Μια συζήτηση που, τα τελευταία χρόνια, μονοπωλεί το ενδιαφέρον παραγωγών και καταναλωτών είναι τα προϊόντα βιολογικής γεωργίας.
Προσωπικές εμπειρίες, απόψεις και λοιπές πληροφορίες ακούγονται με σκοπό να πείσουν ή να αποτρέψουν κάποιον να συμπεριλάβει τα βιολογικά προϊόντα στην καθημερινότητα του.
Υπάρχουν ωστόσο θετικά ή αρνητικά χαρακτηριστικά τα οποία μπορούν να πιστωθούν στη βιολογική καλλιέργεια;
Η απάντηση είναι ναι! Προτού όμως τα απαριθμήσουμε παρακάτω είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφέρουμε ότι κάθε παραγωγός ή καταναλωτής οφείλει να γνωρίζει αυτά τα θετικά ή αρνητικά γνωρίσματα ούτως ώστε να είναι σε θέση στη συνέχεια να αποφασίσει αν θα προσθέσει τα βιολογικά προϊόντα στο χωράφι ή το τραπέζι του.
Ας ξεκινήσουμε όμως με τα θετικά:
- Υπάρχει πληθώρα καλλιεργειών που μπορούν να καλλιεργηθούν και να αποδώσουν ικανοποιητικά με βιολογικό τρόπο.
- Μειώνονται οι αρνητικές επιδράσεις των υπολειμμάτων από τα βιοκτόνα που χρησιμοποιούνται στην συμβατική γεωργία αλλά και τα υπολείμματα από την έκπλυση των νιτρικών λιπασμάτων.
- Αυξάνεται η βιοποικιλότητα στο περιβάλλον του βιολογικού αγροκτήματος.
- Βελτιώνεται η δομή αλλά και η υγεία του εδάφους.
- Μειώνεται η ρύπανση των υπόγειων υδάτων από τα νιτρικά.
- Χρησιμοποιούνται καινοτόμα μέσα, σκευάσματα και πρακτικές στην καλλιέργεια και έτσι ενισχύεται η επαφή των αγροτών με την τεχνολογία αλλά και με τη φύση της καινοτομίας ή νέων ιδεών.
- Υπάρχει καλύτερος έλεγχος των πρακτικών που εφαρμόζουν οι αγρότες για την καλλιέργεια, καλύτερη ιχνηλασιμότητα των προϊόντων και περισσότερες πιστοποιήσεις.
- Αυξάνεται η διατροφική αξία των προϊόντων που καταναλώνουμε και σαν αποτέλεσμα βελτιώνεται η υγεία των πολιτών.
- Ενισχύεται η τοποθέτηση των προϊόντων μιας περιοχής στην αγορά λόγω των εμπορικών σημάτων και όλων των ενεργειών marketing που απαιτεί ένα βιολογικό προϊόν για να κυκλοφορήσει στην αγορά.
- Δημιουργείται πιο ισχυρή σχέση μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή, και αυξάνεται η ονομαστική ζήτηση των προϊόντων.
- Ενισχύεται ο ρόλος και η θέση μικρών παραγωγών στην παγκόσμια αγορά.
- Δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας και αυξάνεται το συνολικό μέγεθος της αγοράς λόγω πιο έντονης μεταποίησης και επενδύσεων από κοινοτικά προγράμματα.
Στα αρνητικά συγκαταλέγονται:
- Η προσθήκη θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος απαιτεί ενσωμάτωση των βιολογικών λιπασμάτων, άρα και περισσότερη ενέργεια.
- Η αποδέσμευση των θρεπτικών στοιχείων γίνεται σταδιακά και αυτό δεν ωφελεί την ανάπτυξη του φυτού σε στιγμές όπου έχει αυξημένες ανάγκες σε ορισμένα στοιχεία.
- Απαιτείται περισσότερη ανθρώπινη εργασία.
- Η προσθήκη κοπριάς ενδέχεται να μολύνει τις λίμνες, τα ποτάμια ή τα υπόγεια ύδατα που διέρχονται από από καλλιέργεια.
- Η τελική παραγωγή ανά στρέμμα είναι μειωμένη σε σχέση με τη συμβατική καλλιέργεια.
- Υπάρχει έλλειψη γνώσης σχετικά με τις βασικές μεθόδους βιολογικής καλλιέργειας στην αγορά με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται το έργο του παραγωγού.
- Τα δίκτυα διανομής βιολογικών προϊόντων δεν είναι αρκετά αναπτυγμένα σε αρκετά σημεία του πλανήτη με αποτέλεσμα να αυξάνεται η τιμή στο ράφι ή να μην υπάρχει διαθεσιμότητα
- Δεν υπάρχει αρκετή ενημέρωση προς τους καταναλωτές σχετικά με τα οφέλη της βιολογικής καλλιέργειας.
- Οι τιμές των βιολογικών προϊόντων είναι πολλαπλάσιες των συμβατικών, άρα και το ενδιαφέρον των καταναλωτών.
- Πολλοί παραγωγοί αντιμετωπίζουν ευκαιριακά την βιολογική γεωργία με αποτέλεσμα να μην επενδύουν αποδοτικά σε αυτήν.
- Η έλλειψη παραγωγής βιολογικών προϊόντων σε τοπικό επίπεδο δεν διευκολύνει την υιοθέτησή τους σαν τρόπο ζωής ή συνήθεια.
Κατά συνέπεια η βιολογική γεωργία και τα προϊόντα της δεν είναι μια απλή συζήτηση ή υπόθεση, καθώς κρύβουν αρκετά "μυστικά" και έχουν μπροστά τους αρκετά χρόνια για να αναπτυχθούν πλήρως στις συνειδήσεις καταναλωτών και παραγωγών.
Οι συγκυρίες
Ένας από τους βασικότερους λόγους που έχει γνωρίσει την ανάπτυξη που έχει σήμερα η βιολογική γεωργία είναι και οι κοινοτικές ενισχύσεις που λαμβάνουν οι παραγωγοί για να ακολουθούν τα πρότυπα και τους κανόνες που την διέπουν.
Χωρίς αυτές τις ενισχύσεις, το ενδιαφέρον των παραγωγών θα ήταν ακόμα πιο μειωμένο τα τελευταία χρόνια.
Μετά την έλευση της πανδημίας το ενδιαφέρον των καταναλωτών αυξήθηκε και μαζί του και η ζήτηση για βιολογικά προϊόντα. Και τούτο διότι παρατηρήθηκε ότι οι άνθρωποι, ιδιαίτερα μέσα στην καραντίνα, επειδή δεν ξόδευαν χρήματα, στράφηκαν σε προϊόντα που προήγαγαν τη σωστή διατροφή τους. Με αυτόν τον τρόπο παρουσιάστηκε μια μεγάλη αύξηση στη ζήτηση των βιολογικών προϊόντων.
Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε ακόμα περισσότερη στήριξη και προώθηση της βιολογικής γεωργίας αλλά και κτηνοτροφίας στο άμεσο μέλλον.
Σύντομα περιμένουμε να δούμε μεγάλες επενδύσεις στο τομέα των βιολογικών προϊόντων σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο στην Ελλάδα.
Γράφει η επιστημονική ομάδα της AgriSC – Επιμέλεια Σάββας Δρίνης, Int. MSc,Γεωπόνος Α.Π.Θ. – Πιστοποιημένος Γεωργικός Σύμβουλος
