Του Κώστα Α.Μπογδανίδη
Μεγάλη συζήτηση γίνεται τελευταία για το τι δήμαρχο χρειάζεται το Ηράκλειο. Ποιος είναι αυτός που μπορεί να αναλάβει τις τύχες μιας πόλης, που είναι αλήθεια, το τελευταίο διάστημα είναι αφημένη στην τύχη της. Πολλές υποψηφιότητες, αρκετές φιλοδοξίες, ουκ ολίγοι φιλόδοξοι να υπηρετήσουν τους δημότες. Θεμιτό και αναμενόμενο σε μια πόλη με τέτοια ιστορική και δημοκρατική παράδοση στις μάχες της αυτοδιοίκησης. Αλλά και των κομμάτων.
Είναι αλήθεια επίσης ότι στο πέρασμα αυτού του αιώνα το Ηράκλειο ευτύχησε να έχει σημαντικούς δημάρχους, σπουδαίες προσωπικότητες, που πέρασαν από τον δημαρχιακό θώκο. Οι περισσότεροι ήταν επιφανείς πολίτες του Μεγάλου Κάστρου, άνθρωποι μορφωμένοι, με συγκρότηση και καλλιέργεια. Άφησαν το αποτύπωμά τους, είτε έμειναν αρκετό διάστημα , είτε έκαναν μια σύντομη θητεία.
Το Ηράκλειο, όμως, εκ του αποτελέσματος, δυστύχησε να έχει τις…χειρότερες δημοτικές αρχές. Με καλούς δημάρχους…κακές δημοτικές αρχές; Πώς γίνεται; Κι όμως γίνεται! Το πως μεγάλωσε και γιγαντώθηκε τούτη η πόλη, το πώς ο αστικός της ιστός έγινε μια μικρογραφία της Αθήνας, πως γέμισε αυθαίρετα όλη η περιοχή, πως τοποθετήθηκε στο καλύτερο σημείο της η Βιομηχανική Περιοχή πως εξελίχθηκε το πολεοδομικό μπάχαλο. Προφανώς η ευθύνη βαραίνει κυρίως τις δημοτικές ηγεσίες πολλές από τις οποίες πέρασαν και δεν ακούμπησαν. Δεν έβλεπαν μακριά, δεν μπορούσαν να σχεδιάσουν το μέλλον, δεν είχαν οραματική διάθεση, σχέδιο. Θα μου πείτε δεν έπαιξε ρόλο το αθηνοκεντρικό- υπουργόκεντρικό κράτος; Όλα έχουν την σημασία τους. Αλλά ο πρώτος δημότης του Ηρακλείου κάθε φορά χρεώνεται τα λάθη, την απραξία και την αδράνεια.
Είχαν καλές προθέσεις, είχαν όνειρα και προσδοκίες; Ναι, αλλά στη διαδρομή παρά τις τόσες…ομορφιές που επαγγέλλονταν, προέκυψε η…κόλαση. Έτσι γίνεται. Γεμάτη αγαθές προθέσεις. Το Ηράκλειο, όπως κατέληξε, θα μπορούσε να είναι μια πόλη που έπρεπε να μπει στο…μουσείο. Να τη δείχνουμε για το πως…δεν πρέπει να γίνονται οι πόλεις!
Ξέρω τι θα πουν οι φιλίστορες αναγνώστες. Έτσι, ήταν πάντα. Ποτέ ιστορικά δεν αναφερόταν το Ηράκλειο ως…πανέμορφη πόλη, με τη πολεοδόμηση και την αρχιτεκτονική της σχεδίαση. Ποιος δεν έχει ακούσει για την οδό Πλάνης που…ξεγελούσε τον κάθε επισκέπτη που ερχόταν από το λιμάνι. Ανεβαίνοντας την σημερινή 25ης Αυγούστου έβλεπε εντυπωσιακά κτήρια, σου λέει…Τεργέστη είναι εδώ. Και στο τέλος απογοητευόταν, όταν έμπαινε στα στενοσόκακα και στους τουρκικής εμπνεύσεως μαχαλάδες. Κι αυτή ήταν η εικόνα για τους ξένους. Για τους ντόπιους η ζωή ήταν πολύ δύσκολη, ειδικά στα ζητήματα του νερού και της καθαριότητας. Η ύδρευση του Ηρακλείου ήταν από τα μεγάλα αγκάθια που ταλάνιζαν τους ιστορικούς ηγέτες. Προσπάθησαν οι Ενετοί, με τον Μοροζίνι, προσπάθησαν κάτι λίγο οι διοικητές των Ναχιγιέδων, έκανε μια τολμηρή κίνηση ο Κρασαδάκης, και κάποιοι δήμαρχοι, αλλά το Ηράκλειο ακόμη και σήμερα…δεν έχει νερό! Απίστευτο;
Για χρόνια…δεν άλλαξαν πολλά στην πόλη.. Με εξαίρεση 1-2 φωτεινές εξαιρέσεις δημάρχων το Ηράκλειο ατύχησε. Αποδείχθηκε ότι στην πολιτική, όπως και στη ζωή, το αποτέλεσμα μετράει και όχι οι καλές προθέσεις. Φυσικά πλην ελαχίστων που έδειξαν να μην έχουν όρεξη, διάθεση και φαντασία οι περισσότεροι προσπάθησαν. Αλλά απέτυχαν. Και το ξαναλέω. Εκ του αποτελέσματος όλα αυτά. Η ιστορία τα έχει κρίνει.
Ξέρω ,θα πείτε , επίσης ότι ορισμένοι δήμαρχοι ιστορικά έχουν δικαιολογίες. Ο Παπαδόπουλος την περίοδο 1928-1932 πήρε μια ταλαιπωρημένη και γεμάτη από πρόσφυγες πόλη- πρόσφυγας και ο ίδιος ων- και δεν πρόλαβε να κάνει πολλά. Ο Γεωργιάδης κατέληξε εθνομάρτυρας ενώ μπορούσε να προσφέρει πολλά περισσότερα. Ο Καλοκαιρινός ‘κόπηκε’ από τη χούντα στην πιο δημιουργική του φάση. Η δικτατορία η ίδια και οι φυτευτοί δήμαρχοι ήταν τροχοπέδη για την πόλη. Αλλά στη μεταπολίτευση χάθηκαν μεγάλες ευκαιρίες. Πενήντα χρόνια, με εξαίρεση ίσως τη θητεία Κουράκη, δεν έγιναν αυτά που θα ήθελαν οι Ηρακλειώτες. Προχώρησαν πράγματα, έγιναν έργα, δημιουργήθηκαν νέοι θύλακες, αλλά η πόλη ούτε άλλαξε, ούτε εκσυγχρονίστηκε όπως οι καιροί απαιτούσαν. Κανένας δεν έλυσε το βασικό πρόβλημα της αυθαίρετης δόμησης, της γιγάντωσης της πόλης προς το νότο, δεν έδωσε διέξοδο στον αστικό ιστό που έγινε άλλος τόσος στο νότο της χωρίς κανένας να πάρει χαμπάρι!
Τα λέμε όλα αυτά όχι για να ρίξουμε ανάθεμα στους δημοτικούς άρχοντες. Αλλά για να δούμε την μεγάλη εικόνα και να επιλέξουμε με βάση τις ικανότητες και όχι τι θα μας πουν τα κόμματα, οι παράγοντες, ο ένας κι ο άλλος. Γιατί στην πολιτική είναι αξίωμα πως «είμαστε αυτό που κάνουμε και όχι αυτό που λέμε ή σκεπτόμαστε ή αισθανόμαστε.». Κι αυτή πρέπει να είναι η λογική που θα διέπει την επιλογή μας ως δημότες.
