Είναι κοινότυπη και χιλιοειπωμένη η φράση «μια φωτογραφία χίλιες λέξεις». Είναι όμως πολλές φορές που την εισπράττεις, σαν να είναι η πρώτη φορά.
Το λέμε, γιατί αύριο θα έχουμε τη χαρά να δημοσιεύσουμε ένα κείμενο που θα περιέχει πάμπολλες άγνωστες μέχρι σήμερα, αδημοσίευτες φωτογραφίες της Σπιναλόγκας. Της αυθεντικής Οθωμανικής Σπιναλόγκας του 1897, τότε που μόλις είχαν καταφθάσει οι διεθνείς δυνάμεις κατ΄ εφαρμογή διπλωματικών αποφάσεων και κελευσμάτων εκείνης της ταραγμένης εποχής.
Οι Γάλλοι που είχαν την ευθύνη της περιοχής, αποτύπωσαν είτε από υπηρεσιακό καθήκον είτε από προσωπικό ζήλο, αυθεντικές φωτογραφικές εικόνες ενός περίκλειστου ακμάζοντος Οθωμανικού οικισμού μέσα από τα θαλάσσια τείχη, που ασχολούνταν κυρίως με το εμπόριο και τη ναυτιλία. Ένας στοχοποιημένος από τους ντόπιους επαναστάτες οθωμανικός θύλακας που διατηρούσε παρ’ όλα αυτά, μια εξωστρέφεια στους θαλασσινούς εμπορικούς δρόμους της Ανατολής.
Κοιτάζοντας τις εντυπωσιακές άγνωστες αυτές μέχρι σήμερα εικόνες, που θα δημοσιευτούν αύριο από το συνεργάτη μας Κωστή Μαυρικάκη, μεταφέρεσαι σαν με μια μηχανή του χρόνου σε εκείνα τα χρόνια. Ήδη για τον Οθωμανικό οικισμό είχε να αρχίσει να γράφεται σιγά-σιγά ο επίλογος μιας ιστορίας σχεδόν δύο αιώνων παρουσίας. Μόλις μια τριετία αργότερα θα τον επισκεπτόταν ο Ιταλός Giuseppe Gerola για να τον φωτογραφήσει μαζί με τα άλλα μνημεία της Κρήτης απεσταλμένος από τη Βενετία και αμέσως μετά θα άρχιζε η μετατροπή του από την Κρητική Πολιτεία σε Λεπροκομείο. Ήταν η αρχή μιας άλλης συνταρακτικής εποχής.
Οι φωτογραφίες που θα δημοσιευτούν είναι του αξιωματικού του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού Émile de Lacoste και εντοπίστηκαν πριν λίγα χρόνια στο Παρίσι στα Ιστορικά Αρχεία Άμυνας της Γαλλικής Δημοκρατίας (Service historique de la Defense, SHD) στη Διεύθυνση Μνήμης Κληρονομιάς και Αρχείων των Γαλλικών Ενόπλων Δυνάμεων από τον Γαλλοελβετό φιλέλληνα, αείμνηστο Maurice Born. Μαζί με τα ογκωδέστατα επίσης άγνωστα αρχεία του Captaine Joseph Ferréol Cazenove για την παρουσία των Γαλλικών Δυνάμεων στην Κρήτη εκείνη την εποχή. Δεκάδες φωτογραφίες και ανέκδοτα κείμενα έχουν καθαριστεί, βελτιωθεί και ψηφιοποιηθεί σε ατέλειωτες ώρες εργασίας από τον επίσης φιλέλληνα Jean-Pierre Destelle, κάτοχο των δικαιωμάτων των ημερολογίων του προπάππου του Émile-Honoré Destelle που εκδόθηκαν πρόσφατα.
Ολόκληρο αυτό το άγνωστο μέχρι σήμερα υλικό αποτελεί έναν ανεκτίμητο ιστορικό θησαυρό που ατυχώς μέχρι σήμερα παραμένει αναξιοποίητος από την Ελληνική Πολιτεία!
