Του ΚΩΣΤΗ Ε. ΜΑΥΡΙΚΑΚΗ
Στις ψηφοπανήγυρεις των επικείμενων εκλογών της τοπικής αυτοδιοίκησης, -στην ανατολική Κρήτη τουλάχιστον για να μην πάμε μακρύτερα-, μπορεί να δει κανείς οτιδήποτε από τα ζαρζαβατικά έχει το παζάρι. Για την ώρα, δεν έχουν εμφανιστεί ζογκλέρ με επιδέξιες ταχυδακτυλουργικές και ακροβατικές ασκήσεις. Προς το παρόν εκλείπουν οι κρίκοι, οι κορίνες, οι φωτιές που βγαίνουν από στόματα και αυτιά. Ή τα αναδυόμενα λαγουδάκια μέσα από ανεστραμμένα βελούδινα καπέλα.
Μόνο ανέξοδα ταξίματα, που διαπερνώνται από μια χουβαρνταλίστικη παροχολογία μέχρι τελευταίας ψηφίδας από το μαγικό ντορβά της Πανδώρας. Τίποτα δεν περισσεύει, τίποτα δεν είναι αχώνευτο, τίποτα δε χαλά, αφού και «του ποντικού το κατρουλιό κάνει καλό στο μύλο» σύμφωνα με μια παλιά σοφή παροιμία της Ανατολής. Δίνουν και παίρνουν τα βαρύγδουπα ρήματα στον ενεστώτα διαρκείας, στο πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, από τους έχοντες βρει το κλειδί για τον παράδεισο με τους κρεμαστούς κήπους της Εδέμ που υπόσχονται πως θα φτιάξουν:
«Αναπτύσσουμε, αντλούμε, επενδύουμε, αξιοποιούμε, υποστηρίζουμε, δημιουργούμε, ενισχύουμε, αυξάνουμε, διευρύνουμε, φροντίζουμε, μετατρέπουμε, επιταχύνουμε, διασφαλίζουμε, αναδεικνύουμε, εφαρμόζουμε, εκπονούμε» είναι μόνο μερικά από τα ρήματα της ενεργητικής φωνής που θα κατασπαράξουν και θα εξοστρακίσουν την κάθε απερχόμενη μαυρίλα. Ρήματα που παρελαύνουν τροπαιούχα από όλους τους εθελοντές μεσσίες που έχουν σηκώσει τα μανίκια μόνο για «το καλό του τόπου» φυσικά. Ρήματα που υποδηλώνουν ένα ατέλειωτο μελισσολόι από επαναστατημένους αγγέλους που θα εργάζονται για να ξαναφέρουν το «χαμένο παράδεισο» της αυτοδιοίκησης. (Που είσαι Milton να τον ξαναγράψεις όπως πρέπει από την αρχή!). Ρήματα με ορίζοντα μέχρι τις επόμενες εκλογές και όχι μέχρι τις επόμενες γενιές. Άγνωστοι πάρα πολλοί εξ αυτών υποψήφιοι, χωρίς να έχουν καταθέσει δημόσια άποψη σε ανύποπτο παρελθοντικό χρόνο, όχι για μεγάλα κοινωνικά θέματα, αλλά για τον τόπο για τον οποίο ομνύονται ότι είναι έτοιμοι να πέσουν στη φωτιά.
Πλείστοι εξ αυτών μάλιστα έχουν πάρει τόσο σοβαρά τη Σταυροφορία και το Έπος που ετοιμάζονται να συγγράψουν, που αγνοούν ότι ο τόπος είναι μικρός και κάθε ανακολουθία εντοπίζεται από τα ραντάρ. «Θα μπω μπροστάρης για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη του τόπου» δηλώνει με αποφασιστικότητα και κορδομό Ναπολέοντα Βοναπάρτη υποψήφιος σε δήμο, την ώρα που οι πάντες γνωρίζουν ότι έχει ανοιχτούς λογαριασμούς με το κράτος για αυθαίρετες κατασκευές στον αιγιαλό.
«Θα αγωνιστώ με κάθε τρόπο για την ανάδειξη και την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και την προβολή της ιστορικής μνήμης του τόπου» διατείνεται ο άλλος σωτήρας με τελεσίδικη βεβαιότητα και ύφος Τσε Γκεβάρα την ώρα που επίσης οι πάντες γνωρίζουν ότι έχει αυθαίρετο κτίσμα μέσα σε κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο.
Όλοι αυτοί είναι εκείνοι που επαγγέλλονται τη σωτηρία του τόπου με προσωπείο και μάσκα. Είναι κλητοί και εκλεκτοί από όλους, κυρίως από τους επικεφαλείς. Δεν έχει σημασία η ανακολουθία τους. Σημασία έχει μόνον η ακολουθία τους: Ελέγχουν κεφάλια και «κουκιά». Κι ας είναι έμποροι του σανού. Γιατί ως γνωστόν το εμπόριο του σανού δε σταματάει ποτέ. Τουναντίον γίνεται όλο και πιο αποδοτικό σε περιόδους, όπως στις μέρες μας, που η φαιά ουσία και η κρίση σπανίζουν και δεσπόζουν η φευγαλέα εικόνα και η πρόσκαιρη εντύπωση από τη χρυσόσκονη και τα καθρεφτάκια της στιγμής. Γιατί τα καθρεφτάκια πολλαπλασιάζουν τις πλάνες και τις αυταπάτες. Αυτή η αξιοθρήνητα συμπαθητική τάξη των ψηφοδελτίων είναι οι δημοπίθηκοι και οι ψηφοκάπηλοι που μιλούσε ο Παπαδιαμάντης στους «χαλασοχώρηδές» του, ένα εντυπωσιακά επίκαιρο διήγημα στις μέρες μας αν και γράφτηκε σχεδόν πριν από ενάμισι αιώνα.
Πλάι στους εμπόρους του σανού, οι ψηφοπανήγυρεις των αυτοδιοικητικών εκλογών γεμίζουν με την άλλη συμπαθή ομάδα των νεροκουβαλητών. Στα λεξικά το λήμμα «νεροκουβαλητής» ερμηνεύεται ως το άτομο «που κάνει διάφορες δουλειές, συνήθως αγγαρείες ή μη επιλήψιμες, από τις οποίες τελικά έχει κέρδος κάποιος τρίτος». Η αλήθεια είναι ότι σε εποχές παρούσας της κλιματικής κρίσης αλλά και πολιτικής και κοινωνικής ξηρασίας κυρίως, κάθε νεροκουβαλητής είναι ανεκτίμητα πολύτιμος όχι μόνο για το περιβάλλον, αλλά και για τη δημοκρατία και την τοπική αυτοδιοίκηση. Συνήθως αυτοί δεν πολυμιλάνε. Αρκούνται στη ζαριά της εκλογής τους από τη συμμετοχή τους στο ψηφοδέλτιο την οποία συνήθως έχουν διαπραγματευτεί με τη μετεκλογική υλοποίηση ενός υπερβατικού και αξιοζήλευτα υψηλού κοινωνικού στόχου. Όπως την πεζοδρόμηση του δρόμου που έχουν το κατάστημά τους, την απαγόρευση του παρκαρίσματος καθ’ ολόκληρο το μήκος πρόσοψης της πιλοτής τους, ή άλλα μεγάλα συλλογικά προβλήματα που περνούν από τον εαυτό τους.
Τέλος, στις εκλογές της αυτοδιοίκησης, υπάρχουν και οι άλλοι. Οι μόνιμοι θαμώνες των ψηφοδελτίων που θηρεύουν μια καρέκλα, κυρίως έμμισθη, όποια και αν είναι αυτή. Φυσικά και εκείνοι με πρόσχημα τη σωτηρία του τόπου. Είναι εκείνοι που διατίθενται να αφήσουν μέχρι και ποταμίσια γενειάδα για να διεκδικήσουν ακόμη και τη θέση του μητροπολίτη στη χηρεύουσα μητρόπολη της περιοχής τους.
Στις ψηφοπανήγυρεις της αυτοδιοίκησης εδώ στην ανατολική Κρήτη μπορείς να τα δει κανείς όλα. Όταν ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, μπορείς να κάνεις όλα τα νούμερα στο τσίρκο. Αυτό που δεν θα δει στην εποχή της φτήνιας και της φευγαλέας εικόνας είναι η σοβαρότητα, το μέτρο και η ουσία. Αυτά σπανίζουν μέσα στα ψηφοδέλτια, και αν υπάρχουν, χάνονται μέσα στα κύμβαλα των αγοραίων κανόνων της ψηφοκαπηλείας. «Μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,/ μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες/ στην έκθεση των σχέσεων και των συναναστροφών της καθημερινής ανοησίας» καθώς το διαλάλησε κι ο Αλεξανδρινός. Τι μας λες τώρα, ε;
