Η επανεκκίνηση του πολιτικού διαλόγου και η προώθηση της θετικής ατζέντας και των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης αποφασίστηκε στη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, με τον Τούρκο ομολόγό του, Χακάν Φιντάν, στην Άγκυρα, ενώ συζήτησαν και το επικείμενο τετ α τετ του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που θα γίνει στις 18 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη.
Στις κοινές δηλώσεις που ακολούθησαν, ο κ. Γεραπετρίτης εξέφρασε την ικανοποίησή του για το κλίμα συνεργασίας «που μόλις μέσα σε λίγους μήνες από την ορκωμοσία των δύο κυβερνήσεων, έχουμε καταφέρει να οικοδομήσουμε», όπως σημείωσε, προσθέτοντας πως βασίζεται στην «αμοιβαία κατανόηση και τον σεβασμό, που κρατά ανοικτό έναν απευθείας δίαυλο επικοινωνίας, που επιτρέπει την αποκλιμάκωση κρίσεων και τη θέση γερών βάσεων για τις συζητήσεις σε όλα τα επίπεδα μεταξύ μας».
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τονίζοντας πως η Αθήνα θέλει να εξελιχθούν «επί τη βάσει των αρχών του Διεθνούς Δικαίου και ιδίως του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, όπως κατ’ εξοχήν της διατήρησης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας και της φιλικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών».
«Πιστεύω ότι συμμεριζόμαστε την ανάγκη να προωθήσουμε περαιτέρω τις οικουμενικές αυτές αξίες και να εδραιώσουμε σχέσεις αγαστής συνύπαρξης και ανεκτικότητας, με αμοιβαίο σεβασμό στην ισότητα, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα των κρατών, καθώς και στη μη ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Προσέθεσε, μάλιστα, πως η εμπειρία των τελευταίων ετών κατέδειξε «με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι οι εξωγενείς κρίσεις καθίστανται κανονικότητα, παρά εξαίρεση», κάτι που αναδεικνύει, όπως είπε, ακόμα περισσότερο την αξία της συνεννόησης και της συνεργασίας, και ανέφερε την αντιμετώπιση της πανδημίας, των φυσικών καταστροφών, της ενεργειακής κρίσης και της επισιτιστικής ανασφάλειας, ως σημαντικά παραδείγματα πεδίων, στα οποία μπορούν να συνεργαστούν οι δύο χώρες για το κοινό καλό.
«Στο Βίλνιους της Λιθουανίας, οι ηγέτες των δύο χωρών συμφώνησαν να ξαναπιάσουν το νήμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και να προωθήσουν τη μεταξύ μας συνεργασία. Και ανέθεσαν σε εμάς, τους υπουργούς Εξωτερικών, να αναλάβουμε την πολιτική καθοδήγηση της διαδικασίας αυτής», τόνισε ο Γιώργος Γεραπετρίτης, σημειώνοντας πως η αποστολή των δύο ΥΠΕΞ είναι πρώτον, «να επιλύουμε τα θέματα αιχμής που ανακύπτουν μεταξύ των χωρών μας και να αποσυμπιέζουμε εντάσεις, ώστε να προλαμβάνουμε εν δυνάμει επικίνδυνες καταστάσεις».
«Δεύτερον, να κατευθύνουμε τις συζητήσεις που γίνονται μεταξύ των δύο πλευρών σε όλα τα επίπεδα, δηλαδή τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, ώστε να υπάρχει διαρκής παρακολούθηση, ενιαία προσέγγιση και υψηλή λογοδοσία για την παραγωγή ωφέλιμων και απτών αποτελεσμάτων», προσέθεσε και, τρίτον, «να προετοιμάζουμε τις επαφές των δύο ηγετών, ώστε να προκύπτει διαρκής, ισχυρή πολιτική εντολή και νομιμοποίηση στο υψηλότερο επίπεδο».
Τι θα περιλαμβάνει ο οδικός χάρτης
Τρία επίπεδα θα περιλαμβάνει, το επόμενο διάστημα, ο οδικός χάρτης των δύο υπουργείων, ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης:
«Πρώτον, το επίπεδο του πολιτικού διαλόγου, ο οποίος θα εκκινήσει με ευθύνη, από ελληνικής πλευράς, της υφυπουργού Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, στις 16 Οκτωβρίου.
»Δεύτερον, το επίπεδο της εφαρμογής και ενίσχυσης των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που θα εκκινήσει το αμέσως προσεχές διάστημα.
»Τρίτον, το επίπεδο των συνομιλιών για την προώθηση της θετικής ατζέντας, υπό τον υφυπουργό, Κώστα Φραγκογιάννη, σε συνεργασία που θα αφορά τομείς, όπως ο τουρισμός, οι επενδύσεις, η γεωργία, το εμπόριο, η ναυτιλία, η κλιματική κρίση».
Και ανέφερε πως κομβικά σημεία της διαδικασίας αυτής θα είναι:
«Πρώτον, η συνάντηση που θα έχουν οι δύο ηγέτες, ο πρόεδρος Ερντογάν και ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης, στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στις 18 Σεπτεμβρίου.
»Και στη συνέχεια, η διοργάνωση μετά από 7 χρόνια, έως το τέλος του έτους, του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, με τη συμμετοχή των εκατέρωθεν αρμόδιων σε τομείς διμερούς συνεργασίας Υπουργών».
Κυπριακό, μεινότητες και μεταναστευτικό
Η συζήτηση των δύο ΥΠΕΞ περιέλαβε επίσης ζητήματα, όπως το Κυπριακό, η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και το μεταναστευτικό.
«Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, οι θέσεις μας είναι γνωστές. Κρίσιμο και αναγκαίο βήμα είναι η άμεση επανεκκίνηση των συνομιλιών», υπογράμμισε ο Γιώργος Γεραπετρίτης.
Σημείωσε, επίσης, ότι συζήτησαν και για την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, αναφέροντας πως «η Ελλάδα από μακρού χρόνου και με συνέπεια την υποστηρίζει, υπό την προϋπόθεση ασφαλώς να πληρούνται τα προαπαιτούμενα κριτήρια, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου».
«Η πορεία αυτή είχε δυσκολίες. Προσβλέπω σε μία αγαστή συνεργασία για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών.
Σε σχέση με τις μειονότητες, προσέθεσε ο κ. Γεραπετρίτης, «μιλήσαμε και αναδείξαμε τα θέματα που τις αφορούν. Για εμάς, οι μειονότητες είναι γέφυρες συνεργασίας. Και όλοι οι πολίτες μας στην Ελλάδα απολαύουν ισονομίας και ισοπολιτείας», τόνισε χαρακτηριστικά.
Τέλος, αναφέρθηκαν και στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος, με τον Έλληνα ΥΠΕΞ να σημειώνει πως είναι προς το κοινό συμφέρον των δύο χωρών «να συνεργασθούμε για τον έλεγχο της παράτυπης μετανάστευσης και την καταπολέμηση των παράνομων δικτύων διακίνησης που εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο».
«Βεβαίως, απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαχείριση, τόσο του μεταναστευτικού, όσο και κάθε άλλου συναφούς ζητήματος, είναι η αντιμετώπιση των περιφερειακών κρίσεων που προκαλούν αποσταθεροποίηση στην ευρύτερη περιοχή μας«, διευκρίνισε.
Για Ανατ. Μεσόγειο, Συρία, Λιβύη και Ουκρανία
Τέλος, οι δύο ΥΠΕΞ είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, για τη Συρία, τη Λιβύη και για τη συνεχιζόμενη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Γεραπετρίτης, στο πλαίσιο ακριβώς αυτής της περιφερειακής σταθερότητας, «είναι σημαντικό για τις διμερείς μας σχέσεις να διατηρηθεί το κλίμα ηρεμίας στην περιοχή μας, με αποχή από επιθετική ρητορική και μονομερείς ενέργειες που μπορεί να υπονομεύσουν την προσέγγιση που επιχειρούμε. Αυτό θα συμβάλει ουσιωδώς στις διμερείς μας συζητήσεις, είναι όμως και αναγκαίο για το μείζον αγαθό της ευημερίας μας».
Και προσέθεσε: «Η ευθύνη, την οποία επωμιζόμαστε είναι ανάλογη της ιστορικής ευκαιρίας που παρουσιάζεται και στις δύο κυβερνήσεις να εδραιώσουμε μια μακρά σχέση καλής γειτονίας για το αμοιβαίο όφελος των λαών μας και μια βιώσιμη κατάσταση ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή μας».
«Δεν είμαστε αιθεροβάμονες», σημείωσε ο Γιώργος Γεραπετρίτης, τονίζοντας πως «γνωρίζουμε ότι αποστάσεις που δημιουργήθηκαν σε βάθος χρόνου και τα πάθη που κληρονομήθηκαν από γενιά σε γενιά δεν διαγράφονται μονοκονδυλιά».
Δήλωσε, όμως, πως «έχουμε τη διάθεση και τη βούληση να επενδύσουμε στην ειλικρίνεια και την αμοιβαία κατανόηση. Για να αναζητήσουμε κοινούς τόπους και να διαρρήξουμε εδραιωμένες αντιλήψεις. Και όπου υπάρχουν διαφωνίες, τουλάχιστον να μην προκαλούνται κρίσεις», υπογράμμισε, προσθέτοντας πως για να επιτευχθεί αυτό «απαιτείται προσήλωση σε οικουμενικές και θεμελιώδεις αξίες, όπως κατεξοχήν η αυστηρή και καθολική εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου».
«Η ελληνική κυβέρνηση, θα διαπνέεται από ειλικρίνεια στις συζητήσεις με την τουρκική κυβέρνηση και από σεβασμό προς τους δύο λαούς. Το ίδιο πιστεύω ότι θα συμβεί και από την πλευρά της τουρκικής κυβέρνησης. Να χτίσουμε πάνω σε αυτά που μας ενώνουν και να κατανοήσουμε καλύτερα αυτά που μας χωρίζουν, με όραμα την ασφάλεια και την ευημερία των δύο λαών, αλλά και των μελλοντικών γενεών», ανέφερε καταληκτικά ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών.
Φιντάν: Έχουμε ξεκινήσει μια θετική εποχή
Το θετικό κλίμα μεταξύ των δύο ανδρών επιβεβαίωσε και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, δηλώνοντας πως συζήτησαν τις διαφορές μεταξύ των δύο χωρών και συμφώνησαν για την επίλυσή τους «μέσω διαλόγου».
Ανέφερε πως έκαναν μία διευρυμένη αξιολόγηση των θεμάτων και συμφώνησαν στον οδικό χάρτη των επόμενων μηνών, σημειώνοντας ότι σε δύο εβδομάδες οι κ.κ. Ερντογάν και Μητσοτάκης θα συναντηθούν στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ενώ τον Οκτώβριο θα συνεχιστεί ο πολιτικός διάλογος και θα διαμορφωθεί ένα σχέδιο κοινής δράσης.
Ο Χακάν Φιντάν τόνισε πως αποτελεί θετική εξέλιξη η ανάπτυξη διαλόγου και οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών, καθώς και ότι στη συνάντησή του με τον Γιώργο Γεραπετρίτη επιβεβαίωσαν την αμοιβαία βούληση για τη συνέχισή τους.
Πιστεύουμε πως τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν με εποικοδομητικό διάλογο, σημείωσε, ενώ προσέθεσε πως αξιολόγησαν τα προβλήματα Ελλάδας – Τουρκίας αναφορικά με το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Σημείωσε πως έχουν διαφορές απόψεων για το Αιγαίο, ενώ αναφορικά με την Ανατολική Μεσόγειο, είπε ότι η Τουρκία υποστηρίζει πάντα τον «δίκαιο διαμοιρασμό».
Όσο για το Κυπριακό, επανέλαβε πως οι τουρκικές θέσεις είναι γνωστές και πως συζήτησαν όσα μπορούν να κάνουν Ελλάδα και Τουρκία ως δύο «εγγυήτριες χώρες».
Παράλληλα, ανέφερε ότι συζήτησαν τα βήματα που μπορούν να γίνουν για την ανάπτυξη του εμπορίου και των οικονομικών σχέσεων και προσέθεσε πως οι ΥΦΥΠΕΞ, τον προσεχή μήνα, θα συζητήσουν στην Αθήνα την πρόοδο που έχει σημειωθεί στο πλαίσιο της κοινής δράσης για την θετική ατζέντα.
Δήλωσε επίσης ότι η Άγκυρα περιμένει αποτελεσματική συνεργασία από την Αθήνα σε ό,τι αφορά «τον αγώνα της Τουρκίας απέναντι στην τρομοκρατία και οργανώσεις όπως το ΡΚΚ και το DHKP-C».
Για το μεταναστευτικό, ο Τούρκος ΥΠΕΞ τόνισε πως δεν πρέπει να είναι θέμα ανταγωνισμού αλλά συνεργασίας, για να μην δούμε άλλες απώλειες ζωών στο Αιγαίο.
Όσο για τη μουσουλμανική μειονότητα στην Θράκη, σημείωσε πως αποτελεί σημαντικό θέμα της τουρκικής ατζέντας «τα προβλήματα των ομογενών μας στην Ελλάδα», όπως ανέφερε, προσθέτοντας πως η χώρα του έχει εφαρμόσει «πολλές θετικές πρακτικές» σχετικά με τα προβλήματα της ελληνικής μειονότητας στην Τουρκία.
Αναφέρθηκε επίσης στην προστασία της τουρκικής «πολιτιστικής κληρονομιάς» στην Ελλάδα, λέγοντας πως η Άγκυρα είναι έτοιμη να υποστηρίξει «την αποκατάσταση της οθωμανικής κληρονομιάς».
Τέλος, δήλωσε πως η Τουρκία είναι έτοιμη να συνεχίσει τον διάλογο με την Ελλάδα «χωρίς προϋποθέσεις» και να αναπτύξουμε τις σχέσεις μας «στη βάση των κοινών συμφερόντων σε όλους τους τομείς».
«Μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματά μας στη βάση του διεθνούς δικαίου, σεβόμενοι τα αμοιβαία δικαιώματα και συμφέροντα» των δύο χωρών, σημείωσε καταληκτικά ο Χακάν Φιντάν.
