Τη στήριξή του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Οικουμενικό Θρόνο εκφράζει με Γράμμα του ο Πατριάρχης Αντιοχείας Ιωάννης, σχετικά με το ζήτημα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
«Μετά θλίψεως πολλής λάβαμε γνώση περί της αποφάσεως της τουρκικής κυβερνήσεως να μετατρέψει την Εκκλησία της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ανατρέποντας το μέχρι τούδε καθεστώς. Λυπούμαστε για αυτήν την απόφαση και καταδικάζουμε όλες τις ενέργειες που θα μπορούσαν να παραποιήσουν την ιστορική ταυτότητα της καθ’ ημάς Ανατολής» τονίζει ο Πατριάρχης.
Σε άλλο σημείο αναφέρει ότι «η απορριπτέα αυτή απόφαση στοχεύει στην περιθωριοποίηση της χριστιανικής παρουσίας στην Ανατολή, ενώ δεν θα θέλαμε να θεωρήσουμε πως στοχεύει στην προσπάθεια εξάλειψης του εναπομείναντος πρωτοποριακού ρόλου των Χριστιανών, που συνυπάρχουν ειρηνικά με τα άλλα θρησκεύματα».
Ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Αντιοχείας συντάσσεται στο πλευρό του Οικουμενικού Πατριάρχη αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «ευρισκόμαστε δίπλα σας, Παναγιώτατε, και ενώνουμε την προσευχή μας υπέρ της καθ’ Υμάς Αγίας Εκκλησίας και υπέρ της πληγωμένης Ανατολής.
Συντασσόμαστε σε κάθε προσπάθεια που επιχειρείτε για να ενισχύσετε την παρουσία Σας στον τόπο Σας και στη γη των προγόνων Σας, στη Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, της Νέας Ρώμης, με την οποία μας συνδέει η αδελφοσύνη και η ενότητα της πίστεως στον Κύριο και Σωτήρα μας Ιησού Χριστό».
Αναλυτικά το Γράμμα του:
«Ὡς τοῦ ἄνω στερεώματος τὴν εὐπρέπειαν, καὶ τὴν κάτω συναπέδειξας ὡραιότητα, τοῦ ἁγίου σκηνώματος τῆς δόξης σου, Κύριε. Κραταίωσον αὐτὸ εἰς αἰῶνα αἰῶνος, καὶ πρόσδεξαι ἡμῶν, τὰς ἐν αὐτῷ ἀπαύστως προσαγομένας σοι δεήσεις, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, ἡ πάντων ζωὴ καὶ ἀνάστασις».
Με αυτά τα λόγια, ο υμνωδός περιγράφει τον Ναό της Αγίας Σοφίας, η οποία εγκαινιάστηκε στην Κωνσταντινούπολη στο πρώτο μισό του έκτου αιώνα. Με αυτά τα λόγια, η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, μαζί με όλους τους Χριστιανούς της Ανατολής, εγκαινίασε το ιερό και πολύτιμο τούτο αρχιτεκτονικό κόσμημα, διακρίνοντας στη μεγαλύτερη σε όλο τον κόσμο Εκκλησία αυτή το μεγαλείο της ουράνιας κατοικίας του Αγίου Θεού του Υψίστου. Αυτά τα λόγια παρέμειναν στην εκκλησιαστική λατρεία για να μας θυμίζουν, ότι η δόξα της γης λαμβάνει το απαύγασμά της από την ουράνια δόξα, την υπερέχουσαν πάντα νουν. Είναι αλήθεια ότι η δόξα των ουρανών αντανακλάται στη δόξα της ταπεινής ψυχής, αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι ο ανθρώπινος οφθαλμός επιθυμεί διακαώς να θεωρήσει αυτό που συμβολίζει το μεγαλείο των ουρανίων εδώ στη γη. Καθώς διατυπώνουμε αυτές τις σκέψεις, ενθυμούμαστε την ερμηνευτική θεολογία της Εκκλησίας της Αντιόχειας, η οποία ξεκινάει από το απτό και φανερό, προκειμένου να προσεγγίσει το άυλο, τονίζοντας το σωματικό, καθώς επίσης και το πνευματικό.
Ούτως η επίγεια δόξα του Ναού της του Θεού Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη αντανακλά τη μεγαλοπρέπεια της επουρανίας τάξεως. Σημειώνουμε τα ως άνω έχοντας γνώση της ιστορίας αυτής της εκκλησίας και της καταστάσεως αυτής στις αρχές του εικοστού αιώνα. Γνωρίζουμε επίσης τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν τότε στη μετατροπή της σε μουσείο.
Παναγιώτατε αδελφέ,
Μετά θλίψεως πολλής λάβαμε γνώση περί της αποφάσεως της τουρκικής κυβερνήσεως να μετατρέψει την Εκκλησία της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ανατρέποντας το μέχρι τούδε καθεστώς. Λυπούμαστε για αυτήν την απόφαση και καταδικάζουμε όλες τις ενέργειες που θα μπορούσαν να παραποιήσουν την ιστορική ταυτότητα της καθ’ ημάς Ανατολής. Η απορριπτέα αυτή απόφαση στοχεύει στην περιθωριοποίηση της χριστιανικής παρουσίας στην Ανατολή, ενώ δεν θα θέλαμε να θεωρήσουμε πως στοχεύει στην προσπάθεια εξάλειψης του εναπομείναντος πρωτοποριακού ρόλου των Χριστιανών, που συνυπάρχουν ειρηνικά με τα άλλα θρησκεύματα. Άλλωστε, άφθονα είναι τα αποδεικτικά στοιχεία της ανοχής και της ανεξιθρησκείας και του αμοιβαίου σεβασμού μας. Παρά ταύτα, η εν λόγω απόφαση έρχεται να υπονομεύσει όλες τις προσπάθειες των χωρών της Ανατολής, στο πλαίσιο ενεργειών με τις οποίες οι χώρες αυτές επιδιώκουν να οικοδομήσουν ένα περιβάλλον, όπου οι πολίτες θα σέβονται τη θρησκευτική πολυμορφία και θα προωθούν τις θετικές αξίες του κοσμικού κράτους. Δυστυχώς, όμως, η ως άνω απόφαση μας γυρίζει πίσω σε τραυματικές καταστάσεις, ενισχύοντας τον εξτρεμισμό και την κατάργηση της διαφορετικότητας.
Ευρισκόμαστε δίπλα σας, Παναγιώτατε, και ενώνουμε την προσευχή μας υπέρ της καθ’ Υμάς Αγίας Εκκλησίας και υπέρ της πληγωμένης Ανατολής. Συντασσόμαστε σε κάθε προσπάθεια που επιχειρείτε για να ενισχύσετε την παρουσία Σας στον τόπο Σας και στη γη των προγόνων Σας, στη Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, της Νέας Ρώμης, με την οποία μας συνδέει η αδελφοσύνη και η ενότητα της πίστεως στον Κύριο και Σωτήρα μας Ιησού Χριστό.
Ασπαζόμενοι την Υμετέραν Παναγιότητα εν Χριστώ, μεταφέροντας την αλληλεγγύη του φιλοχρίστου πληρώματος της Εκκλησίας της Αντιοχείας και Πάσης Ανατολής, αναπέμπομε δεήσεις στον Κύριο και Σωτήρα να Σας παρέχει πολλά έτη διακονίας και διακυβερνήσεως του ιερού πολιτεύματος της Εκκλησίας εις νομάς σωτηρίους»
