Των Νικολάου Σπερνοβασίλη και Αναστάση Περράκη*
Συνολικά η χώρα μας, ενώ παρέχει στους πολίτες της επάρκεια όλων των τύπων εμβολίων και μεγάλη ευκολία στο να ρυθμίσουν το ραντεβού τους για εμβολιασμό, εξακολουθεί να έχει ένα μη ικανοποιητικό ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης συγκριτικά με άλλες, παρόμοιων χαρακτηριστικών, ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικά στην Κρήτη, η εμβολιαστική κάλυψη στις περισσότερες περιοχές της εξακολουθεί να ευρίσκεται σε ποσοστά χαμηλότερα του μέσου όρου της ελληνικής επικράτειας – η κατάσταση μάλιστα έως πριν από λίγες εβδομάδες ήταν απογοητευτική.
Η Κρήτη, όμως, διαθέτει ορισμένα χαρακτηριστικά τα οποία αν τα χρησιμοποιούσαν ορθώς οι αρμόδιοι, θα επιτυγχάνονταν πολύ υψηλότερα ποσοστά εμβολιασμού. Διαθέτει ένα μεγάλης πυκνότητας, επανδρωμένο με ικανότατους υγειονομικούς, δίκτυο νοσηλευτικών ιδρυμάτων – συμπεριλαμβανομένου και πανεπιστημιακού νοσοκομείου - περιφερικών ιατρείων και τοπικών μονάδων υγείας. Διαθέτει, επίσης, ιδιώτες ιατρούς με εξαιρετική κατάρτιση. Ακόμα, διαθέτει δύο υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικά ιδρύματα, μια Ιατρική σχολή με μεγάλη παράδοση στη Δημόσια Υγεία και μια Νοσηλευτική σχολή, τα οποία ήταν εξαρχής έτοιμα να συνδράμουν. Επιπρόσθετα, το νησί αποτελεί από τον Νοέμβριο έως τον Απρίλιο (μάλιστα φέτος έως τις 15 Ιουνίου οπότε και “άνοιξε” ο τουρισμός) μια κλειστή επιδημιολογικά περιοχή στην οποία είναι ευκολότερο να επικοινωνηθούν απλά και ουσιαστικά μηνύματα Δημόσιας Υγείας. Τέλος, το γεγονός ότι η Κρήτη διαθέτει τη δική της ανεξάρτητη Αρχιεπισκοπή και Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο, από την οποία απουσιάζουν οι ακραίες φωνές που παρατηρούνται στην ηπειρωτική Ελλάδα, διευκολύνει τη συνεννόηση μεταξύ Πολιτείας και Εκκλησίας σε σχέση με την Πανδημία και την αντιμετώπισή της.
Ορθώς αρκετοί κατακρίνουμε σκληρά και με προσωπικό κόστος τους λίγους εκείνους, μη σχετικούς με το αντικείμενο των Λοιμώξεων και της Δημόσιας Υγείας, αντιεμβολιαστές και συνωμοσιολόγους, και ειδικά τους ελάχιστους αλλά λαλίστατους υγειονομικούς με τις διάφορες στρεβλές απόψεις. Όμως, οι περισσότεροι ανεμβολίαστοι συμπολίτες μας δεν είναι συνωμοσιολόγοι, είναι απλώς διστακτικοί. Και είναι διστακτικοί, γιατί δεν είναι ορθά ενημερωμένοι. Η σχετική με τη Δημόσια Υγεία ενημέρωση δε γίνεται μόνο από τα ΜΜΕ και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Γίνεται κυρίως μέσω της άμεσης επικοινωνίας μεταξύ του υγειονομικού και του απλού πολίτη - μόνο έτσι κερδίζεται η εμπιστοσύνη. Κι εδώ, δυστυχώς, το Κράτος υστέρησε σημαντικά και σε τοπικό επίπεδο:
- Πέρασαν 7 ολόκληροι μήνες από τότε που υπήρξαν οι πρώτες διαθεσιμότητες εμβολίων στο νησί (Ιανουάριος 2021) για να ξεκινήσει η συστηματική και οργανωμένη ενημέρωση των κατά τόπους πληθυσμών (με ενεργό εμπλοκή της ΠΦΥ, των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κ.α.) - ξεκίνησε μόλις τον περασμένο μήνα.
- Έμειναν για μήνες ολόκληρους περιοχές του νησιού με τη μοναδική επιλογή ενός συγκεκριμένου εμβολίου, το οποίο – κακώς – είχε καταδικαστεί στις συνειδήσεις των απλών πολιτών. Το αποτέλεσμα ήταν στις περιοχές αυτές οι πολίτες να είναι εξόχως διστακτικοί. Δικαιολογημένα ως έναν βαθμό, αφού πρόκειται για ελλιπώς ενημερωμένους απλούς πολίτες.
- Η υγειονομική τύχη του νησιού κατά την πανδημία έχει αδιαμαρτύρητα αφεθεί ως επί το πλείστον σε κεντρικά ευρισκόμενες υπηρεσίες και θεσμούς χωρίς καμία γνώση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της περιοχής και χωρίς προσαρμογή των πολιτικών Δημόσιας Υγείας στα χαρακτηριστικά αυτά.
Μεγάλο λοιπόν μερίδιο της ευθύνης για την τωρινή επιδημιολογική κατάσταση της Κρήτης – η οποία ευχόμαστε όλοι να μην εμφανίσει μεγάλη περαιτέρω επιδείνωση - έχει το Υπουργείο Υγείας, ο Ε.Ο.Δ.Υ. και η 7η Υγειονομική Περιφέρεια Κρήτης. Αυτοί ήταν και είναι οι επίσημοι φορείς άσκησης πολιτικών Δημόσιας Υγείας στην περιοχή μας, στην οποία κυρίαρχο ρόλο έπρεπε και πρέπει να διαδραματίζει η Πρόληψη. Ευπρόσδεκτες και χρησιμότατες οι κλίνες Μ.Ε.Θ., μα δεν είναι αυτή η λύση σε μια πανδημία αλλά η τελευταία γραμμή υγειονομικής άμυνας.
Οι ανεμβολίαστοι συντοπίτες Κρητικοί θα πρέπει να συλλογιστούν το εξής: το Κράτος (την ποιότητα του οποίου βέβαια την καθορίζουμε όλοι μας, αφού εμείς επιλέγουμε ή, χειρότερα, ανεχόμαστε αδιαμαρτύρητα όλους αυτούς τους αρμόδιους) ενδεχομένως το επόμενο χρονικό διάστημα να μην μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς στις υγειονομικές υποχρεώσεις του απέναντί μας (για ποικίλα προβλήματα υγείας και όχι μόνο για τις περιπτώσεις COVID-19) λόγω της πίεσης του συστήματος υγείας από την τοπική έξαρση της πανδημίας. Καλό θα είναι λοιπόν οι πολίτες να ζυγίσουν ξανά στη σκέψη τους τα πραγματικά δεδομένα όπως αυτά διαμορφώνονται στο νησί. Αποστάσεις, μάσκες σε εσωτερικούς χώρους ή σε χώρους συνωστισμού, και εμβολιασμός.
Το εμβόλιο δεν είναι πανάκεια: και παρενέργειες έχουν καταγραφεί, και οι εμβολιασμένοι μπορεί να μεταδώσουν και να νοσήσουν, ασυνήθιστα έως και να νοσηλευθούν. Όμως, γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι οι σοβαρές παρενέργειες του εμβολίου είναι σπανιότατες και ότι οι εμβολιασμένοι είναι δυσκολότερο να μολυνθούν, μεταδίδουν λιγότερο κάποιες παραλλαγές του ιού, και προφυλάσσονται αποτελεσματικά από τη σοβαρή νόσηση. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν άλλες λύσεις στο υγειονομικό πρόβλημα που μέρα με τη μέρα φαίνεται να γιγαντώνεται στην Κρήτη και το οποίο ενδέχεται να επηρεάσει τον καθένα από εμάς, τα αγαπημένα μας πρόσωπα ή τον οποιοδήποτε άγνωστο συντοπίτη μας: αποστάσεις, μάσκες σε εσωτερικούς χώρους ή σε χώρους συνωστισμού, και εμβολιασμός.
* Ο Νικόλαος Σπερνοβασίλης είναι Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος
Ο Αναστάσης Περράκης είναι Καθηγητής - Ερευνητής
