Του Πέτρου Μηλιαράκη
Το παρόν κείμενο επίσης αποσκοπεί στο να θέσει επί τάπητος το ζήτημα της Δημοκρατίας, των κοινωνικών δικαιωμάτων και ατομικών ελευθεριών,μετά τις εξαγγελίες του κ.πρωθυπουργού, (28.4.2020) οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της κοινωνίας και κυρίως των οικονομικά δρώντων.
ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ-ΚΑΙ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ;
Ο κ. πρωθυπουργός μας προϊδεάσε για σταδιακή αποδέσμευση από τον εγκλεισμό, και άφησε να εννοηθεί ότι δεν υπάρχει έστω και ένα μέτρο για την ενίσχυση της οικονομίας. Επ´αυτού σιωπή!
Αντιθέτως, εάν δεν πάει «κάτι» καλά, στην όλη εξέλιξη, αυτό θα αφορά στην ατομική ευθύνη του καθενός.
Κοντολογίς ο κ. πρωθυπουργός μας ξεκαθάρισε ότι στο εξής τα πάντα αφορούν στην ατομική ευθύνη, και ως προς την διαχείριση της πανδημίας ,υπό την έννοια της προσωπικής συμπεριφοράς και ως προς την οικονομία ,υπό την έννοια των ατομικών επιδόσεων των οικονομικά δρώντων.
Ο λόγος του δε ήταν χωρίς την παραμικρή πρόνοια για τους εργαζόμενους, κυρίως εκείνους οι οποίοι υπάγονται στους αυτοαπασχολούμενους και τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα ως υπάλληλοι, στο πλαίσιο της εν γένει οικονομικής δραστηριότητας. Παρέλειψε δηλαδή να αναφερθεί «τι» πρόκειται να πράξει το κράτος απέναντι κυρίως στα μικρά και μεσαία στρώματα, ενώ το μόνο που επεσήμανε ήταν «τι» πρέπει να πράξει ο καθένας ατομικά μετά την αποδέσμευση του από την εγκλεισμό του.
Όμως ο λογαριασμός θα έρθει από την κοινωνία σε σχέση με την εξέλιξη του τρόπου επίδρασης του Covid- 19, και ως προς τα ζητήματα της δημόσιας υγείας και ως προς τα ζητήματα της οικονομίας.
Και για να μεν τη δημόσια υγεία τα πρώτα «μηνύματα» θα έρθουν από τα σχολεία και τα δικαστήρια, για δε την οικονομία τα πρώτα μηνύματα θα έρθουν από την διεύρυνση της ανεργίας, την αδυναμία του κόσμου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του και τέλος-τέλος από το βάθεμα της ύφεσης.
Ασφαλώς ευχή όλων μας είναι ως προς τα ζητήματα της δημόσιας υγείας να μην υπάρξει το παραμικρό κρούσμα. Ως προς τα ζητήματα όμως της οικονομίας ευχές δεν ευσταθούν.Η αγορά έχει νόμους, προσφορά και ζήτηση, παραγωγή ή στασιμότητα. Επ αυτών δεν μπορεί να υπάρξουν ευχές , αλλά συγκεκριμένες πολιτικές οι οποίες στην παρούσα φάση έχουν την απόλυτη ανάγκη της κρατικής στήριξης!
Και η στήριξη δεν αφορά κατ´ανάγκη πακέτα παροχών, αλλά αφορά και πολιτικές «απεγκλωβισμού» των οικονομικά δρώντων από συγκεκριμένες υποχρεώσεις προς το κράτος. Με τον όρο δε του «απεγκλωβισμού» , εννοείται η έλλογη, αντικειμενική και σύμφωνα με την άρχή της αναλογικότητάς διαμόρφωση των απαιτήσεων του κράτους απέναντι στους οικονομικά δρώντες. Επίσης, ακόμη δεν μας εξηγήθηκε από την κυβέρνηση «ποιά χρήματα» από το υπάρχον λεγόμεμο «μαξιλάρι» μπορούν να διατεθούν ή διατέθηκαν για την αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης.
Η «τρομοκρατία» της κοινωνίας για λόγους υγείας και ζωής μπορεί να επιβάλει περιορισμούς, αλλά οι περιορισμοί αυτοί πρέπει να υπάρχουν σε μία αναλογία και ισορροπία με την αντίστοιχη στήριξη του κράτους.
Χωρίς την αντίστοιχη στήριξη του κράτους οι περιορισμοί αυτοί αποκτούν και μόνο αστυνομικό χαρακτήρα και τίποτα περισσότερο. Όταν δηλαδή εξαγγέλλεται ένα μέτρο περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας, θα πρέπει παραλλήλως να εξαγγέλεται και η στήριξη της κοινωνικής εκείνης τάξης η οποία πλήττεται από το συγκεκριμένο μέτρο!
Το παρόν κείμενο αποσκοπεί τέλος στο να επισημάνει ότι θα πρέπει να υπάρξει μία «ισορροπία»,ακόμη και σε έκτακτες καταστάσεις όπως η παρούσα. Υπ´όψιν δε τα εξής:
Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ
Ο προαναφερόμενος εντός εισαγωγικών όρος ισορροπία, αφορά ακριβώς τη συνταγματική πρόνοια της αρχής της αναλογικότητας. Η συνταγματική τάξη με βάση την παράγραφο 1 του άρθρου 25 του Συντάγματος επιβάλλει αυτήν ακριβώς την ισορροπία, και εν προκειμένω την ισορροπία μεταξύ εννόμων αγαθών.
Και τα έννομα αγαθά που θα πρέπει να βρίσκονται σε ισορροπία στην παρούσα κρίσιμη φάση είναι αφενός η υπεράσπιση της δημόσιας υγείας σε συνδυασμό με το κοινωνικό κράτος δικαίου και αφετέρου η υπεράσπιση των ατομικών ελευθεριών και της οικονομικής δραστηριότητας που αφορά μάλιστα επιταγή του σκληρού πυρήνα της συνταγματικής τάξης,σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 5 του Συντάγματος.
Δυστυχώς ο κ. πρωθυπουργός δεν αναφέρθηκε στις υποχρεώσεις της πολιτείας σε αναφορά με τις προαναφερόμενες πρόνοιες της συνταγματικής τάξης.
Απεναντίας εμφανίστηκε με ένα ήπιο ύφος, κυρίως κολακεύοντας τους ακροατές, που ήταν τόσο καλά παιδιά, χωρίς να παραλείπει να αναφέρεται και στην αξία του κράτους, που ωστόσο ιδεολογικοπολιτικά κάθε άλλο παρά ανήκει σε εκείνους που πιστεύουν στην ενδυνάμωση του κράτους στο επίπεδο των κοινωνικών δικαιωμάτων, εκτός κι αν έπαψε πρόσκαιρα να είναι νεοφιλελεύθερος...
Ίσως ,το όλο ύφος του κ. πρωθυπουργού να είχε έναν επιτηδευμένο προεκλογικό χαρακτήρα...αν και οι αστάθμητοι παράγοντες για προσφυγή στο Λαό είναι ακόμη δεδομένοι!..
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Χώρας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).