Κορωνοϊός εντοπίστηκε στο μπάνιο ακατοίκητου διαμερίσματος στην Γκουανγκζού της Κίνας, προκαλώντας ανησυχία στους ερευνητές για το ενδεχόμενο το παθογόνο να μεταφέρθηκε εκεί μέσω των σωλήνων αποχέτευσης. Αντίστοιχα περιστατικά είχαν προκαλέσει το μεγάλο ξέσπασμα του SARS στο Χονγκ Κονγκ πριν από 17 χρόνια.
Ίχνη κορωνοϊού εντοπίστηκαν τον Φεβρουάριο στον νιπτήρα, τη βρύση και το τηλέφωνο του ντους σε διαμέρισμα που είχε παραμείνει ακατοίκητο για καιρό, όπως αναφέρουν ερευνητές του Κινεζικού Κέντρου για τον Έλεγχο και την Πρόληψη Ασθενειών σε μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτό το μήνα στο Environment International. Όπως αναφέρει το Bloomberg, το μπάνιο βρισκόταν ακριβώς πάνω από το σπίτι μιας πενταμελούς οικογένειας που είχε διαγνωσθεί μια εβδομάδα νωρίτερα με τον φονικό ιό.
Οι επιστήμονες πραγματοποίησαν ένα «επιτόπιο πείραμα προσομοίωσης ιχνηλάτησης», προκειμένου να διαπιστώσουν αν ο ιός θα μπορούσε να μεταδοθεί μέσα από τις σωλήνες αποχέτευσης, μέσω των μικροσκοπικών αερομεταφερόμενων σωματιδίων που μπορούν να δημιουργηθούν από την ορμή του νερού στο καζανάκι. Ανακάλυψαν τέτοιου είδους σωματίδια, τα λεγόμενα αερολύματα, σε μπάνια 10 έως 12 ορόφους πάνω από την κατοικία των κρουσμάτων. Δύο κρούσματα ταυτοποιήθηκαν σε καθέναν από τους παραπάνω ορόφους στις αρχές Φεβρουαρίου, αυξάνοντας τους φόβους ότι τα αερολύματα από τα περιττώματα των ασθενών ενδέχεται να μεταφέρονται σε άλλες κατοικίες μέσω των σωληνώσεων.
Η νέα έκθεση ξυπνά μνήμες ενός περιστατικού σε συγκρότημα κατοικιών στο Χονγκ Κονγκ σχεδόν δύο δεκαετίες νωρίτερα, όταν 329 κάτοικοι προσβλήθηκαν από οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού, και συγκεκριμένα SARS, εν μέρει εξαιτίας προβλημάτων στις υδραυλικές σωληνώσεις. Σαρανταδύο κάτοικοι έχασαν τη ζωή τους, καθιστώντας το περιστατικό την πλέον τραγική περίπτωση έξαρσης SARS. Αξίζει να σημειωθεί ότι και αυτή η ασθένεια οφείλεται σε ένα είδος κορωνοϊού.
«Αν και η μετάδοση μέσω της κοινής χρήσης ανελκυστήρων δεν μπορεί να αποκλειστεί, το περιστατικό συνάδει με ευρήματα της έξαρσης SARS στο Χονγκ Κονγκ το 2003», έγραψαν ο Σονγκ Τανγκ, επιστήμονας στο Εργαστήριο Υγείας Περιβάλλοντος και Πληθυσμού του κινεζικού CDC και οι συνάδελφοί του, αναφερόμενοι και σε αδημοσίευτα στοιχεία του οργανισμού.
Τα διαμερίσματα πολυκατοικιών ενδέχεται να συνδέονται μέσω του κοινού συστήματος υγρών λυμάτων, λέει η Λίντια Μοράφσκα, διευθύντρια του Διεθνούς Εργαστηρίου για την Ποιότητα της Ατμόσφαιρας και την Υγεία στο Queensland University of Technology της Αυστραλίας. Αν και τα στερεά και τα υγρά λύματα κινούνται καθοδικά στο δίκτυο, τα αέρια της αποχέτευσης – τα οποία συχνά γίνονται αισθητά από την οσμή τους – μερικές φορές κινούνται ανοδικά μέσω των σωληνώσεων, εξαιτίας της ανεπαρκούς παρουσίας νερού, εξηγεί η Μοράφσκα, η οποία δεν ανήκει στην ερευνητική ομάδα.
«Αν υπάρχουν οσμές, αυτό σημαίνει ότι με κάποιο τρόπο ο αέρας μεταφέρεται σε σημεία που δεν θα έπρεπε να πάει», τόνισε σε συνέντευξή της.
Πώς μεταδίδεται ο κορωνοϊός
Αν και είναι γνωστό ότι ο φονικός ιός εξαπλώνεται κυρίως μέσω των σταγονιδίων του αναπνευστικού, επιστήμονες στην Κίνα είχαν εντοπίσει ίχνη του ιού στα περιττώματα ασθενών ήδη από τις πρώτες εβδομάδες της ταυτοποίησής του.
Προγενέστερες έρευνες έχουν ανακαλύψει ότι το καζανάκι είναι ικανό να δημιουργήσει αερολύματα με μικροβιακό φορτίο, τα οποία παραμένουν για αρκετή ώρα στον αέρα και μπορούν να εξαπλωθούν σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός μέτρου, ιδιαιτέρως σε μικρούς χώρους με ανεπαρκή εξαερισμό.
Τέτοιου είδους αερολύματα είχαν εντοπιστεί στην περίπτωση του SARS και είναι πιθανό ότι σε σπάνιες περιπτώσεις το ίδιο συμβαίνει και με τον νέο κορωνοϊό, σε συνάρτηση και με την κατάσταση του αποχετευτικού συστήματος, εξηγεί ο Μάλικ Πέιρις, επικεφαλής ιολόγος της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ. Το κινεζικό CDC εντόπισε ίχνη του ιού «που δεν είναι το ίδιο πράγμα με τον ιό που μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη», τόνισε «Όμως θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι και αυτό το ενδεχόμενο παραμένει ανοιχτό».
Αναθυμιάσεις
Στο περιστατικό του Χονγκ Κονγκ, ο ζεστός, υγρός αέρας από το δωμάτιο ασθενή με SARS, ο οποίος είχε «εξαιρετικά υψηλό ιικό φορτίο» στα περιττώματα και τα ούρα του, δημιούργησαν ένα νέφος στον αεραγωγό, το οποίο μετέφερε τον ιό σε άλλα διαμερίσματα, όπως έδειξαν έρευνες.
Αν και οι τουαλέτες αποτελούν καθημερινή αναγκαιότητα, ενδέχεται να «διευκολύνουν τη μετάδοση του ιού αν δεν χρησιμοποιούνται σωστά, ιδιαιτέρως στα νοσοκομεία», τονίζουν οι Κινέζοι ερευνητές. Αναφέρονται σε μια προσομοίωση των δυναμικών των υγρών που έδειξε μια «μαζική μεταφορά των αερολυμάτων του ιού προς τα επάνω» τραβώντας το καζανάκι, με αποτέλεσμα την εκτεταμένη μετάδοση του ιού σε εσωτερικούς χώρους.
Μια κοινόχρηστη τουαλέτα εμπλέκεται σε λοίμωξη από κορωνοϊό σε πτήση από το Μιλάνο οστη Νότια Κορέα στα τέλη Μαρτίου, σημείωσαν ερευνητές του Αμερικανικού CDC στο επιστημονικό περιοδικό του οργανισμού Emerging Infectious Diseases.
Τουαλέτα αεροσκάφους
Μια εβδομάδα μετά την πτήση, μια 28χρονη γυναίκα εμφάνισε συμπτώματα κορωνοϊού. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, η γυναίκα φορούσε μάσκα τύπου Ν95 – με εξαίρεση το διάστημα που βρισκόταν στην τουαλέτα. Την ίδια τουαλέτα χρησιμοποίησαν και άλλοι επιβάτες, συμπεριλαμβανομένου ενός ασυμπτωματικού επιβάτη που καθόταν τρεις σειρές μακριά της. Εξαιτίας των αυστηρών πρωτοκόλλων προστασίας από λοιμώξεις που εφαρμόζονταν πριν και κατά τη διάρκεια της πτήσης, οι συγγραφείς κατέληξαν ότι το πιθανότερο είναι η γυναίκα να προσβλήθηκε από τον ιό μέσω έμμεσης επαφής με ασυμπτωματικό επιβάτη κατά τη χρήση τουαλέτας εν ώρα πτήσης.
Προηγούμενες έρευνες επιβεβαίωσαν ότι το γενετικό υλικό του κορωνοϊού εντοπίστηκε σε τουαλέτες που χρησιμοποιούνταν από ασθενείς. Ο βαθμός στον οποίο τα αερολύματα από τις τουαλέτες είναι σε θέση να οδηγήσουν σε λοίμωξη, παραμένει άγνωστος.
«Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που συμβαίνουν πράγματα τα οποία είναι ασυνήθιστα», τονίζει η Μοράφσκα μιλώντας στο Bloomberg. Όπως λέει η ερευνήτρια, που έχει μελετήσει την περίπτωση του Χονγκ Κονγκ, οι επιστήμονες θα πρέπει να διερευνούν τις «ασυνήθιστες καταστάσεις» γιατί, όταν τις κατανοήσουν, ίσως συνειδητοποιήσου ότι «δεν είναι και τόσο ασυνήθιστες».
