Μετά τη νίκη της συμμαχίας παρατάξεων της άκρας δεξιάς και της δεξιάς υπό τη Τζόρτζια Μελόνι στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στην Ιταλία χθες Κυριακή θα σχηματιστεί νέα κυβέρνηση, όμως ο δρόμος ως εκεί δεν αποκλείεται να αποδεχθεί γεμάτος απότομες στροφές και μακρύς.
Στο παρελθόν, η διαδικασία διήρκεσε από τέσσερις ως δώδεκα εβδομάδες. Γενικά, όσο πιο καθαρό είναι το αποτέλεσμα τόσο πιο βραχεία είναι η διάρκεια των ζυμώσεων, ωστόσο ορισμένα βήματα είναι αδύνατο να επισπευστούν.
Είναι δεδομένο ότι η Ιταλία θα αντιπροσωπευτεί από τον παραιτηθέντα υπηρεσιακό πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στην Πράγα την 7η Οκτωβρίου.
Ακολουθούν τα επόμενα βήματα της πολιτικής διαδικασίας στην Ιταλία μετά τις εκλογές.
Επίσημα αποτελέσματα
Το υπουργείο Εσωτερικών αναμένεται να αναρτήσει στον ιστότοπό του τα επίσημα οριστικά αποτελέσματα της καταμέτρησης των ψήφων εντός της ημέρας.
Σύγκληση του κοινοβουλίου
Τα νέα μέλη της Γερουσίας και της Βουλής πρέπει δυνάμει του Συντάγματος να συνεδριάσουν εντός 20 ημερών από τη διεξαγωγή των εκλογών, με άλλα λόγια τη 15η Οκτωβρίου το αργότερο.
Αφού συγκροτηθούν σε σώμα και γίνουν οι πρώτες συνεδριάσεις της ολομέλειας, απαιτείται να εκλεγούν τα προεδρεία των δύο σωμάτων και κατόπιν θα αρχίσει η διαδικασία σχηματισμού κυβέρνησης.
Ο πρόεδρος αρχίζει διαβουλεύσεις
Η πολιτική παράδοση στην Ιταλία θέλει τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να ξεκινά διαβουλεύσεις για την ονομασία του νέου ή της νέας επικεφαλής της κυβέρνησης με τους προέδρους των δύο σωμάτων του κοινοβουλίου, κατόπιν τους ηγέτες των μεγαλύτερων κομμάτων και με τους ηγέτες των κοινοβουλευτικών τους ομάδων.
Αν το αποτέλεσμα είναι καθαρό, οι διαβουλεύσεις αυτές είναι σύντομες, διαρκούν το πολύ δύο ημέρες, όμως αν δεν είναι, μπορεί να κρατήσουν ως και μια εβδομάδα, έπειτα από την οποία ο αρχηγός του κράτους δίνει εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης σε κάποια προσωπικότητα.
Αυτή η τελευταία αναλαμβάνει την εντολή «με επιφύλαξη», αρχίζει διαπραγματεύσεις με συμμάχους για τους υπουργικούς θώκους και το κυβερνητικό πρόγραμμα. Έπειτα από αυτές τις διαπραγματεύσεις, αν αποδειχθούν επιτυχείς, ο υποψήφιος ή η υποψήφια παρουσιάζεται ενώπιον του προέδρου και «αίρει την επιφύλαξη».
Επιτέλους κυβέρνηση
Κατόπιν ανακοινώνεται η σύνθεση της νέας κυβέρνησης και ορκίζεται ενώπιον του προέδρου της Δημοκρατίας αυθημερόν ή την επομένη το αργότερο. Έπειτα το σχήμα μεταβαίνει στο Παλάτσο Τσίτζι, στην έδρα της κυβέρνησης, για τη μεταβίβαση της εξουσίας από την προηγούμενη.
Στην πρόσφατη ιταλική ιστορία ξεχωρίζουν δύο ρεκόρ: ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι δεν χρειάστηκε παρά μόλις 24 ημέρες το 2008 για να μπει στο Παλάτσο Τσίτζι· ο Τζουζέπε Κόντε χρειάστηκε όχι λιγότερες από 89 ημέρες το 2018 για να διανύσει τη διαδρομή αυτή.
Η άκρα δεξιά στην Ευρώπη πανηγυρίζει το αποτέλεσμα
Πολιτικοί που ανήκουν στην άκρα δεξιά και στη δεξιά στην Ευρώπη, από την Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) ως τον Εθνικό Συναγερμό (RN) στη Γαλλία και το Κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης (PiS) της Πολωνίας, συνεχάρησαν την Τζόρτζια Μελόνι για τη νίκη της στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν χθες Κυριακή στην Ιταλία.
Η κυρία Μελόνι και το μεταφασιστικό κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας επικράτησαν καθαρά, με βάση τα ως τώρα αποτελέσματα. Η συμμαχία άκρας δεξιάς-δεξιάς οδεύει να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών τόσο στη Βουλή, όσο και στη Γερουσία.
«Πανηγυρίζουμε μαζί με την Ιταλία», ανέφερε η βουλεύτρια της AfD Μπεατρίξ φον Στορχ μέσω Twitter. «Η Σουηδία στον βορρά, η Ιταλία στον νότο — οι κυβερνήσεις της αριστεράς ανήκουν στο χθες», πέταξε.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι σε επιγραμματική ανάρτησή του στον ίδιο ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης έδωσε «Συγχαρητήρια (στην) Τζόρτζια Μελόνι».
Ο Γάλλος ευρωβουλευτής Ζορντάν Μπαρντελά, που ανήκει στον RN της Μαρίν Λεπέν, έκρινε πως οι ψηφοφόροι στην Ιταλία παρέδωσαν «μάθημα ταπεινότητας» στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Προς μεγάλη δυσαρέσκεια πολλών στη χερσόνησο, η κυρία φον ντερ Λάιεν είπε την περασμένη εβδομάδα πως οι Βρυξέλλες έχουν «εργαλεία» για να αντιδράσουν εάν η Ιταλία παραβιάσει τους κανόνες και καταπατήσει τις κοινές αξίες της Ευρώπης.
«Καμιά απειλή οποιουδήποτε είδους δεν μπορεί να σταματήσει δημοκρατία», έγραψε ο ευρωβουλευτής του RN Μπαρντελά, υποστηρίζοντας πως οι Ευρωπαίοι «παίρνουν τη μοίρα τους στα χέρια τους».
Από την πλευρά του ο Μπάλας Όρμπαν, σύμβουλος του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας, του δεξιού εθνικιστή Βίκτορ Όρμπαν, έδωσε επίσης «συγχαρητήρια» στους ηγέτες της ιταλικής συμμαχίας της άκρας δεξιάς και της δεξιάς, τονίζοντας πως «σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, χρειαζόμαστε όσο ποτέ φίλους που έχουν κοινό όραμα και κοινή προσέγγιση για τις προκλήσεις στην Ευρώπη».
Μετά την επικράτησή της, η επικεφαλής της άκρας δεξιάς υπόσχεται να κυβερνήσει «για όλους»
«Θα κυβερνήσουμε για όλους τους Ιταλούς»: η επικεφαλής της ιταλικής άκρας δεξιάς Τζόρτζια Μελόνι, η οποία θέλει να γίνει η επόμενη πρωθυπουργός μετά τη νίκη της παράταξής της στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν χθες Κυριακή στην Ιταλία, προσπάθησε να καθησυχάσει τις ανησυχίες στη χώρα της και στο εξωτερικό.
Μετά τη Σουηδία, η άκρα δεξιά σημειώνει νέα νίκη στην Ευρώπη, καθώς στην Ιταλία —για πρώτη φορά μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου— μεταφασιστικό κόμμα βρίσκεται προ των πυλών της εξουσίας.
Παραμένοντας στην αντιπολίτευση, απέναντι σε όλες τις κυβερνήσεις που διαδέχθηκαν η μια την άλλη μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2018, το κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας (Fratelli d'Italia, FdI) επιβλήθηκε ως η βασική εναλλακτική και είδε το ποσοστό του να απογειώνεται από το 4,3% πριν από τέσσερα χρόνια σχεδόν στο ένα τέταρτο των ψήφων σήμερα (περί το 26%), ή, με άλλα λόγια, μετατρέπεται στο πρώτο κόμμα του κοινοβουλίου της χερσονήσου.
«Οι Ιταλοί έστειλαν καθαρό μήνυμα υπέρ μιας κυβέρνησης της δεξιάς υπό την ηγεσία των Αδελφιών της Ιταλίας», είπε η κυρία Μελόνι επιβεβαιώνοντας τη φιλοδοξία της να γίνει η επόμενη πρωθυπουργός.
«Θα κυβερνήσουμε για όλους» τους Ιταλούς, υποσχέθηκε. «Θα το κάνουμε με σκοπό να ενώσουμε τον λαό, να προαγάγουμε αυτά που τον ενώνουν μάλλον παρά αυτά που τον χωρίζουν», πρόσθεσε σε σύντομη τοποθέτησή της καλώντας για «ενότητα» και κατευνασμό, αναγνωρίζοντας πως η προεκλογική εκστρατεία ήταν «βίαιη και επιθετική». Διαβεβαίωσε πως «δεν θα προδώσουμε την εμπιστοσύνη σας».
Η συμμαχία που σχημάτισε με το άλλο κόμμα της ιταλικής ακροδεξιάς, τη Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι, και με τη Φόρτσα Ιτάλια (FI), τη δεξιά παράταξη του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, συγκεντρώνει περί το 43% των ψήφων και αναμένεται να εξασφαλίσει απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, τόσο στη Βουλή, όσο και στη Γερουσία.
Η παράταξη που ίδρυσε στα τέλη του 2012 η Τζόρτζια Μελόνι με συνοδοιπόρους της διαφωνούντες του μπερλουσκονισμού ξεπέρασε το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) του Ενρίκο Λέτα, που δεν κατάφερε να φράξει τον δρόμο της άκρας δεξιάς και πέφτει κάτω από το φράγμα του 20% των ψήφων, με φόντο τη συγκριτικά χαμηλή συμμετοχή του εκλογικού σώματος στη διαδικασία (64,07%, από 73,86% το 2018).
Η αντιπρόεδρος του PD Ντέμπορα Σερατσιάνι αναγνώρισε τη «νίκη της δεξιάς υπό την Τζόρτζια Μελόνι», κάνοντας λόγο για «βραδιά θλίψης για τη χώρα».
Vox
Ο πολιτικός σεισμός στην Ιταλία καταγράφεται δύο εβδομάδες έπειτα από εκείνον στη Σουηδία, όπου συντηρητική συμμαχία που συμπεριλαμβάνει τους Σουηδούς Δημοκράτες (SD), κόμμα που προέκυψε από το νεοναζιστικό κίνημα, σημείωσε εκλογική νίκη, έγινε η μεγαλύτερη δεξιά παράταξη στη σκανδιναβική χώρα. Το SD και το FdI ανήκουν στην ίδια πολιτική οικογένεια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κάνοντας παρέμβαση που εκλήφθηκε στη Ρώμη (με δυσαρέσκεια) ως προειδοποίηση, υπενθύμισε προ ημερών πως η ΕΕ διαθέτει «εργαλεία» για να τιμωρεί κράτη που καταπατούν το κράτος δικαίου και τις κοινές αξίες.
«Οι Ιταλοί παρέδωσαν μάθημα ταπεινότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία, με τη φωνή της κυρίας φον ντερ Λάιεν, προσπάθησε να τους υπαγορεύσει τι θα ψήφιζαν», σχολίασε δηκτικά ο γάλλος ευρωβουλευτής Ζορντάν Μπαρντελά, του Εθνικού Συναγερμού (RN) της Μαρίν Λεπέν. «Καμιά απειλή οποιουδήποτε είδους δεν μπορεί να σταματήσει δημοκρατία», πρόσθεσε υποστηρίζοντας πως οι Ευρωπαίοι «παίρνουν τη μοίρα τους στα χέρια τους».
Μαύρο πρόβατο στις Βρυξέλλες, ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, όπως και ο πολωνός ομόλογός του Ματέους Μοραβιέτσκι, απηύθυνε τα «συγχαρητήριά του» στην κυρία Μελόνι.
Μέσω του πολιτικού συμβούλου του και βουλευτή Μπάλας Όρμπαν, πρόσθεσε: «σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, χρειαζόμαστε όσο ποτέ φίλους που έχουν κοινό όραμα και κοινή προσέγγιση για τις προκλήσεις στην Ευρώπη».
Η Τζόρτζια Μελόνι «έδειξε τον δρόμο» προς μια Ευρώπη «υπερήφανη», «ελεύθερη», αποτελούμενη από «κυρίαρχα κράτη», πανηγύρισε από την πλευρά του ο ηγέτης του ισπανικού ακροδεξιού κόμματος Vox, ο Σαντιάγο Αβασκάλ.
Ο «μεγάλος άγνωστος»
Τα Αδέλφια της Ιταλίας οφείλουν την επιτυχία τους στις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις των αντιπάλων τους, στον άνεμο της απόρριψης της πολιτικής τάξης που πνέει στη χερσόνησο και στο χάρισμα της επικεφαλής τους.
Η 45χρονη Ρωμαία, η οποία στα νιάτα της δήλωνε θαυμάστρια του Μπενίτο Μουσολίνι, κατάφερε να να αποδαιμονοποιήσει την εικόνα της ιδίας και της παράταξής της καθώς και να κεφαλαιοποιήσει τους φόβους και την οργή εκατομμυρίων Ιταλών μπροστά στην έκρηξη των τιμών και της ανεργίας, την απειλή ύφεσης και τις ανεπάρκειες των δημόσιων υπηρεσιών.
Η επόμενη ιταλική κυβέρνηση θα κληθεί να αντιμετωπίσει την κρίση που προκαλεί ο αλματωδώς αυξανόμενος πληθωρισμός, την ώρα που η Ιταλία έχει δημόσιο χρέος που φθάνει το 150% του ΑΕΠ της.
Στη χώρα όπου η κυβερνητική αστάθεια αποτελεί χρόνιο φαινόμενο, πολιτολόγοι ήδη δίνουν βραχύ προσδόκιμο ζωής στη συμμαχία που κέρδισε χθες, γάμο συμφέροντος ανάμεσα σε τρεις ηγέτες με ανταγωνιστικές φιλοδοξίες.
Για την κυρία Μελόνι, «η πρόκληση θα είναι να μεταμορφώσει την εκλογική της επιτυχία στην ηγεσία μιας κυβέρνησης που μπορεί να έχει διάρκεια», αυτό «είναι ο μεγάλος άγνωστος» της νέας ιταλικής πολιτικής εξίσωσης, σύμφωνα με τον Λορέντζο Ντε Σίο, καθηγητή πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο Luiss της Ρώμης.
Η κυρία Μελόνι, χωρίς καμία κυβερνητική εμπειρία πέρα από το εφήμερο πέρασμά της από το υπουργείο Νεολαίας (2008-2011), θα έχει γεμάτα τα χέρια στην προσπάθειά της να χειριστεί τους συμμάχους της, πολύ πιο πεπειραμένους από εκείνη. Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι υπήρξε επανειλημμένα πρωθυπουργός, ο Ματέο Σαλβίνι υπουργός Εσωτερικών και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.
Στον φάκελο της Ουκρανίας, η ΕΕ και άλλοι σύμμαχοι της Ιταλίας, κράτους μέλος του NATO, θα βάλουν στο μικροσκόπιο την κατανομή των χαρτοφυλακίων μεταξύ των τριών κομμάτων. Καθώς μολονότι η κυρία Μελόνι δηλώνει πεισμένη υποστηρίκτρια της ατλαντικής συμμαχίας και τάσσεται υπέρ των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία, ο κ. Σαλβίνι είναι κατά.
Πώς είδε το αποτέλεσμα ο Τύπος της Γερμανίας
Οι εκλογές στην Ιταλία και η διαφαινόμενη επικράτηση της συμμαχίας των Αδελφών της Ιταλίας, της Λέγκας του Βορρά και της Φόρτσα Ιτάλια απασχολούν τα γερμανικά ΜΜΕ, τα οποία επισημαίνουν μεταξύ άλλων την ανησυχία στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για τις θέσεις της επικεφαλής των Αδελφών και προαλειφόμενης πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι για την Ευρώπη.
«Η ριζοσπαστική δεξιά κερδίζει τις εκλογές», συνοψίζει το περιοδικό Der Spiegel επισημαίνοντας την ιστορικά χαμηλή συμμετοχή των ψηφοφόρων στις εκλογές. «Πολλοί στην Ευρώπη έβλεπαν με ανησυχία ενδεχόμενη νίκη των Αδελφών της Ιταλίας (…). Το κόμμα έχει υιοθετήσει εθνικιστικές, επικριτικές για την ΕΕ και εν μέρει ρατσιστικές θέσεις και τα σύμβολά του θυμίζουν τον Μουσολίνι», εξηγεί το περιοδικό.
«Δεξιός θόρυβος στη Ρώμη» είναι ο τίτλος της εφημερίδας Bild, η οποία σημειώνει μεταξύ άλλων ότι «για πρώτη φορά μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η Ιταλία αποκτά δεξιά εθνικιστική κυβέρνηση», καθώς και ότι η Τζόρτζια Μελόνι θα γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της χώρας. «Στις Βρυξέλλες και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ανησυχούν πολλοί για μια κυβέρνηση με τους Αδελφούς της Ιταλίας και την Μελόνι στην ηγεσία. Οι Αδελφοί είναι το διάδοχο σχήμα φασιστικού κόμματος και η Μελόνι σύμφωνα με τους πολιτικούς της αντιπάλους δεν πήρε ποτέ αποστάσεις από τον φασισμό του Μουσολίνι», υπογραμμίζεται στο ρεπορτάζ και προστίθεται ότι η αρχηγός των Αδελφών της Ιταλίας θέτει ως πρώτη προτεραιότητα την σχέση της Ιταλίας με τις ΗΠΑ, όχι με την ΕΕ.
Η Frankfurter Allgemeine Zeitung εστιάζει στη χαμηλή συμμετοχή των Ιταλών στις εκλογές: «Το κόμμα της αποχής αναδείχθηκε ισχυρότερη πολιτική δύναμη», εξηγεί και επισημαίνει ότι η συμμετοχή μειώθηκε κατά 10 εκατοστιαίες μονάδες από το 2018, με την αποχή να φθάνει το 35%, χωρίς ωστόσο να φαίνεται ότι ευνοήθηκε κάποιο από τα κόμματα.
Η Süddeutsche Zeitung σε σχόλιό της σημειώνει ότι «η Ευρώπη χρειάζεται την Ιταλία και ακόμη περισσότερο η Ιταλία την Ευρώπη», κρίνοντας ότι «ακόμη και με τη νίκη των θορυβωδών και ακραίων δεξιών δεν θα αλλάξει —ευτυχώς— τίποτα».
Η εφημερίδα Die Welt από την πλευρά της θυμίζει ότι η κυρία Μελόνι ανέδειξε ως «αγαπημένο εχθρό» της τη Γερμανία στην αυτοβιογραφία της και εκτιμά ότι θα υπάρξει κλιμάκωση των φραστικών επιθέσεων κατά του Βερολίνου. «Η Μελόνι θα προσπαθήσει να παρουσιάσει τους Γερμανούς ως τους μπαμπούλες της Ευρώπης και ο κίνδυνος είναι η κριτική της να βρει γόνιμο έδαφος, όχι μόνο στην πατρίδα της, αλλά και σε χώρες όπως η Πολωνία, η Ελλάδα ή η Γαλλία», γράφει η εφημερίδα. Κατά την προεκλογική περίοδο, η αρχηγός των «Αδελφών» ισχυρίστηκε ότι η Γερμανία είναι πλουσιότερη από άλλες χώρες και μπορεί να αντέξει τις υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου, ακόμη και να επωφεληθεί από τα προβλήματά των εταίρων της, ενώ δήλωσε ότι οι γερμανικές εταιρίες έχουν ιδιαίτερα ευνοϊκά συμβόλαια με την Gazprom και πληρώνουν το ένα τρίτο σε σχέση με ό,τι πληρώνουν οι ιταλικές εταιρίες. Δεν προσκόμισε ωστόσο κανένα τεκμήριο για τους ισχυρισμούς αυτούς όταν της ζητήθηκε.
Την επικράτηση του δεξιού συνασπισμού στην Ιταλία έσπευσε πάντως να χαιρετίσει η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), με την βουλευτή Μπεατρίξ φον Στορχ να γράφει στο Twitter: «Πανηγυρίζουμε με την Ιταλία. Η Σουηδία στον Βορρά, η Ιταλία στον Νότο — οι αριστερές κυβερνήσεις ανήκουν στο χθες».
Στην άλλη πλευρά, σε συνέντευξή της στη Welt η αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης Καταρίνα Μπάρλεϊ εκφράζει ανησυχία για το αποτέλεσμα των εκλογών και λέει χαρακτηριστικά ότι τα πολιτικά πρότυπα της κυρίας Μελόνι είναι ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν και ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Η κυρία Μελόνι «αποτελεί απειλή για την εποικοδομητική συνύπαρξη στην Ευρώπη, καθώς στο πρόσωπό της οι αυταρχικοί αποκτούν μια λομπίστρια για να θάψει το έργο της ΕΕ», προσθέτει η γερμανίδα πολιτικός των Σοσιαλδημοκρατών.
