Της Κατερίνας Μυλωνά
Κινητό και Διαδίκτυο: Δύο… κακά που το 2024 είναι αδύνατο να τα ξορκίσει κανείς, ειδικά όταν μιλάμε για εφήβους. Το «κλειδί» δεν είναι να κρατήσουμε μακριά τους τα παιδιά μας αλλά να τους μάθουμε πώς να τα χειρίζονται σωστά.
Μιλήσαμε με μαθητές Λυκείων του Ηρακλείου, με παιδιά από το 2ο, το 4ο Λύκειο Ηρακλείου και το Λύκειο Μελεσών. Αυτό που μας έκανε εντύπωση είναι η ωριμότητά τους και ακριβώς για αυτό τον λόγο τους ζητήσαμε να συμβουλέψουν οι ίδιοι τα μικρότερα παιδιά, όσα τελειώνουν τώρα το Δημοτικό ή πηγαίνουν Γυμνάσιο, όσα, δηλαδή, βρίσκονται ακριβώς σε εκείνη την ηλικία που βλέπουν το κινητό ως… μάννα εξ ουρανού αλλά, δυστυχώς, δεν ξέρουν τι κινδύνους κρύβει.
Από την κουβέντα καταλήξαμε στα εξής συμπεράσματα:
• Όταν είσαι 11 χρονών έχεις άγνοια κινδύνου, νομίζεις ότι τα ξέρεις όλα και δεν έχεις να φοβάσαι τίποτα. Δε ζητάς τη βοήθεια των γονιών σου, των καθηγητών σου… Ίσως σου είναι πιο εύκολο να απευθυνθείς σε έναν μεγαλύτερο που αισθάνεσαι οικειότητα, σε μία ξαδέλφη σου, έναν άνθρωπο δικό σου που δε φοβάσαι ότι θα σε κρίνει και θα σε μαλώσει.
• Εκεί έξω, πίσω από την οθόνη, βρίσκονται άνθρωποι που θέλουν να κρύβονται πίσω από την ανωνυμία τους. Που… βαφτίζονται «Γιώργος, ετών 15» και στην πραγματικότητα είναι «Νίκος, ετών 40». Προσπαθούν να πλησιάσουν κυρίως κορίτσια παριστάνοντας τους συνομηλίκους τους.
• Η ανωνυμία δεν είναι όπλο μόνο για… πονηρούς σκοπούς. Τη χρησιμοποιούν και κάποιοι που θέλουν να χλευάσουν, να απειλήσουν, να τρομοκρατήσουν. Στέλνουν υβριστικά μηνύματα σε παιδιά για να τα εκφοβίσουν, κάποιες φορές απλώς… επειδή μπορούν, γιατί τους αρέσει να το παίζουν θύτες και να ψάχνουν για θύματα.
• Οι μαθητές μας επιβεβαίωσαν αυτό που λένε πολλοί καθηγητές: ότι τους βιντεοσκοπούν/ ηχογραφούν την ώρα του μαθήματος. Κάποιες φορές, όμως, δε γίνεται μονάχα με σκοπό τη διαπόμπευση, υπάρχουν περιπτώσεις που το κάνουν για να δείξουν ότι «ο καθηγητής μου είναι καλύτερος από τον δικό σου», για να τους καμαρώσουν!
• Τα παιδιά μας κρύβουν απίστευτη ωριμότητα μέσα τους, όσοι έχουν κορίτσια και αγόρια στο Γυμνάσιο ας δείξουν υπομονή: μόλις περάσουν το κατώφλι του Λυκείου, οι μεγάλοι μας έφηβοι θα μας βάλουν τα γυαλιά!
Ο λόγος στους νέους
Τα περισσότερα παιδιά πήραν κινητό στα χέρια τους στην Α΄ Γυμνασίου, ας πούμε ότι αυτή η τάξη αποτελεί ένα άτυπο ορόσημο. Τότε, δεν ήξεραν ακριβώς τι πρέπει να κάνουν. Οι ίδιοι ή άτομα από το ευρύτερο περιβάλλον τους δέχτηκαν «περίεργα» μηνύματα και μόλις αντιλήφθηκαν τον κίνδυνο, πήραν δραστικά μέτρα: μπλόκαραν το άγνωστο άτομο και ενημέρωσαν τους αρμόδιους. Κάποιο παιδί μίλησε για συμμαθητή του που είχε δώσει πρόσβαση στο email του σε άλλα παιδιά. Εκείνα, το χρησιμοποίησαν για να στείλουν υβριστικά μηνύματα στον διευθυντή του σχολείου με αποτέλεσμα το παιδί- θύμα να αλλάξει σχολείο.
Άλλα παιδιά μας είπαν για φωτογραφίες που ανέβηκαν χωρίς προηγούμενη έγκριση και αυτό τους έκανε να αισθανθούν άβολα.
Όλα μας είπαν πως προσέχουν ποιους ακολουθούν και από ποιους ακολουθούνται. Η χρήση των social media είναι για αυτή τη γενιά μονόδρομος, όμως, αν γίνεται με σωστά βήματα, τότε υπάρχει ασφάλεια.
Για λόγους διακριτικότητας, θα μείνουμε στις συμβουλές τους προς τα νεότερα παιδιά, εξάλλου τα περιστατικά που μας περιέγραψαν μπορούν να συμβούν σε οποιοδήποτε σχολείο, σε οποιαδήποτε περιοχή.
Ας προσέξουμε λίγο τι έχουν να μας πουν:
Ο Νίκος Κουγιανός πηγαίνει Γ’ τάξη στο 2ο Λύκειο Ηρακλείου. Εκείνο που θυμάται είναι πως, σε μικρότερη ηλικία, ακόμα και όταν δε χρησιμοποιούσε το κινητό του, δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί στο διάβασμά του και μόνο που ήταν δίπλα του.
Ο Νίκος θεωρεί πως ένα παιδί του Γυμνασίου πρέπει να μπορέσει μόνο του να καταλάβει τους κινδύνους, μονάχα όταν συνειδητοποιήσει τι ακριβώς μπορεί να συμβεί, θα είναι πραγματικά ασφαλές.
Η Ελένη Σιγανού πηγαίνει στη Β΄τάξη του 2ου Λυκείου Ηρακλείου. Μας λέει πως όσο μεγαλώνει συνειδητοποιεί πως δεν είναι όλα τόσο αθώα όσο πίστευε παλιά. Προσέχει πολύ ποιοι την ακολουθούν και ποια άτομα βλέπουν όσα ανεβάζει.
Σε ένα μικρότερο παιδί θα έλεγε ότι στο Διαδίκτυο ελλοχεύουν τόσοι κίνδυνοι που δεν μπορεί καν να τους φανταστεί.
Η Πελαγία Τσικουδάκη πηγαίνει στη Β΄ τάξη του 2ου Λυκείου Ηρακλείου, διατηρεί ιδιωτικό προφίλ και ελέγχει ποιοι την ακολουθούν, για αυτό τον λόγο δε φοβάται τα social media.
Για τα μικρότερα παιδιά, λέει πως θα πρέπει να προσέχουν, είναι θεμιτό οι γονείς να θέσουν όρια γιατί στην αρχή ένα κινητό μπορεί να γίνει εθιστικό και ένας έφηβος δε συνειδητοποιεί πόσες- πραγματικά- ώρες περνάει μπροστά από την οθόνη. Σε περίπτωση που αντιληφθούν κάποια περίεργη κίνηση από άλλο προφίλ, αμέσως πρέπει να απευθυνθούν σε κάποιον μεγαλύτερο, σε ένα άτομο που εμπιστεύονται για να το διαχειριστούν κατάλληλα.
Η Βάλια Σοφιολάκη πηγαίνει στην Α’ τάξη του Λυκείου Μελεσών. Η ίδια είναι πολύ προσεκτική όταν σερφάρει στο Διαδίκτυο, διαπιστώνει, ωστόσο, πως τα μικρότερα παιδιά δεν είναι τόσο συνειδητοποιημένα και θεωρεί πως αν και τα περισσότερα παιδιά έχουν πλέον κινητό από την Α΄ Γυμνασίου, δεν είναι ακόμα έτοιμα για να το διαχειριστούν.
Η Βάλια δεν ανεβάζει διαρκώς stories, προτιμά να κρατάει στιγμές για την ίδια και τους δικούς της ανθρώπους. Υπάρχουν φορές που ζητάει τη γνώμη μεγαλύτερων πριν στείλει ένα μήνυμα, όχι επειδή έχει «κακό» περιεχόμενο αλλά φοβάται μήπως παρερμηνευτεί από εκείνον που θα το λάβει. (Αυτό δε συμβαίνει σε όλους μας, ανεξαρτήτου ηλικίας;)
Ο Νίκος Γρινιεζάκης, μαθητής της Α΄ τάξης στο Λύκειο Μελεσών, αναφέρει πως, δυστυχώς, τα παιδιά σήμερα αποκτούν σε πολύ μικρή ηλικία κινητό.
Λέει «δυστυχώς» γιατί θεωρεί πως είναι κάτι εθιστικό, η ενασχόληση με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια κρατάει τους μαθητές μακριά από το διάβασμα.
Ο ίδιος είχε φοβηθεί ότι μπορεί να εθιστεί και κάποια στιγμή έβαλε φρένο στον εαυτό του.
Αν είχε απέναντί του έναν γονιό ενός εφήβου θα έλεγε να κρατήσει το παιδί μακριά από ηλεκτρονικές συσκευές όσο γίνεται.
Η Γεωργία Πετράκη, από την Α΄τάξη του Λυκείου Μελεσών, θεωρεί πως αν μαθητές Δημοτικού έχουν κινητό χάνουν κάτι από την παιδική τους ηλικία, μένουν κολλημένοι σε μια οθόνη αντί να είναι έξω και να παίζουν με φίλους τους.
Η Γεωργία βλέπει πως ακόμα και αν ένας χρήστης δεν ανεβάζει μία φωτογραφία στα social, πλέον, υπάρχουν τρόποι και εφαρμογές να ανέβουν «πειραγμένες» φωτογραφίες για να εκθέσουν ένα άτομο από… το πουθενά.
Ο Γιώργος Βλαχάκης, από τη Β΄ τάξη του 4ου Λυκείου Ηρακλείου, βλέπει πως τα περισσότερα περιστατικά bullying γίνονται στο Γυμνάσιο.
Σε ένα παιδί που μόλις τελείωσε το Δημοτικό, θα έλεγε να μην απαντάει σε μηνύματα που προέρχονται από άγνωστα άτομα και αν κάτι τύχει να μη διστάσει να απευθυνθεί σε έναν μεγαλύτερο, τους γονείς του, σε κάποιον που αισθάνεται άνετα να μοιραστεί ό,τι του συμβαίνει.
«Είναι λίγο τρομακτικό το γεγονός πως το ηλιακό όριο των παιδιών που αποκτούν κινητό ολοένα και μικραίνει», αναφέρει η Αλεξία Κοσμαδάκη, από τη Β΄ τάξη του 4ου Λυκείου Ηρακλείου.
Σε ένα μικρότερο παιδί, θα έλεγε να μάθει πώς να κινείται με ασφάλεια στο Διαδίκτυο, να γνωρίζει τι κινήσεις πρέπει να ακολουθήσει αν κάποιος του στείλει «περίεργα» μηνύματα, να προσέχει τι ανεβάζει στα social media και ποιες πληροφορίες για την προσωπική του ζωή μοιράζεται με τους ακόλουθούς του. Επίσης, θα συμβούλευε ένα παιδί να μην εκτίθεται το ίδιο αλλά και να μην εκθέτει τρίτους. Η Αλεξία θεωρεί πως πρέπει να προλαβαίνουμε καταστάσεις, είτε πρόκειται για εν δυνάμει θύματα ή για εν δυνάμει θύτες.
Ο Δημήτρης Ξυλούρης, από τη Β΄τάξη του 4ου Λυκείου Ηρακλείου, αναφέρει πως το Διαδίκτυο πρέπει να το χειρίζεται κανείς με προσοχή, να ξέρει ποιους έχει απέναντί του και όταν με κάποιον αισθάνεται άβολα αμέσως να περιορίζει τις επαφές μαζί του.
Σε καμία περίπτωση, όπως λέει, δεν πρέπει τα παιδιά να ανοίγουν λογαριασμούς χωρίς την επίβλεψη των γονιών τους.
Η συμβουλή που έχει να μοιραστεί είναι πως ο καθένας πρέπει να αισθάνεται σιγουριά με τον εαυτό του, να πατά γερά στα πόδια του και αν κάτι συμβεί, αν, για παράδειγμα, λάβει ένα απειλητικό μήνυμα, να μην επηρεαστεί, να μη δώσει πάτημα στον εκφοβιστή του να συνεχίσει ό,τι κάνει. Το «μυστικό» είναι να αγνοείς κάτι που σε ενοχλεί και να προχωράς παρακάτω.
Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη και το Ηράκλειο
