"Γυμνή" από ειδικούς επιστήμονες αναμένει την έναρξη των πλειστηριασμών η Ανεξάρτητη Αρχή του «Συνηγόρου του Καταναλωτή» κινδυνεύοντας να αφήσει ουσιαστικά απροστάτευτους χιλιάδες δανειολήπτες την κρίσιμη ώρα, με τον επικεφαλής της, Λευτέρη Ζαγορίτη να απευθύνει δραματική έκκληση στα μέλη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής να συνδράμουν στην ενίσχυσή της.
Κι ενώ οι αναφορές προς την Αρχή αυξάνονται ραγδαία χρόνο με το χρόνο καθώς ακόμα και το 2020, χρονιά κατά την οποία μεγάλο ποσοστό των επιχειρήσεων παρέμεναν κλειστές για μεγάλο χρονικό διάστημα ο «Συνήγορος του Καταναλωτή» δέχτηκε 13.689 αναφορές, όχι μόνο δεν είναι καλυμμένες όλες οι οργανικές θέσεις, αλλά εξακολουθούν να αποχωρούν από την Αρχή και ειδικοί επιστήμονες με κατά παρέκκλιση αποσπάσεις.
«Φοβάμαι τι θα συμβεί μετά από μερικούς μήνες ή ένα χρόνο όταν θα ανοίξουν οι πλειστηριασμοί. Οι τράπεζες πράγματι έχουν περάσει τις υποθέσεις σε εταιρίες διαχείρισης δανείων, στις οποίες μετέχουν και οι ίδιες. Δεν μπορώ να φανταστώ τι θα συμβεί όταν έρθουν να πάρουν το σπίτι ή την επιχείρηση κάποιου και να το βγάλουν σε πλειστηριασμό και μάλιστα με τρόπο μαζικό σε σχέση με τα ελληνικά δεδομένα», επεσήμανε ο Συνήγορος του Καταναλωτή, Λευτέρης Ζαγορίτης κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ετήσιας έκθεσής της Αρχής για το 2019 στην Επιτροπή της Βουλής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε ο Συνήγορος έχει 35 οργανικές θέσεις, από τις οποίες καλυμμένες είναι οι 28. Από αυτούς έφυγαν με απόσπαση κατά παρέκκλιση οι 5 και ενώ η διοίκηση ζήτησε την αναπλήρωση επτά θέσεων, αποδεκτές έγιναν μόνο οι 2 οι οποίες όμως εκκρεμούν στο ΑΣΕΠ με το διαγωνισμό να πιθανολογείται ότι θα ολοκληρωθεί σε αρκετούς μήνες από τώρα, ίσως και προς το τέλος της χρονιάς.
Σημείο τριβής οι προμήθειες των Τραπεζών
«Χρυσή» χρέωναν την αναμονή στα τηλεφωνήματα προς τα πενταψήφια νούμερα, τα οποία είχαν θέσει σε λειτουργία για τους καταναλωτές οι τράπεζες. Σύμφωνα με την ενημέρωση της διοίκησης της Αρχής στους βουλευτές για τηλεφωνήματα των 10 λεπτών, οι πολίτες χρεώνονταν έως και 15 ευρώ και μάλιστα χωρίς να ενημερώνονται κατά τη διάρκεια της αναμονής για το ύψος της χρέωσης.
Το ζήτημα λύθηκε ύστερα από αρκετές καταγγελίες και τη σχετικά παρέμβαση της Αρχής ώστε να λειτουργήσουν 10ψήφια νούμερα με αστική χρέωση, να υπάρχει η σχετική ενημέρωση χρέωσης για τα 5ψήφια και να ενεργοποιηθεί το σύστημα call back, ώστε να καλεί η τράπεζα τον καταναλωτή.
Δε συνέβη το ίδιο όμως με τις προμήθειες των τραπεζών, οι οποίες έχουν αναδειχθεί σε ζήτημα τριβής μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και του Συνηγόρου του Καταναλωτή. «Καλέσαμε τις τράπεζες να προχωρήσουν σε μειώσεις των χρεώσεων και των προμηθειων των διατραπεζικών συναλλαγών για να διευκολύνουν τους καταναλωτές, οι οποίοι κάνουν μεγάλη χρήση την περίοδο της πανδημίας. Δυστυχώς ως προς τις προμήθειες δεν συνέβαλαν, δεν τις μείωσαν» επεσήμανε η βοηθός Συνήγορος του Καταναλωτή, Βασιλική Μπώλου.
Κι αυτό την ώρα που, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε στην Επιτροπή ο Μιχάλης Κατρίνης του Κινήματος Αλλαγής, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες από τον Οκτώβριο του 2019 έως τον Οκτώβριο του 2020 επέβαλαν προμήθειες συνολικού ύψους 1,7 δις ευρώ, ένα τεράστιο ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 1% του ΑΕΠ ενώ εκκρεμεί και το αποτέλεσμα της έρευνας που διενήργησε η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Έχουμε κάνει πολλές παρεμβάσεις για το θέμα και οι τράπεζες απαντούν ότι οι χρεώσεις δεν είναι υψηλές» επεσήμανε ο κ. Κατρίνης, προτείνοντας ο Συνήγορος του Καταναλωτή να ενεργοποιηθεί περισσότερο ενόψει της εφαρμογής του πτωχευτικού κώδικα και της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών.
Ηλεκτρονικό Εμπόριο, ταχυμεταφορές και Τηλεπικοινωνίες στην κορυφή των προβλημάτων
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Ζαγορίτης, τόσο το 2019 όσο και το 2020 σημειώθηκε μεγάλη αύξηση του αριθμού των αναφορών που κατατέθηκαν στην Αρχή και στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή Ελλάδας. Μόνο το 2020 ο Συνήγορος έγινε παραλήπτης 13.689 αναφορών σε σχέση με 11.830 το 2019 (αύξηση 15,7%) παρά τη σημαντική κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας λόγω την πανδημίας COVID-19. Παρά την υποστελέχωση της Αρχής, το ποσοστό επίλυσης των υποθέσεων παρέμεινε εξαιρετικά υψηλό και έφτασε το 82,74%.
Οι τομείς της αγοράς που συγκέντρωσαν τις περισσότερες υποθέσεις το 2019 ήταν οι ηλεκτρονικές επικοινωνίες με ποσοστό επί του συνόλου των υποθέσεων 37,2% (σταθερή-κινητή τηλεφωνία, ίντερνετ), τα καταναλωτικά αγαθά με 24,1%, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες (τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες) με 13,6% και η ενέργεια-ύδρευση με 11,7%.
Αντίθετα το 2020 η κατάταξη στις δύο πρώτες θέσεις ήταν αντίστροφη. Οι υποθέσεις που αφορούσαν τα καταναλωτικά αγαθά αυξήθηκαν στο 37% του συνολικού αριθμού των υποθέσεων της Αρχής ενώ οι υποθέσεις των ηλεκτρονικών επικοινωνιών υποχώρησαν στο 26,2%.
Η σημαντικότερη αλλαγή που παρατηρήθηκε το 2019 ήταν η αύξηση των αναφορών που υποβλήθηκαν στην Αρχή σχετικά με το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι οποίες υπερέβησαν το 12% του συνόλου των υποθέσεων. Η ίδια τάση συνεχίσθηκε με ακόμα πιο έντονο ρυθμό το 2020 αφού τα καταστήματα παρέμειναν για μεγάλο διάστημα κλειστά εξαιτίας του περιορισμού των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Πάνω από το 1/4 των υποθέσεων που απασχόλησαν την Αρχή αφορούσαν το ηλεκτρονικό εμπόριο.
Οπως επεσήμανε ο κ. Ζαγορίτης, υπήρξαν εταιρίες που εισέπραξαν χρήματα από διαδικτυακές παραγγελίες, δεν παρέδωσαν ποτέ προϊόντα και στη συνέχεια κατέβασαν ρολά κι εξαφανίστηκαν. Και ενώ το 2018 οι υποθέσεις του λιανικού εμπορίου αποτελούσαν το 8% των αναφορών της Αρχής (814 αναφορές), το 2019 αυξήθηκαν στο 12% με 1.400 αναφορές και το 2020 εκτοξεύτηκαν στις 3.500 αναφορές για το ηλεκτρονικό εμπόριο αποτελώντας το 1/4 των υποθέσεων της Αρχής. Παράλληλα προβλήματα παρουσιάστηκαν και στις εταιρείες μεταφορών (courier) με καθυστερήσεις στην παράδοση των προϊόντων.
Ενας βασικός λόγος της μείωσης των αναφορών για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες τη χρονιά που πέρασε ήταν η αυστηροποίηση του Κώδικα που αφορά τις Υπηρεσίες Πολυμεσικής Πληροφόρησης, τα γνωστά πενταψήφια νούμερα. Οι σχετικές αναφορές ειχαν αυξηθεί κατά 85% το 2019 και ύστερα από συνεχείς πιέσεις της Αρχής, το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) αφού πλέον για να χρεωθούν οι καταναλωτές πρέπει να λάβουν και να απαντήσουν θετικά σε γραπτό μήνυμα (sms), ώστε να εξασφαλίζεται η συναίνεσή τους στη λήψη και τη χρέωση των υπηρεσιών αυτών.
Αναφερόμενος στα πενταψήφια ο Συνήγορος του Καταναλωτή επανέλαβε ότι η Αρχή είχε ζητήσει οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι να καταστούν συμμέτοχοι και συνυπόλογοι και να υποστούν κυρώσεις εφόσον τους δίνουν «στέγη», καθώς «δεν μπορεί να παίρνουν ποσοστά αλλά να μην έχουν ευθύνη όταν παραβιάζεται ο νόμος», όπως είπε.
Μεγάλος όγκος των αναφορών την προηγούμενη χρονιά αφορούσε επίσης την ενέργεια και την ύδρευση καθώς επίσης και τις μεταφορές, τον τουρισμό και τα ταξίδια.
Τηλεπικοινωνίες
Οι ανάγκες για τηλεκπαίδευση και τηλεργασία εξαιτίας της πανδημίας ήταν και παραμένουν πολύ αυξημένες, όπως σημείωσε ο βοηθός του Συνηγόρου του Καταναλωτή, Ευθύμιος Τσίγκας «αλλά η προσφορά δεν ήταν ειλικρινής και τα αποτελέσματα ήταν πολύ χαμηλότερα των προσδοκιών καταδεικνύοντας μια αδυναμία όχι μόνο των παρόχων αλλά και του δικτύου».
«Θα έπρεπε χθες να κάνει η ΕΕΤΤ την εισήγησή της για την ευρυζωνική πρόσβαση στο διαδίκτυο προς τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης ώστε να βγει υπουργική απόφαση και να μη βρίσκουν αφορμή οι εταιρίες να οχυρώνονται πίσω από την έλλειψή της. Χρειαζόμαστε Ιντερνετ για την εκπαίδευση και την εργασία που να είναι παντού, να είναι καλό και να μη σέρνεται σαν χελώνα και σε προσιτές διότι έχουμε δυστυχώς ακριβό ιντερνετ παρά τις υποσχέσεις των εταιριών», σημείωσε ο κ. Ζαγορίτης, αφήνοντας σαφείς αιχμές για τους αργούς ρυθμούς της ΕΕΤΤ.
Ο ίδιος δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι εδώ και δύο χρόνια αναμένουν την ανταπόκριση της στο αίτημά τους να εισαχθεί στον Κώδικα Δεοντολογίας ρύθμιση που να ορίζει ότι στις περιπτώσεις τηλεφωνικής συνδρομής που αφορά ανήλικο θα πρέπει να ενημερώνεται ο κηδεμόνας εφόσον ξεπεράσει το 80% του παγίου της μηνιαίας συνδρομής.
