Εντός του πρώτου τριμήνου του 2024 εκτιμάται ότι θα υπάρχει μια πρώτη σαφής εικόνα του αποτυπώματος από τις βελτιώσεις στον εξωδικαστικό μηχανισμό με το νέο νόμο, θα δρομολογηθεί η έκδοση των υπουργικών αποφάσεων και οι σχετικές προσαρμογές στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, ώστε από τις αρχές του χρόνου να προχωρήσει και η φάση της υλοποίησης. των νέων ρυθμίσεων.
Ταυτόχρονα, η Γενική Γραμματεία Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους σχεδιάζει και θα υλοποιήσει εντός του Ιανουαρίου ενημερωτική εκστρατεία για όλους τους οφειλέτες καθώς αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι υπάρχει έλλειμμα ενημέρωσης των πολιτών για τα εργαλεία ρύθμισης των χρεών που έχουν πολίτες και επιχειρήσεις προς τους χρηματοπιστωτικού φορείς αλλά και το Δημόσιο.
Καρκινοβατεί το ενδιάμεσο πρόγραμμα
Μάλιστα, στο έλλειμμα ενημέρωσης – άλλα όχι μόνο – οφείλεται εν πολλοίς και στο πολύ χαμηλό ενδιαφέρον σε ότι αφορά το ενδιάμεσο πρόγραμμα προστασίας για τους ευάλωτους που «τρέχει» μέχρι να δημιουργηθεί ο Φορέας Ακινήτων και στο οποίο έχουν ενταχθεί λιγότεροι από 150 ευάλωτοι παρά το γεγονός μέσω του προγράμματος μπορούν να λάβουν επιδότηση 70-210 ευρώ ενώ «παγώνουν» και διαδικασίες πλειστηριασμού.
Ειδικότερα, η γενική γραμματέας Θεώνη Αλαμπάση ετοιμάζει τις δύο υπουργικές αποφάσεις του εξωδικαστικού που αφορούν τη μείωση του επιτοκίου για τις ρυθμίσεις δανείων στο 3%, τις αλλαγές στον αλγόριθμο, και μια τρίτη που αφορά τη ρύθμιση οφειλών συνυπεύθυνων προσώπων που αφορά στις οφειλές του Δημοσίου
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο θα διαφανεί πόσοι είναι οι ευάλωτοι δανειολήπτες, που είναι διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε άρση του τραπεζικού απορρήτου και να λάβουν βεβαίωση ευάλωτου ώστε να ρυθμίσουν τις οφειλές τους μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού. Ρύθμιση που πλέον χρηματοδοτικοί φορείς (οι servicers κατά κύριο λόγο) είναι υποχρεωμένοι να αποδέχονται αυτόματα.
Το ζητούμενο βέβαια – ειδικά σε ότι αφορά τους ευάλωτους που το εισόδημα τους είναι πολύ χαμηλό βάσει των κριτηρίων του νόμου θέμα που θα παραμείνει κεντρικό στην αντιπαράθεση της αντιπολίτευσης αλλά και των φορέων με την κυβέρνηση – είναι η βιωσιμότητα αυτών ρυθμίσεων, ώστε να εξυπηρετούνται μακροπρόθεσμα.
Σε αυτή την κατεύθυνση εκτιμάται θα είναι καθοριστική η συμμετοχή του μειωμένου στο 3% επιτοκίου των ρυθμίσεων το οποίο θα είναι σταθερό για 3 χρόνια και κυρίως η βελτίωση του αλγόριθμου που δίνει μεγαλύτερα κουρέματα ως και επιπλέον 28% στις ενυπόθηκες οφειλές. Αυτές οι δύο αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο που ισχύουν οριζόντια για όλους τους οφειλέτες που θα ρυθμίζουν μέσω του εξωδικαστικού εκτιμάται ότι θα λειτουργήσουν ως «γκάζι» ώστε να αυξηθούν οι ρυθμίσεις.
Προκαταβολή ως 10%
Μια ακόμα αλλαγή που εκτιμάται ότι θα αυξήσει τις ρυθμίσεις και θα αποτρέψει τους πλειστηριασμούς είναι αυτό της προκαταβολής ως 10% σε όσους έχει κοινοποιηθεί πλειστηριασμού, δηλαδή 7-8 μήνες πριν «χτυπήσει» το e-σφυρί, αλλά θέλουν να ρυθμίσουν την οφειλή τους. Κι αυτό γιατί οι servicers απορρίπτουν τις ρυθμίσεις της… τελευταίας στιγμής που βγάζει ο αλγόριθμος και στη συνέχεια, η προκαταβολή που ζητούν στη διμερή διαπραγμάτευση (εκτός Εξωδικαστικού) είναι πολύ μεγαλύτερη και μπορεί να φτάσει το 30%.
Όπως εξηγούν στελέχη της αγοράς, οι πιστωτές μέχρι να φτάσουν στον πλειστηριασμό έχουν κάνει σειρά νομικών ενεργειών τα οποία κοστίζουν και ο οφειλέτης σε όλο αυτό το διάστημα δεν έχει ρυθμίσει την οφειλή του, δεν έχει καταβάλει κάποιο ποσό. Σημειώνεται ότι τα έξοδα του πλειστηριασμού για ένα δάνειο 100.000 ευρώ, είναι περίπου 15.000 ευρώ.
Η προκαταβολή – η οποία αφαιρείται από την οφειλή που ρυθμίζεται – λειτουργεί και ως μια δέσμευση για την τήρηση της ρύθμισης και ο εξωδικαστικός δεν θα χρησιμοποιείται παρελκυστικά. Aπό την άλλη πλευρά, μόνο εύκολο δεν είναι για οφειλέτη που βρίσκεται σε δεινή θέση να συγκεντρώσει το ποσό της προκαταβολής που μπορεί να ανέρχεται σε πολλές χιλιάδες ευρώ (πχ. 10.000 ευρώ για οφειλή 100.000 ευρώ).
Σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο, λαμβάνεται περαιτέρω μέριμνα για την περίπτωση οφειλετών για τους οποίους συντρέχουν ιδιαίτεροι κοινωνικοί ή οικονομικοί λόγοι και ο πιστωτής να μην ζητήσει προκαταβολή.
Αποτέλεσμα αυτής ρύθμισης, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην αιτιολογική έκθεση της σχετικής τροπολογίας που ψηφίστηκε, αναμένεται να είναι η σύναψη περισσότερων ρυθμίσεων, η αύξηση ρευστότητας σε σχέση με οφειλές για τις οποίες υπάρχει εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου στο πλαίσιο του προγράμματος «Ηρακλής» και η αποτροπή πλειστηριασμών.
Εκτιμάται ότι το μέτρο της προκαταβολής θα συμβάλει στη γενικότερη προσπάθεια μείωσης κάτω από το 35%-40% του ποσοστό των ρυθμίσεων που «χαλάνε» από τους πρώτους κιόλας μήνες.
