Παρά τη διαφαινόμενη ύφεση την οποία προεξοφλούν οικονομολόγοι, πιστωτικοί οργανισμοί και διεθνείς οίκοι, οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου οδεύουν ολοταχώς προς μια νέα επιθετική αύξηση των επιτοκίων τους.
Τόσο η αμερικανική Federal Reserve όσο και η ΕΚΤ ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε μία ακόμη αύξηση του κόστους δανεισμού κατά 75 μονάδες βάσης, σε μια προσπάθεια να ανακόψουν τη διαστημική εκτόξευση των τιμών που δεν δείχνει ώς τώρα σημάδια επιβράδυνσης.
Όπως επισημαίνει σχετικό ρεπορτάζ των New York Times, σύμφωνα με την kathimerini.gr, ανάμεσα στα στελέχη της Fed έχει διαμορφωθεί συναίνεση στο σχέδιό τους για αύξηση των επιτοκίων κατά 75 μ.β. τον Νοέμβριο από το υφιστάμενο επίπεδο του 3,1%. Αιτία βέβαια η ανησυχία που εμπνέουν οι επίμονες αυξήσεις των τιμών και ο πληθωρισμός, καθώς δείχνει να εδραιώνεται και να αυτοτροφοδοτείται.
Ως τώρα αναμενόταν πως παράλληλα με την επιθετική αύξηση των επιτοκίων, στη συνεδρίαση τις πρώτες δύο ημέρες του Νοεμβρίου η ομοσπονδιακή τράπεζα θα άρχιζε να συζητάει γύρω από το πότε πρέπει να αρχίσει να επιβραδύνει κάπως τις αυξήσεις των επιτοκίων. Τα στοιχεία που δόθηκαν, όμως, στη δημοσιότητα καταδεικνύουν πως η αγορά εργασίας της υπερδύναμης παραμένει ισχυρή, με τους εργοδότες να δημιουργούν ακόμη θέσεις εργασίας. Κατέδειξαν, επίσης, πως ο πληθωρισμός καλπάζει, καθώς ακόμη και όταν αφαιρεθούν οι ευμετάβλητες τιμές των τροφίμων και της ενέργειας ο δείκτης τιμών καταναλωτή έχει σημειώσει άνοδο 6,6% τους τελευταίους 12 μήνες μέχρι τον Σεπτέμβριο. Ως εκ τούτου, η Fed θα αναβάλει τουλάχιστον για ένα μήνα τη συζήτηση περί του πότε πρέπει να αρχίσει να επιβραδύνεται ο ρυθμός αύξησης των επιτοκίων του δολαρίου.
Οπως επισημαίνουν οι ΝΥΤ, ανάμεσα στα στελέχη της ομοσπονδιακής τράπεζας επικρατεί ανησυχία πως αν αφεθεί ο πληθωρισμός ανεξέλεγκτος θα παγιωθεί και θα αποτελέσει μόνιμο στοιχείο της αμερικανικής οικονομίας. Στο μεταξύ, πάντως, πληθαίνουν οι εκτιμήσεις για ύφεση στην αμερικανική οικονομία, με τελευταία μέσα στην εβδομάδα την εκτίμηση του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch Ratings πως η υπερδύναμη θα αρχίσει να διολισθαίνει σε ύφεση την άνοιξη. Εχουν προηγηθεί ανάλογες εκτιμήσεις του ΔΝΤ που, ωστόσο, έχει καλέσει τις κεντρικές τράπεζες να μη δειλιάσουν μπροστά στον κίνδυνο της ύφεσης και να προχωρήσουν αποφασιστικά σε επιθετικές αυξήσεις του κόστους δανεισμού για να ανακόψουν τον πληθωρισμό.
Εξίσου βέβαιη θεωρούν οι οικονομολόγοι μια αύξηση των επιτοκίων του ευρώ κατά 75 μ.β. στην επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 27 Οκτωβρίου. Αυτό προκύπτει από σχετική δημοσκόπηση του Reuters μεταξύ Ευρωπαίων οικονομολόγων. Αιτία είναι βέβαια και πάλι ο πληθωρισμός που επιταχύνεται εξαιτίας της εκτόξευσης των τιμών της ενέργειας.
Παράλληλα τον τροφοδοτεί και η κατάσταση στις εφοδιαστικές αλυσίδες, που αγωνίζονται ακόμη να ανακάμψουν από το έμφραγμα που τους προκάλεσε η πανδημία και υπέστησαν νέο πλήγμα με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τα παρεπόμενά της. Στόχος της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό είναι το 2% που ορίζεται ως σταθερότητα των τιμών.
Ο δείκτης έχει όμως φτάσει αισίως στο 10% από τον περασμένο μήνα και αναμένεται πως για το τρέχον τρίμηνο ο μέσος όρος του θα είναι 9,6%. Εν ολίγοις, θα είναι υψηλότερος από τον περασμένο μήνα και δεν αναμένεται να υποχωρήσει κοντά στον στόχο πριν από τα τέλη του 2024.
«Ο πληθωρισμός είναι σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα και είναι αναγκαίες οι γρήγορες αυξήσεις των επιτοκίων», τονίζει ο Μπράιαν Μάρτιν της ΑΝΖ, που προσθέτει, πάντως, ότι η ΕΚΤ πρέπει να προσέξει να μην οδηγήσει στα ύψη τις αποδόσεις των ομολόγων γι’ αυτό και φαίνεται απίθανη μια αύξηση των επιτοκίων μεγαλύτερη από 75 μ.β.
Οπως τονίζουν οι Ευρωπαίοι οικονομολόγοι, το μεγαλύτερο μέρος των ανοδικών πιέσεων στις τιμές προέρχεται από το κόστος της ενέργειας. Δεδομένου ότι δεν διαφαίνεται τέλος στον πόλεμο στην Ουκρανία, σχεδόν το 65% των ερωτηθέντων οικονομολόγων εκτιμά πως θα επιδεινωθεί το υψηλό κόστος διαβίωσης στην Ευρωζώνη. Σύμφωνα με τον Λούκα Μεζόμο της Intesa Sanpaolo, «τα νοικοκυριά θα υποστούν τον χειρότερο αντίκτυπο από την ενεργειακή κρίση στη διάρκεια του δ΄ τριμήνου του 2022 και του α΄ τριμήνου του 2023, ακριβώς επειδή τότε είναι υψηλότερη η ζήτηση για φυσικό αέριο».
Ετσι καθώς θα προχωράει ο χειμώνας, οι οικονομολόγοι εκτιμούν πως η ΕΚΤ θα γίνεται πιο επιθετική στις αυξήσεις των επιτοκίων. Στη συνεδρίαση της 27ης Οκτωβρίου εκτιμάται ότι η τράπεζα θα αυξήσει τα επιτόκια φτάνοντας το επιτόκιο καταθέσεων στο 1,50% και το επιτόκιο αναχρηματοδότησης στο 2%. Σημειωτέον ότι η ΕΚΤ άργησε να αυξήσει τα επιτόκια και η πρώτη της κίνηση ήταν τον Ιούλιο όταν προσέθεσε 50 μ.β. σε όλο το φάσμα των επιτοκίων της
