Σαμπάς, σε απόσταση 23 χλμ. νοτιοανατολικά από το Ηράκλειο.
Mονή Κουδουμά
Είναι μία από τις παλαιότερες Μονές στις νότιες ακτές της κεντρικής Κρήτης. Η θέση της είναι στα νότια της κορυφής Κόφινας (1.231μ.), κοντά σε όρμο, δυτικά από το ακρωτήριο Μάρτσελο. Απέχει 40 μέτρα από τη θάλασσα
Αυτές τις μέρες πλήθος κόσμου κατεβαίνει στο μοναστήρι,κυρίως από την προηγούμενη μέρα και διανυκτερεύει στους ξενώνες και στην παραλία.
Μονή Παλιανής
Η Ιερά Μονή Παλιανής είναι γυναικείο μοναστήρι, σταυροπηγιακό, που υπάγεται στο Δημοτικό διαμέρισμα Βενεράτου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 280μ δίπλα στα χωριά Βενεράτο και Αυγενική, 20χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου και ανατολικά από το φαράγγι του Βενεράτου.
Αγία Μονή Βιάννου
Στην έξοδο του φαραγγιού του Αφρατιού βρίσκεται η Αγία Μονή, μοναστήρι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Το δεκαπενταύγουστο, στη γιορτή του μοναστηριού, γίνεται μεγάλο πανηγύρι με πολλούς προσκυνητές από τα γύρω χωριά.
Mονή Oδηγητρίας
Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Οδηγήτριας βρίσκεται πάνω στον ορεινό όγκο των Αστερουσίων Ορέων στα νότια του νομού Ηρακλείου, που αποτελούν το «Αγιον Όρος» της Κρήτης. Ιδρύθηκε το 14ον αιώνα και σχετίζεται με την οικογένεια των Καλλέργηδων στους οποίους ανήκε.
Μονή Καλυβιανής
Η Μονή της Παναγίας της Καλυβιανής βρίσκεται σε υψόμετρο 80μ περίπου 60χλμ νότια από το Ηράκλειο, κοντά στις Μοίρες.
Στο νομό Λασιθίου
Η Ιερά Μονή Φανερωμένης, είναι κτισμένη 45 χλμ δυτικά της Σητείας και 24 χλμ ανατολικά από τον Άγιο Νικόλαο . Είναι ανδρική μονή κτισμένη σε απότομη πλαγιά σε υψόμετρο 540 μέτρων με εκπληκτική θέα στη θάλασσα.
Το δεκαπενταύγουστο, συρρέει πλήθος πιστών, πολλοί από τους οποίους ανεβαίνουν με τα πόδια προκειμένου να εκπληρώσουν κάποιο τάμα.
Η Μονή Παναγίας Κρουσταλλένιας είναι κτισμένη σε έναν κατάφυτο με πρίνους λόφο κοντά στα χωριά Άγιος Κωνσταντίνος, Μέσα Λασίθι και Μαρμακέτο, στο Οροπέδιο Λασιθίου.
Ο κύριος ναός, είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και εορτάζει με λαμπρότητα στις 15 Αυγούστου.
ΠΑΝΑΓΙΑ ΧΑΡΑΚΙΑΝΗ: Ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της Κρήτης
Ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της Κρήτης η Παναγιά η Χαρακιανή στο Μπαλί Ρεθύμνου, το σημαντικό ιερό προσκύνημα που ανήκει στην Ιερά Μονή Ατάλης υποδέχεται αυτές τις ημέρες τους χιλιάδες πιστούς από την Κρήτη και την υπόλοιπη Ελλάδα.
Εκεί συναντάμε το έθιμο των δεκαπενταριστών των πιστών που στήνουν πρόχειρα καταλύματα στα οποία και διαμένουν καθ’ όλη την περίοδο της νηστείας του μικρού Πάσχα, όπως ονομάζουν στην Κρήτη την περίοδο νηστείας των 15 ημερών από 1η έως και 15 Αυγούστου.
