Αγαπητό Cretalive
Ας μου επιτραπούν δυο λόγια, μέρες που 'ναι, για ένα … κάποιο ζήτημα, που προφανώς δεν ενδιαφέρει ή απασχολεί το πλήθος των δημοτικών και περιφερειακών (ή και εθνικών) σχηματισμών, που κατέρχονται στην πολλαπλή εκλογική μάχη.
Αυτές έχουν να λύσουν, τα μεγάλα και σοβαρά. Το δρόμο προς την Ανάπτυξη, την ανατίναξη του Μνημονίου, τα οράματα των Νέων Πόλεων, τον ερχομό του Σοσιαλισμού, την εποποιία του Τουρισμού. Ας αρκεστώ λοιπόν εγώ σε κάτι ταπεινότερο, που όσο κι αν έψαξα σε προεκλογικά φυλλάδια, προγραμματικές διακηρύξεις των ‘κυρίαρχων’ σχημάτων ή ομιλίες, δεν βρήκα πουθενά (ζητώ συγνώμη, αν κάτι ή κάποιος μου διέφυγε).
Φαίνεται λοιπόν, πως κανέναν στην Κρήτη δεν αφορά το ευτελές ζήτημα των πυροβολισμών, των φόνων, της κάθε λογής και από κάθε ηλικία παραβατικότητας, που τείνουν να γίνουν πατροπαράδοτα έθιμα. Μα για μαγκούρες θα μιλούμε τώρα…; *
Κανέναν υποψήφιο, σωτήριο φορέα, εδώ στην Κρήτη, δεν αφορά η έξαρση και κυριαρχία, ειδικά στην επαρχία, του διαμορφούμενου νέου κρητικού χαρακτήρα. Είναι αλήθεια πως η Κρήτη και οι Κρητικοί διαθέτουν ξεχωριστή ενέργεια. Η υπερβολική ενέργεια όμως αυτή, που όταν κατευθύνεται στο αγαθό και το παιχνιώδες, αποτελεί υπέρβαση και ευλογία, όταν κατευθύνεται στρεβλά, αποτελεί σκοτεινό και επικίνδυνο δυναμικό. Η λεβεντιά εκπίπτει σε μαγκιά, η υπερηφάνεια σε τσαμπουκά και η δύναμη σε ωμότητα. Με την αντίστοιχη ευκολία που συνέβησαν πλήθος μετατοπίσεις, αργά αλλά σταθερά. Το ξύλο της σκαλίδας έγινε φονική μαγκούρα, το κρασί που κάποιος έβγαζε, έπινε και σεβόταν έγινε κούπες ουίσκι, η σπάνια μπαλωθιά της ακριβής χαράς και της βαθιάς οδύνης έγινε ομοβροντία κραυγαλέας και φτηνής επίδειξης, η καθαρή σα νερό κρητική μουσική έγινε κρητικοσκυλάδικο για πρωινάδικα και μεσημεριανάδικα και τ΄ αμπέλια φυτείες.
Το εύκολο νέο χρήμα, μαζί με τη συχνά ευθεία διασύνδεση υπόκοσμου και ανώκοσμου, σ΄ ένα νησί που δεν είχε και τη μεγαλύτερη παράδοση σεβασμού των νόμων, πολύ γρήγορα έκανε το μοντέλο χαοτικό και επικίνδυνο. Ακόμα κι αυτοί οι ‘γέροι’ των οικογενειών και τοπικών κοινωνιών έπαψαν να εισακούονται, κυριάρχησε ο νόμος της ζούγκλας και ο φόβος. Ο καθένας που σκέφτεται να μιλήσει σε καφενείο ή δικαστήριο, το σκέφτεται, το ξανασκέφτεται και ή σιωπά νιώθοντας μόνος ή κινδυνεύει να πάει σαν το σκυλί στ’ αμπέλι. Στα χωριά και ιδίως ‘τώρα’ στην κρίση, κλέβονται τα πάντα, στους δρόμους κινδυνεύεις μη ‘στραβοκοιτάξεις’ κανέναν, πιτσιρίκια κυκλοφορούν με οχήματα και όπλα και στους κεντρικούς δρόμους της πόλης φυλάγεσαι μη σούρθει καμιά αδέποτη.
Κατά τ’ άλλα, ελπίζουμε στην ανάπτυξη και τον τουρισμό, μήπως με τα χρήματα μακιγιάρουμε το άσχημο πρόσωπο, ταΐσουμε το αδηφάγο στόμα, καλύψουμε αφήνοντας απείραχτο το βαθύ κράτος της Κρήτης.
Μια Κρήτη φαιό νταμάρι, που ασκούνται βρίζοντας ξένοι φαντάροι, συγνώμη… που παντρεύονται χασκογελώντας Κινέζοι, χορεύουν πίνοντας Άγγλοι τουρίστες ή επισκέπτες γυρίζουν φτηνά γραφικά έργα. Όσοι όμως Κινέζοι και να παντρευτούν, όσοι τουρίστες και να πιουν μπόμπες, όση γραφική Κρήτη κι αν προβάλλουν, λύση στο δράμα μας δε θα δώσουν.
Συστηματικά, τα πολλά τελευταία χρόνια, ο Κρητικός κανακεύτηκε, κολακεύτηκε, υπνωτίστηκε, αλλοιώθηκε. Επειδή όμως η ενέργεια παραμένει, έγινε γραφικός και επικίνδυνος συγχρόνως. Κι αυτό με ευθύνη καίρια των πολιτικών, διά πράξεων και παραλείψεων, αλλά και τοπικών φορέων.
Θα μου πείτε, μα μόνο αυτό είναι η Κρήτη; ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΟΧΙ. Είναι κι αυτός που ακόμα παλεύει τα χώματα, αυτός που δεν κλέβει, αυτή που φιλεύει ή φιλοξενεί, ο επιστήμονας του ΙΤΕ, ο γιατρός που παλεύει χωρίς να περιμένει φακελάκι, ούτε καν ανταμοιβή, ο αρχαιολόγος που σκάβει, ο δημοσιογράφος ή ο ανώνυμος που τολμά να μιλά, αυτός που παλεύει με απόγνωση όλη μέρα για τα παιδιά του τίμια, αυτός που κάνει τη δουλειά του μερακλίδικα χωρίς να του το ζητά κανείς, αυτός που διδάσκει και διδάσκεται, αυτός που δε μολύνει και δε καταστρέφει γύρω του, αυτός που σέβεται ανθρώπους, φύση και μέτρο, αυτός που ισορροπεί απόγνωση και αξιοπρέπεια, αυτός που κάνει το καλό και το ρίχνει στο γιαλό, αυτός που κάνει αυτό που δεν θα περίμενες ή δε θα περίμενε ο μη Κρητικός…
Η Κρήτη όμως ζει έναν έντονο και επικίνδυνο διχασμό. Και είναι κρίμα που δημοτικές ή περιφερειακές παρατάξεις αρνούνται σχεδόν ύποπτα, να μιλήσουν για τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Κάποιους ίσως τους βολεύει, κάποιοι θεωρούν ότι αν βρούμε λεφτά και μπουκώσουμε τον κόσμο, σιγά σιγά θα ‘στρώσει’, άλλοι πως αρκεί να εξοριστεί το μνημόνιο κι άλλοι πως αν αλλάξουν ριζικά οι σχέσεις οικονομίας και παραγωγής, θα αλλάξουν –σαν καραμπόλα, κι αυτά. Ίσως νάχουν δίκιο. Να θυμίσω μόνο πως το σκοτεινό πρόσωπο αναπτύχθηκε εδώ και πολλά χρόνια, προ οικονομικής κρίσης, και ήδη αποτελεί κυρίαρχο μοντέλο κοινωνικοποίησης και συμπεριφοράς σε κρίσιμες ηλικίες. Ήδη οι σφαίρες έφτασαν στα σχολεία !(θα προτιμούσα να μην έσπευδαν να διορθώσουν τα τζάμια και τους τοίχους, αλλά να αφήσουν ανοιχτά τα τραύματα μέχρι…). Πέρασαν πολλά χρόνια για να φτάσουμε εδώ και δεν θα ξεπεραστεί εύκολα, ούτε με τεχνικά ευρήματα, το πρόβλημα. Βασική προϋπόθεση όμως είναι να μιλήσουμε όλοι με ειλικρίνεια γι αυτό, να μιλήσουν πολιτικοί και πνευματικοί φορείς. Και είναι αυτή η σιωπή, που πληγώνει.
Οι κοινωνίες βελτιώνονται και γίνονται λειτουργικότερες, όταν βελτιώνονται πρωτίστως οι άνθρωποι. Δε βελτιώνονται ούτε με τους δρόμους, ούτε με τις καφετέριες, ούτε με τα φράγματα, ούτε με τα αεροδρόμια, ούτε με τα ΕΣΠΑ μόνον. Αυτά είναι τα έξω και η Κρήτη, εδώ και καιρό, ολοένα και μοιάζει με αδειανό πουκάμισο.
Τσελεντάκης Μανώλης (αναζητώντας ακόμα τι να ψηφίσω)
Δάσκαλος-Σκηνοθέτης
*Πάντα, είχα την πεποίθηση ότι ειδικά στην ιδιάζουσα νεοελληνική περίπτωση, αρκεί η πολιτεία να επιχειρούσε να λύσει, εις βάθος, ΕΝΑ οποιοδήποτε ‘έλασσον’ ζήτημα και αυτομάτως θα έβλεπε να επιλύονται και πολλά μείζονα. Κι αυτό γιατί, μικρά προβλήματα, αποτελούν οδυνηρή και κρυστάλλινη επιτομή, όχι μόνο της νεοελληνικής κοινωνίας και του νεοελληνικού προβλήματος , αλλά και γιατί τα ίδια πρόσωπα και καταστάσεις διατρέχουν κάθετα (υπόκοσμος-ανώκοσμος) και οριζόντια δομές και κοινωνία. Σκεφτείτε για παράδειγμα, να επιχειρούσε να λύσει κάποιος το πρόβλημα της βίας και της διαφθοράς στο ποδόσφαιρο. Είναι τυχαίο που και αυτόν τον χώρο δεν τον αγγίζει κανείς; Είναι τυχαίο ότι και αυτός ο χώρος αποτελεί έναν ισχυρότατο και επικίνδυνο κοινωνικοποιητή;
Οπότε, ας μιλούμε καλύτερα για Παγκόσμια Θέματα, Ευρώπες και Μνημόνια. Δεν υπάρχει πιθανότητα να τα λύσουμε (εμείς η αποικία), άρα και να αποτύχουμε. Καλύτερα, από το να ασχολούμαστε με τα ‘τοπικά’, ‘μικρά’, δύσκολα και επικίνδυνα…
Το παραπάνω κείμενο, γράφτηκε πριν 5 ακριβώς χρόνια και αναρτήθηκε στο φιλόξενο cretalive (15/5/2014). Η τραγική ειρωνεία δεν έγκειται προφανώς μόνο στην οδυνηρή ακινησία του χρόνου (15/5/14-15/5/19) και στη χρονική σύμπτωση, αλλά στα διαχρονικά συμπτώματα, που καθιστούν αυτήν την παθογένεια της Κρήτης όχι πια χρόνιο νόσημα, αλλά πολύ φοβάμαι τμήμα νέου γονιδιώματος, ενός DNA που κληρονομείται.
Προφανώς, κάτι πρέπει να γίνει. Η προσπάθεια κάποιων αρθρογράφων με τόλμη και κρίση ( όπως των κυρίων Μπογδανίδη , Καρυωτάκη από το συγκεκριμένο σάιτ) είναι ζωτική και αναγκαία συνθήκη, δεν μπορεί όμως να είναι από μόνη της ικανή να βελτιώσει τα πράγματα. Για τους πολιτικούς δεν τρέφω ελπίδες. Οι περισσότεροι είτε αδιαφορούν, είτε φοβούνται, είτε βρίσκονται σε σχέση συναλλαγής και ανταπόδοσης (το πιο σύνηθες). Για την Αστυνομία και τη Δικαιοσύνη(δικαστές, νομικοί, δικηγορικοί σύλλογοι), είναι μια πολύ μεγάλη κουβέντα, για το τι μπορούν να κάνουν, τι προσπαθούν και τι κάνουν τελικά. Δεν επαρκεί σίγουρα ο χώρος για προβληματισμό. Θα ήλπιζα όμως να ενεργοποιηθούν πνευματικοί φορείς της Κρήτης, όπως είναι Πανεπιστημιακά Τμήματα με σχετικό αντικείμενο (π.χ. Κοινωνιολογία, οικονομικό, Ψυχολογίας, Παιδαγωγικό) προς μια ολοκληρωμένη προσπάθεια υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το Πανεπιστήμιο δεν κείται απλά, σαν ενοικιαστής ή φιλοξενούμενος επί του σώματος της Κρήτης, αλλά πρέπει να δείχνει ότι επι-κοινωνεί, αναπνέει με την Κρήτη. Ότι μπορεί, σαν Πανεπιστήμιο, να ερευνά σημαντικά και πολύπλευρα ζητήματα, να προτείνει και να εφαρμόζει λύσεις επί του κοντινού και του πρακτέου.
Θα ήλπιζα ότι η Εκκλησία της Κρήτης, με την τεράστια δυνατότητα διείσδυσης, επαφής και προσέγγισης που έχει και στην πιο μικρή κοινότητα θα μπορούσε να παίξει έναν πιο αποφασιστικό και οργανωμένο ρόλο.
Μια επιτροπή προσωπικοτήτων σεβαστών, θα μπορούσε να συντονίσει φορείς και επιμέρους έργα.
Μόνο με την αποφασιστικότητα και την σοβαρή εξαγγελία προθέσεων για έργο από τέτοιους φορείς θα αναγκάζονταν και οι αδρανείς άλλοι (πολιτικοί και λοιποί) να ασχοληθούν με ένα ζέον ζήτημα, που δεν είναι του…πεταματού.
