Του Παναγιώτη Αναστασάκου
Τα Μνημόνια επέβαλαν - αν θέλετε τον όρο - πολιτικές και κυβερνητικά μέτρα, που υποτίθεται ότι θα ανόρθωναν με προοπτική τα δημοσιονομικά μας πράγματα, θα μεταρρύθμιζαν τη δημόσια διοίκηση και θα βελτίωναν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Επιδιώχθηκε δηλαδή με τις μεταρρυθμίσεις και πέραν του εξορθολογισμού των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, η δημιουργία σύγχρονων δομών διοίκησης και διαχειριστικών διαδικασιών Ευρωπαϊκού κράτους.
Στο βάθος όμως όλων αυτών υπήρχε δυνατή η ελπίδα, πως εμείς οι Έλληνες θα …βάζαμε επιτέλους μυαλό και θα ξεφεύγαμε από τον …Καραγκιόζη που κρύβουμε επί χρόνια στο DNA μας και μας θέλει π.χ. να λέμε εύκολα ψέματα για να ξεγλιστράμε, να εξαπατούμε ακόμη και σε επίσημο επίπεδο στους εταίρους μας, να θεωρούμε το κράτος εχθρό μας, να επικροτούμε την κάθε κομπίνα τρίτων, αρκεί να μην μας πειράζει ατομικά και να αδιαφορούμε για τα πάντα, εκτός και αν επηρεάζουν την τσέπη μας.
Τα κράτη του ευρώ υποστήριξαν τη χώρα μας με δάνεια ύψους 300 δισ., με πολιτικές οι οποίες μόνο κατά το έλασσον μέρος τους στόχευαν στο για να συγκρατήσουν οι πολιτικοί μας το ελληνικό κράτος κοντά στον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Το μείζον της συμφωνίας και των μνημονίων ήταν πως η Ελλάδα για όσο καιρό δεν θα αναζητούσε κεφάλαια στις ανοικτές αγορές, θα έβρισκε την ευκαιρία να μεταρρυθμιστεί και να αλλάξει νοοτροπία και πρακτικές.
Αυτό, δυστυχώς δεν το πετύχαμε και η ευθύνη ανήκει σε όλους μας.
Οι εισηγητές των ευρωπαϊκών προγραμμάτων (πολιτικοί και τεχνοκράτες) φιλοδόξησαν να θεραπεύσουν τις αδυναμίες που είχαν καταγραφεί στη χώρα μας, πολύ πριν ξεσπάσει η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση. Χρειάζονταν όμως και τη συνεργασία της Ελληνικής πλευράς, τόσο των πολιτικών όσο και της ίδιας της κοινωνίας.
Τι κι’ αν μας το έλεγαν επιτακτικά ακόμη και με το χειρότερο δυνατό τρόπο, θυμάστε το «είναι οι μεταρρυθμίσεις ηλίθιε» που σημείωσε δημόσια ο Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε στον Αλέξη Τσίπρα στο Νταβός, παραφράζοντας τη διάσημη ρήση του Μπιλ Κλίντον «είναι η οικονομία ηλίθιε», τι κι’ αν μας επιτηρούσαν στις μεταρρυθμίσεις που συμφωνούσαμε με ειδικά πολυμελή κλιμάκια, τι κι’ αν συνεχίζουν να μας το λένε ακόμη, εμείς το ….χαβά μας.
Μετά από τη λήξη των μνημονίων οδεύουμε ολοταχώς στα ίδια. Τα ακούμε κάθε μέρα.
Το μεγαλύτερο τμήμα των πολιτικών μας, μετά τη λήξη των μνημονίων ξαναγύρισε στις μεθόδους του Μαυρογιαλούρου.
Και το μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας, φαίνεται πως τους …ακούει.
Τα μνημόνια λοιπόν, δεν άλλαξαν τη χώρα, γιατί εμείς οι Έλληνες και πρώτα οι πολιτικοί μας, δεν αλλάξαμε και το κυριότερο, δεν συνεργαστήκαμε για το κοινό καλό.
Ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, πιστεύει ακόμη σήμερα ότι είναι στο χέρι κάποιας «καλής κυβέρνησης» να διατάξει την επιστροφή όσων του «πήραν τα μνημόνια». Προφανώς μέσω κρατικών πολιτικών σπατάλης, με δήθεν «κοινωνικά κριτήρια» και με θεσμικές υποχρεώσεις για την «εργοδοσία».
Ένα εξ ίσου μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, δεν διδάχτηκε απολύτως τίποτε από τις «χοντρές κομπίνες» των επιτηδείων σε ένα «χαλαρό έως και αδιάφορο ή διεφθαρμένο κράτος» που αποκαλύφθηκαν στην υγεία, στις συντάξεις, στο δημόσιο τομέα, στα κλειστά επαγγέλματα και σε ένα σωρό άλλες παραμορφωμένες διαδικασίες υπέρ συντεχνιακών ή και παράνομων συμφερόντων. Δεν διδάχτηκε τίποτε από τη ζημιά που πάθαμε από τις υπερσυνταγογραφήσεις των ιατρών, από το γεγονός ότι πολλοί κληρονόμοι συνέχιζαν και εισέπρατταν τη σύνταξη αποθανόντων, από τη «βιομηχανία» των πλαστών αναπηρικών συντάξεων, από τα κάθε είδους φακελάκια σε δημόσιους λειτουργούς και από ένα σωρό άλλες περιπτώσεις που φανέρωναν και φανερώνουν την τεράστια έκταση της διαφθοράς στην κοινωνία μας.
Έφτασε λοιπόν σήμερα και μετά από 8 χρόνια Μνημονίων, να ανακαλύπτουμε, πως μία διάταξη του νόμου «Παρασκευόπουλου» του 2015, σχετικά με την αποφυλάκιση όσων έχουν αναπηρία πάνω από το 70%, ήταν αρκετή για να ξεκινήσει «σαν την παλιά καλή εποχή» μία «βιομηχανία» πλαστών γνωματεύσεων, τις όποιες «ερμήνευσαν» (με το αζημίωτο;) και με κλειστά μάτια δημόσιοι και δικαστικοί λειτουργοί, για να αποφυλακιστούν μέσα σε δύο χρόνια, 700 ναι επτακόσιοι κρατούμενοι στις φυλακές(!).
Είναι προφανές ότι πολύ λίγα μάθαμε από τα 8 χρόνια των Μνημονίων και ότι εάν δεν φυσήξει συντόμως ένας άνεμος σαρωτικής μεταρρύθμισης, από την κληρονομιά των μνημονίων και ιδίως της ταλαιπωρίας που περάσαμε για να εφαρμόζουμε, δεν θα μας μείνουν και σπουδαία πράγματα.
Ειδικά στην οικονομία, τα πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5% στηρίζονται σε έναν τυχάρπαστο συμβιβασμό μεταξύ των εξουσιολάγνων της εξουσίας πολιτικών μας και των απηυδισμένων γραφειοκρατών των Βρυξελλών, που αποδείχθηκαν πρόθυμοι να σπρώξουν κάτω από το χαλί τη συμφορά του καταστροφικού 2015, για να μας ξεφορτωθούν από τη φροντίδα και την πλάτη τους και να μας ρίξουν στην αρένα των αγορών, μόνους μαζί με τα προβλήματά μας.
Τα μνημόνια λοιπόν αφήνουν πίσω τους ένα μισοδιαλυμένο αλλά και το ίδιο με πριν, κακομαθημένο κράτος.
Τα μνημόνια επίσης, βοηθούντων και των θεωρητικών της Αριστεράς, δεν έπεισαν τον πληθυσμό για την πρωταρχική σημασία της βελτίωσης της αποτελεσματικότητάς του στην παραγωγή. Συντηρείται έτσι η πολιτική εχθρότητα έναντι της επιχειρηματικότητας που θα στηριχθεί σε αυτόχθονα κεφάλαια, που μόνον αυτά μπορούν να στηρίξουν την ανάκαμψη.
Και δυστυχώς τα μνημόνια, δεν μας έμαθαν να κρίνουμε αυστηρά αλλά και ρεαλιστικά τις προοπτικές μας, να βλέπουμε γρήγορα τα σημάδια κρίσης στην περιφερειακή και διεθνή συγκυρία και κυρίως, να τιμωρούμε αυστηρά το ψέμα και τον διχασμό.
Κυρίως, όμως, τα μνημόνια δεν μας έμαθαν ούτε το πως να ζούμε σωστά στην Ευρώπη, ούτε το πως να ζούμε σωστά στην κοινωνία, ούτε και το πώς να στηριζόμαστε στις δυνάμεις μας.
Η λοιπόν αλλάζουμε, ή βουλιάζουμε….
