Καθημερινά αναλώνουμε τον ( ελεύθερο) χρόνο μας στις οθόνες του κινητού και στην εικονική πραγματικότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ουσιαστικά “ξανακαλωδιώνουν” τον εγκέφαλό μας, έτσι ώστε να περιμένουμε άμεση ικανοποίηση. Όταν λαμβάνουμε μια ειδοποίηση, ένα μήνυμα, ένα like ή ένα share, αναμένουμε γρήγορη αλλά βραχυπρόθεσμη ευχαρίστηση-ανταμοιβή, επειδή ο εγκέφαλος θα παράγει ένα “χτύπημα (hit) ντοπαμίνης. Αυτά λένε οι ειδικοί επιστήμονες για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Δεδομένου του γρήγορου ρυθμού του κόσμου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα μονοπάτια ανταμοιβής στον εγκέφαλό μας αλλάζουν και υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση για προσοχή, διαιωνίζοντας μια εθιστική νοοτροπία. Τα ερεθίσματα που δέχεται ο εγκέφαλός μας είναι εξαιρετικά γρήγορα και έντονα, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλός μας να ανταποκρίνεται με αλλαγές ανάλογες με αυτές που παρατηρούνται σε άλλα εξαρτησιογόνα ερεθίσματα ή ουσίες.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαζήση, ειδικό επιστήμονα στο ΑΠΘ η εθιστική φύση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης περιγράφεται ως ανάλογη με την εθιστική φύση του τζόγου: «είτε βρισκόμαστε στο Instagram, στο TikTok, στο youtube ή σε παρόμοια πλατφόρμα, κάνουμε διαρκή κύλιση από το ένα βίντεο στο άλλο. Ένα βίντεο 5 έως το πολύ 10 δευτερολέπτων μετά το επόμενο και πριν το καταλάβουμε, έχουμε περάσει την τελευταία ώρα παρακολουθώντας τυχαία βίντεο– αλλά δεν μπορούμε να σταματήσουμε. Αναζητούμε συνεχώς νέο, εντονότερο ερέθισμα».
Η έλλειψη συνεχούς προσοχής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο άγχους, μοναξιάς και κατάθλιψης, λόγω της αποτυχίας λήψης “εικονικής” ανταμοιβής.
Συμπερασματικά , τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να είναι επιβλαβή, διαστρεβλώνοντας την εικόνα του εαυτού μας. Οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης βοηθούν φαινομενικά στη διασύνδεσή μας. Μπορούν, επίσης, να μας κάνουν να νιώθουμε απομονωμένοι. Συνήθως μειώνουν την αυτοπεποίθησή μας και τη συνολική αίσθηση ευεξίας.
Ας ελέγξουμε : πόση ώρα την ημέρα περνάμε πάνω στην οθόνη μας; Τότε θα κατανοήσουμε ότι δε χρειάζεται να περιμένουμε να λήξουν οι περιορισμοί της πανδημίας.
Ας αφήσουμε για κάποιο χρόνο τα κινητά και social στην άκρη. Ας βγούμε έξω. Ας περπατήσουμε στη φύση, στον κόσμο. Ας (ξανά) έρθουμε κοντά στους αγαπημένους μας!
Η πανδημία μας δίδαξε ότι η ζωή κρύβει εκπλήξεις και ο χρόνος μας είναι πολύτιμος για να ξοδεύεται στις οθόνες του κινητού και στην εικονική πραγματικότητα των “μέσων κοινωνικής δικτύωσης”, τα οποία μάλλον πρέπει να μετονομαστούν σε εξαρτησιογόνα “μέσα κοινωνικής απομάκρυνσης”» κατά τη σωστή επισήμανση του καθηγητή Παπαζήση.
