Tου Γιώργου Α. Ζερβάκη *
Ο Φεβρουάριος του 2019 καταγράφει ένα από τα πιο ιστορικά γεγονότα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, την ίδρυση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, έναν Συνταγματικό Χάρτη που δημιούργησε το πρώτο Γερμανικό δημοκρατικό κράτος. Η Βαϊμάρη αποτέλεσε ένα μοναδικό για την περίοδο εκείνη πείραμα πλουραλιστικής και φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Ένα πείραμα που έδωσε στις γυναίκες το δικαίωμα της ψήφου, κατοχυρώνοντας την ελευθερία της γνώμης, την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ατομικών ελευθεριών. Αυτά τα βασικά σημεία της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, σήμερα, το 2019, καθίστανται ακόμα πιο επίκαιρα. Και η διαρκής υποστήριξη τους, η ενδυνάμωση τους στα ευρωπαϊκά δημοκρατικά πολιτικά συστήματα, αποκτά χαρακτηριστικά μιας αναγκαίας, ανανεωμένης προσπάθειας.
Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης συνδέθηκε χρονικά με την λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, περίοδος που συσσώρευσε μια σειρά ζητημάτων μέχρι και την αρχή της δεκαετίας του ΄40 και την είσοδο στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με τον εθνικισμό να διαλύει την Ευρώπη, αφήνοντας πίσω του εκατομμύρια νεκρούς και τραυματίες, κατεστραμμένες υποδομές. Η ήττα της Γερμανίας στον πρώτο μεγάλο πόλεμο δημιούργησε τραυματικές συνέπειες για τους Γερμανούς πολίτες. Η Γερμανία βρέθηκε κάτω από τον Συμμαχικό αποκλεισμό, στο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον διαμορφώνονταν συγκρουσιακές καταστάσεις, η πόλωση ήταν διαρκής και έντονη.
Ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός Φρήντριχ Έρμπερτ, ήταν ο πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Η εκδήλωση διχαστικών και πολωτικών ενεργειών, εξέθρεψαν την πολιτική βία, τραυμάτισαν την Δημοκρατία, επέφεραν την συρρίκνωση του ζωτικού χώρου του πολιτικού κέντρου, με ταυτόχρονη άνοδο από τα άκρα του πολιτικού φάσματος. Και όλα αυτά έστρωσαν τον δρόμο για την άνοδο και εγκαθίδρυση του Ναζιστικού καθεστώτος. Παρά τα πρωτοποριακά της στοιχεία, η Βαϊμάρη δεν μπόρεσε να υπερισχύσει της πολιτικής ριζοσπαστικοποίησης, που εχθρευόταν τον πολιτικό διάλογο.
Η συμπλήρωση 100 ετών από το ιστορικό γεγονός εγκαθίδρυσης της Βαϊμάρης, όχι μόνο για το γερμανικό κράτος αλλά και για την Ευρώπη συνολικά, αποτελεί ένα ισχυρό μάθημα ιστορίας, πως ένα μοναδικό φιλελεύθερο δημοκρατικό εγχείρημα, αποδυναμώθηκε και αποσυντέθηκε. Εξέλιξη που ενίσχυσε δυνάμεις που προωθούσαν φαινόμενα πόλωσης και βίας, ανοίγοντας διάπλατα την πόρτα στα εθνικοσοσιαλιστικά σχέδια του Χίτλερ.
Εάν κάτι διδάσκει σήμερα η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, είναι η σταθερή στρατηγική υπέρ της πολιτικής σταθερότητας, του διαλόγου, της σύνθεσης και του μέτρου. Σήμερα που η επανεμφάνιση έντονα και απειλητικά ενός επικίνδυνου εθνικισμού, ανόδου της ακροδεξιάς, των λαϊκιστικών δυνάμεων και των άκρων, απροκάλυπτη επιδίωξη τους είναι να οδηγήσουν τις χώρες μας, την Ευρώπη στις διαιρέσεις του παρελθόντος.
* Ο κ. Γιώργος Α. Ζερβάκης είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης.
