του Γιώργου Πανταγιά*
Η αποκλιμάκωση της υγειονομικής κρίσης είναι εύλογο να διαμορφώνει μια άλλη περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Να καλλιεργεί προσδοκίες για την αποκατάσταση κάποιας φυσιολογικής ζωής. Αλλά και να απελευθερώνει, παράλληλα, μπλοκαρισμένες κοινωνικές και πρωτίστως οικονομικές δραστηριότητες.
Σε ολόκληρο τον κόσμο η επόμενη μέρα θα είναι μια σκληρή δοκιμασία για όλους. Τα πάντα κρίνονται. Η πολιτική τάξη στο σύνολό της, αλλά και οι κοινωνίες, αξιολογούνται με βασικό κριτήριο τη σοβαρότητα, την υπευθυνότητα και την αποτελεσματικότητα.
Αποτελεί κοινοτοπία, όμως αληθεύει, ότι βαδίζουμε σε αχαρτογράφητα ύδατα. Βεβαιότητες και μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν. Η έξοδος της κάθε χώρας από την πανδημία δεν κινείται σε γραμμική πορεία. Συνδέεται ευθέως με τη στρατηγική που υλοποιεί και τον τρόπο διαχείρισής της. Και ασφαλώς από τη συμπεριφορά των πολιτών.
Με δεδομένη την ανθεκτικότητα του ιού, καθώς μεταλλάσσεται συνεχώς για να επιβιώσει, επιβάλλεται κι εμείς να επιδείξουμε ισχυρό ένστικτο επιβίωσης. Με άλλα λόγια, χρειάζεται να προσαρμοστούμε στο νέο περιβάλλον της μεταπανδημικής περιόδου. Χωρίς αμεριμνησία και αυταρέσκειες. Και το κυριότερο, να αντιληφθούμε ότι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε είναι αυτός της σύνεσης, της μετριοπάθειας και προπαντός του ρεαλισμού.
Παρά τη σημαντική κατάκτηση των εμβολίων, το μεγάλο στοίχημα της προστασίας της δημόσιας υγείας παραμένει ανοιχτό σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Εξίσου ανοιχτό είναι και το στοίχημα της πολιτικής διαχείρισης. Οι εμπειρίες που συλλέξαμε μέχρι τώρα, αν και αντιφατικές, είναι χρήσιμες.
Το παράδειγμα του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν είναι το πιο αποκαλυπτικό. Μέσα σε εκατό μέρες έκανε άλματα ως προς την καταπολέμηση του κορωνοϊού. Θετικά θα μπορούσα να κρίνω και τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον, παρά τους τραγικούς χειρισμούς του κατά το πρώτο εξάμηνο της υγειονομικής κρίσης. Η επιτυχία των εμβολιαστικών τους προγραμμάτων είναι αναμφισβήτητη. Δίχως να υποτιμώ και τις προσπάθειες άλλων χωρών και ηγεσιών.
Στην εγχώρια σκηνή η αποτίμηση της πανδημίας περιπλέκεται με πολιτικές αυταρέσκειες και κομματικές σκοπιμότητες. Ωστόσο, μια ψυχρή και αντικειμενική ματιά είναι χρήσιμη και απαραίτητη. Η αλήθεια δεν διαγράφεται. Ούτε παραμορφώνεται. Οι επιδόσεις μας δεν είναι αρνητικές, όπως αλόγιστα επιμένει η αντιπολίτευση. Επιβεβαιώνεται εξάλλου κι απ’ όλες τις δημοσκοπήσεις.
Η εκτίμηση αυτή δεν ωραιοποιεί τα οποιαδήποτε προβλήματα. Στηρίζεται στο έδαφος της πραγματικότητας. Η αμφισβήτησή της συνιστά αναξιόπιστη πράξη. Παραπέμπει σε μικρόψυχες ερμηνείες και αντιλήψεις. Για να μην πω σε εσκεμμένη κινδυνολογία με απώτερο σκοπό το κομματικό όφελος.
Όπως η αντιπολίτευση υπερβάλλει, έτσι και η κυβέρνηση -ιδιαίτερα κάποια στελέχη της- επιχειρεί να καλλιεργήσει μια υπέρμετρα θετική εικόνα. Μάλιστα, κάποιοι μοιράζουν στους εαυτούς τους αχρείαστους επαίνους, αυτοθαυμαζόμενοι. Υποτιμούν την κοινή λογική, ξεχνώντας ότι η χώρα μετρά πάνω από έντεκα χιλιάδες νεκρούς. Την ίδια στιγμή βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα άκρως ναρκοθετημένο οικονομικό, εργασιακό και κοινωνικό περιβάλλον.
Συνεπώς, και οι μεν και οι δε οφείλουν να καταλάβουν ότι η ωριμότητα είναι ο πιο κρίσιμος δείκτης για να διατηρήσουν αυθεντική σχέση με τα ίδια τα γεγονότα. Αλλά και για να διασφαλίζουν την αξιοπιστία και τη σοβαρότητά τους. Οι αχρείαστοι κυβερνητικοί εξωραϊσμοί ή οι ανώφελες και ισοπεδωτικές αντιπολιτευτικές ρητορικές δεν προσδίδουν σταθερή και αμετάβλητη αξία.
Η πανδημία άλλαξε άρδην τις σταθερές της προγενέστερης εποχής. Ταυτόχρονα, ανέδειξε πόσο ζωτικός είναι ο χώρος του προοδευτικού Κέντρου. Οι δυνάμεις που το ενσαρκώνουν ενισχύονται. Το επιβεβαιώνουν ο Τζο Μπάιντεν με τον ρηξικέλευθο πραγματισμό του, η Αναλένα Μπέρμποκ των Πρασίνων της Γερμανίας με τον ριζοσπαστικό ρεαλισμό της, καθώς κι ο Μάριο Ντράγκι στην Ιταλία με την απαράμιλλη αποφασιστικότητα και τον δυναμισμό του.
Η πολιτική, για να είναι παραγωγική και αποτελεσματική, δεν προσμετράται πλέον με τον αναχρονισμό και τον συντηρητισμό της Δεξιάς. Ούτε με τον πρωτογονισμό και τις ιδεοληψίες της Αριστεράς. Και πολύ περισσότερο με τη μικρομεσαία μιζέρια της ψηφοθηρίας και της μικροπολιτικής. Επιπλέον, το ηγετικό διαμέτρημα των πρωταγωνιστών διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο.
Έτσι, για να επικαλεστώ τον Τόνι Νέγκρι, η αποκαλούμενη βιοπολιτική, όταν διασταυρώνει τους μηχανισμούς εκπροσώπησης, διαμεσολάβησης και διακυβέρνησης με τις πραγματικές ανάγκες της ζωής, εξουδετερώνει τις αρνητικές επιδράσεις της βιοεξουσίας.
Τα θετικά καθώς και τα αρνητικά συναισθήματα που τρέφουν οι πολίτες για τους εκπροσώπους τους, και αποτυπώνονται στις έρευνες της κοινής γνώμης, αποκαλύπτουν την πραγματική αντίληψή τους για την πολιτική. Και τούτο διότι ακόμη και η αρνητική στάση είναι κι αυτή μια στάση, η οποία όχι μόνο «νιώθεται», κατά τον γνωστό στίχο του Κ.Π. Καβάφη, αλλά αποδεικνύεται σαφώς παραγωγικότερη από την άκριτη αποδοχή.
* Συμβούλου Στρατηγικής και Επικοινωνίας Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της POLITY A.E.
