Το Αλτσχάιμερ μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω σπάνιων ιατρικών ατυχημάτων, δείχνει μία νέα έρευνα, αν και οι ειδικοί τονίζουν πως δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η νόσος μπορεί να μεταδοθεί μέσω καθημερινών δραστηριοτήτων ή κινήσεων φροντίδας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, λιγοστοί άνθρωποι που έλαβαν αυξητική ορμόνη από την υπόφυση αποθανόντων δοτών ανέπτυξαν Αλτσχάιμερ πρώιμης έναρξης – πιθανότατα επειδή οι ορμόνες οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν ήταν μολυσμένες με πρωτεΐνες που έβαλαν τους σπόρους της νόσου στον εγκέφαλό τους.
«Δεν υπονοούμε ούτε για μια στιγμή ότι μπορείτε να κολλήσετε Αλτσχάιμερ. Δεν είναι μεταδοτικό με την έννοια μιας ιογενούς ή βακτηριακής λοίμωξης» δήλωσε ο καθηγητής Τζον Κόλιντζ, συν-συντάκτης της μελέτης και διευθυντής του Ερευνητικού Ιατρικού Συμβουλίου της Μονάδας Πράιον στο University College του Λονδίνου. «Συμβαίνει μόνο όταν ένας άνθρωπος έχει εμβολιαστεί κατά λάθος, ουσιαστικά, με ανθρώπινο ιστό ή εκχυλίσματα ανθρώπινου ιστού που περιέχουν αυτούς τους σπόρους, κάτι που ευτυχώς είναι πολύ σπάνιο και ασυνήθιστο».
Οι μολυσμένες πρωτεΐνες
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η νέα μελέτη ενισχύει τη θεωρία ότι το Αλτσχάιμερ έχει ομοιότητες με τις πραϊονικές νόσους, όπως είναι η νόσος Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ, η kuru και η σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών. Οι νόσοι αυτές προκαλούνται από μολυσματικές, λανθασμένα αναδιπλωμένες πρωτεΐνες που πολλαπλασιάζονται στον εγκέφαλο και εμφανίζονται συνήθως απροειδοποίητα – σπανιότερα όμως μπορεί να προκύψουν από γενετική μετάλλαξη ή να μεταδοθούν μέσω μολυσμένου εγκεφαλικού ή νευρικού ιστού.
Γράφοντας στην επιθεώρηση Nature Medicine, ο Τζον Κόλιντζ και οι συνεργάτες του αναφέρουν ότι μεταξύ 1959 και 1985 τουλάχιστον 1.848 ασθενείς στη Βρετανία έλαβαν αυξητική ορμόνη που είχε εξαχθεί από την υπόφυση πτωμάτων. Ωστόσο, η πρακτική αυτή απαγορεύτηκε το 1985, αφού αποκαλύφθηκε ότι ορισμένοι ασθενείς πέθαναν στη συνέχεια από νόσο Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ ως αποτέλεσμα δειγμάτων ορμονών μολυσμένων με πρωτεΐνες που προκαλούν τη νόσο.
Από τις 80 τέτοιες περιπτώσεις ασθενών στη Βρετανία διαπιστώθηκε επίσης ότι ορισμένοι είχαν στον εγκέφαλό τους όταν πέθαναν μια πρωτεΐνη που ονομάζεται β-αμυλοειδές – ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του Αλτσχάιμερ.
Οι ερευνητές κατέγραψαν ευρήματα και από τα οκτώ άτομα που παραπέμφθηκαν στην Εθνική Κλινική Πράιον μεταξύ 2017 και 2022.
Ολοι είχαν λάβει αυξητική ορμόνη από πτώματα, αλλά δεν εκδήλωσαν Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ. Πέντε είχαν συμπτώματα άνοιας που πληρούσαν τα κλινικά κριτήρια για το Αλτσχάιμερ, με έναρξη σε ηλικία μόλις 38 ετών, ένας εμφάνιζε ήπια γνωστική διαταραχή, ένας ανέφερε γνωστικές δυσκολίες και ο τελευταίος δεν είχε τέτοια συμπτώματα, πληρούσε ωστόσο τα κριτήρια βιοδεικτών για το Αλτσχάιμερ. Κανένας τους δεν είχε γενετικές παραλλαγές που είναι γνωστό ότι προκαλούν πρώιμη εμφάνιση της νόσου.
Οπως επεσήμαναν επίσης οι ερευνητές, οι ασθενείς παρουσίασαν κάποια συμπτώματα διαφορετικά από εκείνα που συνοδεύουν κατά κανόνα το Αλτσχάιμερ, το οποίο είτε εμφανίζεται απροειδοποίητα είτε συνδέεται με γενετικό κίνδυνο: το γεγονός αυτό, εκτιμούν, θα μπορούσε να οφείλεται ή στο ότι η νόσος τους είχε διαφορετική προέλευση ή στο ότι προέκυψε από διαφορετικά «στελέχη» του βήτα-αμυλοειδούς. Τα αποτελέσματα, σημειώνουν, αποτελούν ενδείξεις ότι το Αλτσχάιμερ μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα θεραπείας με τη μολυσματική ορμόνη της υπόφυσης.
Δεν υπάρχει λόγος φόβου
«Παρότι ο νέος τύπος Αλτσχάιμερ που αναφέρεται εδώ παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς αποκαλύπτει έναν νέο τρόπο μετάδοσης της νόσου» σχολίασε σε κάθε περίπτωση ο Αντριου Ντόιγκ, καθηγητής Βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, «δεν υπάρχει λόγος να τον φοβόμαστε, καθώς ο τρόπος με τον οποίο προκλήθηκε η νόσος σταμάτησε πριν από 40 χρόνια. Η μετάδοση της ασθένειας από ανθρώπινο εγκέφαλο σε εγκέφαλο με αυτόν τον τρόπο δεν πρέπει λογικά να ξανασυμβεί ποτέ».
