Η «φυσική εκδοχή» του Ozempic : Μπορεί η σωστή διατροφή να μιμηθεί τη δράση των φαρμάκων απώλειας βάρους;

Τα φάρμακα απώλειας βάρους όπως το Ozempic και το Wegovy έχουν μεταμορφώσει την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, προκαλώντας παράλληλα έντονες συζητήσεις για τις επιδράσεις και τα όριά τους. 

Οι αγωνιστές του πεπτιδίου GLP-1 (Glucogen-like peptide 1) μειώνουν την όρεξη και συμβάλλουν στη μείωση της πρόσληψης τροφής. Την ίδια στιγμή, πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν ότι τα αποτελέσματά τους μπορούν να επιτευχθούν με φυσικό τρόπο, μέσα από στοχευμένες διατροφικές συνήθειες. Στα κοινωνικά δίκτυα έχει γίνει viral το λεγόμενο «oatzempic» – ένα ρόφημα από νερό, βρώμη και χυμό λάιμ, το οποίο παρουσιάζεται ως φυσικό κατασταλτικό της όρεξης. Μπορεί όμως η διατροφή να φτάσει τόσο μακριά;

Πώς λειτουργούν τα φάρμακα GLP-1
Τα φάρμακα αυτά αναπαράγουν έναν φυσικό μηχανισμό του οργανισμού. Μετά από κάθε γεύμα, το έντερο εκκρίνει την ορμόνη GLP-1, που αυξάνει την ινσουλίνη, επιβραδύνει την πέψη και περιορίζει την πείνα. Ο γαστρεντερολόγος Κρις Ντάμαν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, περιγράφει το GLP-1 ως «τον κύριο ρυθμιστή του μεταβολισμού μας», υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για ένα πολύπλοκο σύστημα στο οποίο συμμετέχουν πολλές ορμόνες.

Μπορεί η διατροφή να αυξήσει φυσικά το GLP-1;
Σύμφωνα με το BBC, οι φυτικές ίνες και οι πολυφαινόλες φαίνεται να έχουν καθοριστικό ρόλο. Αυτές οι ουσίες, που βρίσκονται σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ξηρούς καρπούς, θρέφουν τα βακτήρια του εντέρου, τα οποία με τη σειρά τους παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας – ενώσεις που ενεργοποιούν την παραγωγή GLP-1. Παράλληλα, τα μονοακόρεστα λιπαρά του ελαιόλαδου, του αβοκάντο και των ξηρών καρπών φαίνεται επίσης να ενισχύουν τα επίπεδά του.
Επιπλέον, οι πολυφαινόλες με πικρή γεύση ενεργοποιούν υποδοχείς στη γλώσσα, που στέλνουν σήματα στο έντερο ώστε να εκκρίνει περισσότερες πεπτικές ορμόνες, μεταξύ αυτών και το GLP-1.

Ο ρόλος της ώρας και της σειράς των γευμάτων
Η διατροφολόγος Μέρι Σκοτ τονίζει ότι «δεν έχει σημασία μόνο τι τρώμε, αλλά και πώς το τρώμε». Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση πρωτεϊνών και λαχανικών πριν από τους υδατάνθρακες ενισχύει τα επίπεδα GLP-1, ενώ φαίνεται πως ο οργανισμός παράγει περισσότερη ορμόνη το πρωί απ’ ό,τι το βράδυ, ακολουθώντας τον κιρκάδιο ρυθμό του.

Γιατί η σύγχρονη διατροφή εμποδίζει τον κορεσμό
Ο Ντάμαν επισημαίνει ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έχουν αλλοιώσει τον φυσικό μηχανισμό ρύθμισης της όρεξης. «Αυτά τα φάρμακα αξιοποιούν κάτι θεμελιώδες που έχουμε χάσει εξαιτίας της σύγχρονης διατροφής», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Διατροφή ή φάρμακα;
Αν και η ισορροπημένη διατροφή και η άσκηση μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια βάρους, για πολλούς ανθρώπους η φαρμακευτική αγωγή παραμένει αναγκαία. «Η αλλαγή συμπεριφοράς είναι εξαιρετικά δύσκολη», λέει ο Ντάμαν, προσθέτοντας πως τα φάρμακα GLP-1 «έχουν βοηθήσει ανθρώπους με σοβαρή παχυσαρκία να ξαναπάρουν τον έλεγχο».
Η Σκοτ, ωστόσο, υποστηρίζει πως μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, πολυφαινόλες και “καλά” λιπαρά μπορεί να μειώσει φυσικά την όρεξη: «Ίσως τα αποτελέσματα να μην είναι τόσο έντονα όσο με τα φάρμακα, αλλά πρόκειται για μια βασική βιολογική λειτουργία που όλοι μπορούμε να ενισχύσουμε».

«Η λύση βρίσκεται στα φυσικά τρόφιμα»
Όπως καταλήγει ο Ντάμαν, «όλα επιστρέφουν στα βασικά: τα φυσικά, ανεπεξέργαστα τρόφιμα δεν έχουν υποκατάστατο».

Νέες κατευθύνσεις στην έρευνα
Παρά την επιτυχία των φαρμάκων GLP-1, παραμένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Ο καθηγητής Γκάρι Σουόρτς του Πανεπιστημίου Άλμπερτ Αϊνστάιν εξηγεί ότι αυτά τα φάρμακα «άνοιξαν τον δρόμο για βαθύτερη κατανόηση της παχυσαρκίας και των μηχανισμών ελέγχου της όρεξης».
Σύμφωνα με τον ίδιο, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα εκμεταλλεύονται τα συστήματα ανταμοιβής του εγκεφάλου προκαλώντας υπερφαγία — και τα φάρμακα GLP-1 φαίνεται να μειώνουν αυτή την επιθυμία.
«Μέσα στην επόμενη δεκαετία», προβλέπει, «θα γνωρίζουμε ποια σημεία του εγκεφάλου μπορούμε να ενεργοποιήσουμε μέσω της διατροφής ή της αλλαγής συμπεριφοράς, ώστε να πετυχαίνουμε το ίδιο αποτέλεσμα χωρίς φάρμακα».