Η Ουκρανή τραγουδίστρια Τζαμάλα, η οποία κέρδισε τον διαγωνισμό της Eurovision του 2016 με ένα τραγούδι για τις απελάσεις των Τατάρων της Κριμαίας το 1944 από τον Στάλιν, ήταν μεταξύ εκείνων που διέφυγαν από την Ουκρανία με τα δύο της παιδιά.
Τατάρισσα της Κριμαίας και η ίδια, που κατόρθωσε να διαφύγει στην Τουρκία, είπε στους δημοσιογράφους στην Κωνσταντινούπολη ότι ποτέ δεν φανταζόταν ότι θα είχε την ίδια μοίρα με τη γιαγιά της, η οποία, όπως είπε, «είχε μόλις 15 λεπτά να μαζέψει ό,τι μπορούσε και να φύγει» κατά τη διάρκεια των αναγκαστικών απελάσεων του 1944.
Η τραγουδίστρια είπε ότι έφυγε από το Κίεβο για το Τερνοπιλ, στη δυτική Ουκρανία, όπου πίστευε ότι η οικογένειά της θα ήταν ασφαλής, αλλά αποφάσισε τελικά να περάσει στη Ρουμανία όταν ξύπνησε από τον ήχο των εκρήξεων και εκεί. Έφυγε με τα παιδιά της, χωρίς τον σύζυγό της — ο οποίος έμεινε πίσω για να βοηθήσει στην πολεμική προσπάθεια.
Η καλλιτέχνις μοιράστηκε την πορεία και την εμπειρία της μέσω Instagram.
«Βγήκαμε τα μεσάνυχτα με τα παιδιά, περάσαμε σχεδόν τέσσερις μέρες στο αυτοκίνητο, με απρόβλεπτες στάσεις, χωρίς καθόλου φαγητό, που κανείς δεν σκέφτηκε καν να το πάρει, καθώς ήμασταν σε κατάσταση σοκ», έγραψε η Susana Alimivna Jamaladinova, που είναι το πραγματικό όνομα της τραγουδίστριας. «Εκατομμύρια γυναίκες και παιδιά, αφήνουν τα πάντα, τα διαμερίσματά τους, τα πράγματα … ναι, τα πάντα! Αφήνοντας τους άντρες τους να υπερασπιστούν τη χώρα, τρέχουν να σώσουν τα παιδιά τους από τις οβίδες».
Μεταξύ του Κιέβου και των ρουμανικών συνόρων δεν είναι πολύ μεγάλη απόσταση, αλλά το ταξίδι είναι μακρύ λόγω του αριθμού των ανθρώπων που εγκαταλείπουν τη χώρα. Στον λογαριασμό της, η Jamala ανέφερε ότι δεν προχωρούσαν πάνω από δύο χιλιόμετρα σε τέσσερις ώρες.
«Θέλω να ξυπνήσω και να ακούσω ότι όλα είναι μια ταινία, όπως το Don’t Look Up (…) Η Ουκρανία είναι τεράστια και τόσο εντυπωσιακά ανεξάρτητη. Πιστεύω ότι αυτό είναι το κλειδί! Δεν μπορούν να μας αφαιρέσουν την ελευθερία της έκφρασης. Δεν καταλαβαίνω αυτόν τον καταραμένο τρόμο».
Από τη Ρουμανία κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ζει η αδερφή της.
Το τραγούδι που συγκίνησε την Ευρώπη
Η Τζαμάλα κέρδισε το 2016 τη Eurovision με το τραγούδι 1944, που μιλά για την απέλαση των 240.000 Τατάρων της Κριμαίας οι οποίοι στοιβάχτηκαν σε τρένα για την κεντρική Ασία, με εντολή του Ιωσήφ Στάλιν. Όπως έχει εξηγήσει η ίδια η δημιουργός και ερμηνεύτρια του τραγουδιού, το εμπνεύστηκε από την ιστορία της προγιαγιάς της Nazylkhan, η οποία ήταν είκοσι ετών όταν απελάθηκε στην Κεντρική Ασία με τα τέσσερα παιδιά της. Μια από τις κόρες της δεν επέζησε από το ταξίδι. Εν τω μεταξύ, ο προπάππους της πολεμούσε στο πλευρό του Κόκκινου Στρατού στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και έτσι δεν μπόρεσε να προστατεύσει την οικογένειά του.
Το ρεφρέν, που είναι στην γλώσσα των Τατάρων της Κριμαίας, περιέχει τις φράσεις που η Τζαμάλα λέει ότι άκουσε από την προγιαγιά της: «Δεν μπορούσα να περάσω τα νιάτα μου εδώ, γιατί μου έκλεψαν την ειρήνη / τη γη».
Με αυτό το τραγούδι η Τζαμάλα αναδείχθηκε νικήτρια του Διαγωνισμού, συγκεντρώνοντας συνολικά 534 βαθμούς από το televoting του κοινού και τις επιτροπές. Αξίζει να σημειωθεί ότι το φαβορί εκείνης της χρονιάς ήταν η Ρωσία με τον Σεργκέι Λαζάρεφ και το τραγούδι «You Are the Only One». Μετά τη νίκη της Τζαμάλα, ανώτατοι αξιωματούχοι του Κρεμλίνου χαρακτήρισαν τον διαγωνισμό της Γιουροβίζιον «σύγχρονο επικοινωνιακό πόλεμο» κατά της χώρας τους, τονίζοντας ότι ένα τραγούδι με πολιτικό στίχο αντιβαίνει τους κανονισμούς του διαγωνισμού.
