Όσο κανένας άλλος ηθοποιός της γενιάς του, αλλά και μεταγενέστερα, ο Τζέιμς Ντιν είχε καταφέρει να συνδυαστεί το όνομά του άρρηκτα με την εφηβική απογοήτευση και την κοινωνική απομόνωση, καθώς και με την έννοια του coolness. Ο Ντιν ήταν ένα από τα μικρότερα σε ηλικία και πιο συναρπαστικά νεαρά ταλέντα του Χόλιγουντ με την καριέρα και τη δόξα του να έχει εκτοξευτεί στην κυριολεξία στα ύψη, πριν από τον ξαφνικό θάνατό του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1955 πάνω στην ακμή της καριέρας του, σε ηλικία μόλις 24 ετών.
Μέσα στα λίγα χρόνια της κινηματογραφικής του καριέρας κατάφερε να συμμετάσχει σε τρεις όλες κι όλες αλλά εξαιρετικές ταινίες, στις οποίες οφείλονται τόσο η εξαιρετική του φήμη όσο και η δημοφιλία του, αφήνοντας παρακαταθήκη τις ερμηνείες του στις εμβληματικές ταινίες «Επαναστάτης Χωρίς Αιτία», «Ανατολικά της Εδέμ» και «Giant».
Μέχρι το θάνατό του Ντιν το 1955, κινηματογραφιστές, συνθέτες, συγγραφείς, μία ηθοποιός και ένας σχεδιαστής κοστουμιών είχαν λάβει όλοι μετά θάνατον υποψηφιότητες για Όσκαρ, αλλά ποτέ άντρας ηθοποιός μέχρι το 1956.
Ήταν η χρονιά που παρουσιάστηκε η ταινία «Δυτικά της Εδέμ» με τον Τζέιμς Ντιν να ενσαρκώνει τον Καλ Τρασκ, έναν προβληματικό έφηβο που αναζητούσε απεγνωσμένα την αγάπη του πατέρα του, ο οποίος προτιμούσε τον άλλο γιο του. Η συγκεκριμένη ερμηνεία του Ντιν του πρόσφερε την πρώτη υποψηφιότητά του για Όσκαρ Καλύτερου Ηθοποιού της χρονιάς και την πρώτη στην ιστορία του θεσμού που προοριζόταν για κάποιον άντρα ηθοποιό που έχει ήδη πεθάνει.
Ο Ντιν έχασε το βραβείο από τον Έρνεστ Μπόργκιν, ο οποίος κέρδισε το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία «Marty».
Μάλιστα, ο Ντιν παραμένει ο μοναδικός ηθοποιός με δύο μεταθανάτιες υποψηφιότητες στην υποκριτική, καθώς και την επόμενη χρονιά προτάθηκε και πάλι στην κατηγορία του καλύτερου ηθοποιού, για την ερμηνεία του ως Τζετ Ρινκ στην ταινία «Giant».
Καμία από τις φορές, ωστόσο, δεν κατάφερε να κερδίσει το Όσκαρ για το οποίο είχε προταθεί, ωστόσο, έμεινε στην ιστορία ως ο πρώτος άντρας ηθοποιός που έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ μετά θάνατον.
