Οι φουστανέλες του 1821. Τα παντελόνια των «Αβράκωτων» (sansculottes) της Γαλλικής Επανάστασης. Τα κοζάκικα καπέλα ή οι φανέλες του ρωσικού Πολεµικού Ναυτικού µε τις οριζόντιες µπλε και άσπρες ρίγες στην Οκτωβριανή Επανάσταση. Τα πουκάµισα µε τους γιακάδες «Μάο» και οι γαλάζιες φόρµες της «Πολιτιστικής Επανάστασης». Τα µαυροκόκκινα εµβλήµατα και οι µπλε φόρµες των Ισπανών αναρχικών. Τα στρατιωτικά αµπέχονα του Κάστρο και του Τσε. Οι σκούρες γραβάτες και τα κοστούµια του Λένιν. Τα εργατικά, τραχιά ρούχα του Στάλιν όταν δεν φόραγε στρατιωτικά.
Τα ρούχα των µεγάλων επαναστάσεων ή των λογής εξεγέρσεων και των κινηµάτων συνδέθηκαν µε την Ιστορία, έγιναν στολή, σύµβολο αναγνωρισιµότητας πρώτα και µετά άµεσης µετάδοσης του µηνύµατος και σε πολλές περιπτώσεις κατέληξαν να γίνουν και µόδα (διότι ως γνωστόν οι... καπιταλιστές είναι ικανοί να σουπουλήσουντοσκοινί µε το οποίο θα τους κρεµάσεις). Μία fast forward επανάληψη της πορείας ενός ενδυµατολογικού αξεσουάρ που γίνεται σύµβολο ζει ο πλανήτης από τις 17 Νοεµβρίου που η Γαλλία του Μακρόν άρχισε να ζει τις διαµαρτυρίες των περίφηµων «Κίτρινων Γιλέκων».
Κι αν σ’ αυτή την περίπτωση υπάρχει µία ουσιώδης διαφορά σε σύγκριση µε όλα τα παραπάνω, ότι δηλαδή τα «Κίτρινα Γιλέκα» είχαν µία τουλάχιστον κοινή οικονοµική επιδίωξη (το θέµα της αναίρεσης επιβολής αυξηµένου φόρου καυσίµων), δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι υπόλοιπες πολιτικές και κοινωνικές επιδιώξεις τους τέµνονται. ∆εν πρόκειται άλλωστε για ένα «σώµα» κοινού ιδεολογικού προσήµου ή κοινής ταξικής προέλευσης. Κι ωστόσο µέσα σε λιγότερο από έναν µήνα το κίτρινο γιλέκο έγινε διεθνές σύµβολο αντίστασης και συσπείρωσης υπέρ διαφορετικών αιτηµάτων (πρόσφατα π.χ. ακόµα και Παλαιστίνιοι απαρνήθηκαν το δικό τους ενδυµατολογικό υπερσύµβολο της «καφίγια», του γνωστού παραδοσιακού τους ασπρόµαυρου µαντιλιού, για να φωτογραφηθούν στη Γάζα µε κίτρινα γιλέκα).
Εφτασαν μέχρι τη Σερβία
Στη Σερβία πάλι, ένας βουλευτής της αντιπολίτευσης προειδοποίησε την κυβέρνηση: «Θέλουµε κανονικές τιµές καυσίµων, διαφορετικά ετοιµαστείτε να δείτε κίτρινα γιλέκα στους δρόµους του Βελιγραδίου και όλης της Σερβίας». Τελικά ως συµβολισµός σε ελάχιστο χρόνο το κίτρινο γιλέκο υπερέβη την αρχική εθνική του προέλευση, το ίδιο το αρχικό αίτηµα και µια τεράστια δυσκολία που αντιµετωπίζει ακόµα και η ίδια η τέχνη τον αιώνα που ζούµε αδυνατώντας συχνά να βρει µία κοινή συνισταµένη που µπορεί να «µιλήσει» εξίσου στο τόσο πια ετερόκλητο «ψηφιδωτό» του κόσµου τον 21ο αιώνα.
Δικαίως λοιπόν η Vanessa Friedman των «New York Times» σχολιάζοντας το κίτρινο γιλέκο παρατήρησε πως «τόσο συναρπαστικό σύµβολο εξέγερσης δεν υπήρξε από τότε που οι “Αβράκωτοι” αντιλήφθηκαν τα παντελόνια τους ως σηµείο οπτικής διαφοράς µε την αριστοκρατία, στη Γαλλική Επανάσταση. Κι αυτό πιθανότατα δεν είναι συµπτωµατικό».
«Τόσο συναρπαστικό σύµβολο εξέγερσης δεν υπήρξε από τη Γαλλική Επανάσταση» έγραψαν οι New York Times, ενώ ο γαλλικός Τύπος υπενθυµίζει πως το κίτρινο έχει ιστορικά δυσµενή φήµη
Στο ίδιο δηµοσίευµα η Erin Vearncombe, λέκτορας στο Πανεπιστήµιο του Πρίνστον, µε ειδίκευση την πολιτισµική ανθρωπολογία του ενδύµατος, ξεκαθάρισε: «Ιστορικά και µέχρι σήµερα, οι ενδυµατολογικές πρακτικές έχουν χρησιµοποιηθεί και χρησιµοποιούνται για να δηλώσουν τι σηµαίνει να είσαι πολίτης, τι σηµαίνει να ανήκεις ή να µην ανήκεις σε ένα συγκεκριµένο πολιτικό σώµα. Τέτοιες πρακτικές συχνά χρησιµοποιούνται από άτοµα που δεν έχουν συµπεριληφθεί στο συγκεκριµένο πολιτικό σώµα, αµφισβητούν τις πολιτικές δοµές και επιδιώκουν αλλαγές».
Σε αυτή την περίπτωση ωστόσο όπως παρατηρούν οι «New York Times» το κίτρινο γιλέκο εµφανίζεται σε µία εποχή που «oι σαφείς οριοθετήσεις της κοινωνικής τάξης και των αξιών που παραδοσιακά συνδέονται µε το ένδυµα, έχουν παραβιαστεί εδώ και πολύ καιρό, τόσο λόγω της γενικής κοινωνικής αντίδρασης απέναντι σε οποιαδήποτε “επισηµότητα” όσο και λόγω της τάσης της µόδας να µετουσιώνει τόσα πολλά από αυτά που κάποτε ήταν τα ρούχα των ξένων και των περιθωριακών». Οι κοινωνιολογικές αναλύσεις του συµβόλου των κίτρινων γιλέκων δεν ήταν εύρηµα µόνον των «New York Times».
Ο γαλλικός Τύπος έχει επιστρατεύσει ακόµα και ειδικούς της χρωµατολογίας (!) για να υπενθυµίσουν ότι το κίτρινο είναι ένα χρώµα µε ιστορικά δυσµενή φήµη: το κίτρινο αστέρι στα πέτα των Εβραίων, ο κίτρινος Τύπος, ο κίτρινος πυρετός αποδεικνύουν ότι το χρώµα αυτό είναι ταυτισµένο µε ιστορικά δεινά, ζήλεια, προδοσία και ψέµατα ήδη από τον Μεσαίωνα όταν πολλοί ζωγράφοι απεικόνιζαν τον Ιούδα ντυµένο στα κίτρινα. Οπως και να ’χει µέχρι σήµερα «το κίτρινο ήταν το χρώµα που απέφευγε συστηµατικά η πολιτική» επισηµαίνει στη γαλλική «Figaro» ο Μισέλ Παστουρό, γνωστός Γάλλος ιστορικός ειδικευµένος στους χρωµατικούς συµβολισµούς. Στην ίδια εφηµερίδα και ο κόλορ ντιζάινερ Μάι Χούα «αποκρυπτογραφεί» τα µυστικά του κίτρινου, «ενός χρώµατος πολύ δυναµικού, στο οποίο όµως αν εκτεθείς για ώρα προκαλεί επιθετικότητα».
Επίσης όπως επισηµαίνει ο ίδιος «το κίτρινο είναι κι ένα εύθραυστο χρώµα που χάνει εύκολα την προσωπικότητά του: αν αναµειχθεί µε µαύρο γίνεται χακί, µε µπλε γίνεται πράσινο… Είναι ένα χρώµα που “διαφθείρεται” εύκολα». Αν όλα αυτά µοιάζουν υπερβολικά εγκεφαλικά και αναίτια πολύπλοκα το σίγουρο είναι ότι τα κίτρινα γιλέκα έχουν γίνει ήδη µόδα: ήδη εµφανίστηκαν σε διάφορες ιστοσελίδες, πειραγµένες φωτογραφίες ή διάσηµοι πίνακες µε τους πρωταγωνιστές τους να φορούν κίτρινα γιλέκα, όπως εµφανίστηκαν ήδη και τα πρώτα βιντεοπαιχνίδια µε πιο αξιοσηµείωτη περίπτωση αυτή ενός 22χρονου Γάλλου προγραµµατιστή που κατασκεύασε το παιχνίδι «Escape Elysee-Gilets Jaunes» στο οποίο οι παίκτες καλούνται να... βοηθήσουν τον Γάλλο πρόεδρο να βρει λύσεις κατευνάζοντας τα εξοργισµένα «Κίτρινα Γιλέκα»!
Ενα σε κάθε αυτοκίνητο
Η πορεία των κίτρινων γιλέκων στη µόδα δεν ήταν βέβαια εξαρχής επιτυχηµένη. Ξεκίνησαν τη σαρωτική τους πορεία στη Γαλλία λόγω του νόµου οδικής ασφάλειας που πέρασε τον Φεβρουάριο 2008 ορίζοντας ως υποχρεωτική την παρουσία σε κάθε αυτοκίνητο της γαλλικής επικράτειας ενός κίτρινου γιλέκου «υψηλής ορατότητας» κι ενός προειδοποιητικού τριγώνου, τα οποία οφείλει ο οδηγός να χρησιµοποιεί εάν το αυτοκίνητό του παρουσιάσει βλάβη, εάν εµπλακεί σε ατύχηµα και σε κάθε τέτοια περίπτωση, διαφορετικά κινδυνεύει µε πρόστιµο 90-135 ευρώ. Αργότερα (τον Ιανουάριο του 2016) µε σχετική ρύθµιση πέρασαν στον νόµο και τα δίτροχα και τρίτροχα.
