Του Δημήτρη Μιμή
Η ψυχική υγεία εν μέσω πανδημίας είναι μια ξεχασμένη υπόθεση. Σ΄ όλο τον κόσμο ο κορωνοϊός έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Παγκόσμιας Υγείας η πανδημία διέκοψε τις βασικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας στο 93% των χωρών σ΄ όλο τον κόσμο.
Μια χαλάρωση των μέτρων μετά τον περιορισμό δημιουργεί φόβους για εμφάνιση τρίτου κύματος πανδημίας που φυσικά θα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία. Ήδη μέσα στον περιορισμό βλέπουμε σημάδια χαλάρωσης όπως μάσκες να μη φοριούνται στους δρόμους και τα καταστήματα αλλά και συναθροίσεις μεγάλου αριθμού ατόμων.
Οι διαταραχές ύπνου, το άγχος και η κατάθλιψη, λόγω της πανδημίας, εξακολουθούν να είναι ανησυχητικά για τους πληθυσμούς που είναι πιο εκτεθειμένοι στην απαγόρευση κυκλοφορίας που ισχύει τώρα, κυρίως για τους νέους που πληρώνουν βαρύ τίμημα για την κρίση υγείας.
Μέχρι σήμερα, έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί παγκοσμίως, δείχνουν σαφή επιδείνωση στην ψυχική υγεία του πληθυσμού κατά τη διάρκεια του περιορισμού μας. Κατά την περίοδο του πρώτου περιορισμού, μας λένε οι έρευνες, παρουσιάστηκε σημαντική αύξηση των συμπτωμάτων άγχους, καταθλιπτικών συμπτωμάτων και διαταραχών του ύπνου. Μετά τη λήξη του πρώτου περιορισμού είδαμε μια μικρή παρακμή ή στασιμότητα των ανωτέρω προβλημάτων. Τα συμπτώματα άγχους ειδικότερα εξακολουθούν να υπάρχουν σε επίπεδο υψηλότερο από αυτά που είχαν καταγραφεί πριν την κρίση υγείας. Αυτό σημαίνει ότι, ο πρώτος περιορισμός κάτι άφησε στην ψυχική μας υγεία. Να τονίσω στο σημείο αυτό ότι έχουν προκύψει τεράστιες ανάγκες κατά τη διάρκεια της κρίσης και του περιορισμού και αυτό λόγω του μεγάλου αριθμού πολιτών που ζήτησαν ψυχική βοήθεια. Θεωρώ ότι η πολιτεία δεν έχει ανταποκριθεί πλήρως σ΄ αυτές τις απαιτήσεις της κοινωνίας που κατά τα δεδομένα είναι αυξημένες. Πάντα η πολιτεία έδειχνε ένα περιορισμένο ενδιαφέρον στην ικανοποίηση των αναγκών ψυχικής υγείας των πολιτών.
Επίσης, μέσα από τις έρευνες παρατηρήθηκε ότι, οι νέοι και τα άτομα που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες παραμένουν τα πιο επηρεασμένα άτομα και η συντριπτική τους πλειοψηφία εξακολουθεί ν΄ αντιμετωπίζει διαταραχές ύπνου, με συνέπειες στην υγεία τους.
Αυτό που παρατηρείται τώρα είναι ότι, στο θέμα των ανισοτήτων οι συμπεριφορές εξελίσσονται ανάλογα με την ηλικία και τον τρόπο ζωής. Γενικά υπάρχει μια κοινωνική διαφοροποίηση. Από άποψη φύλου, ηλικίας, κοινωνικο-επαγγελματικής κατηγορίας, επιπέδου εκπαίδευσης ή εισοδήματος ο αντίκτυπος δεν είναι ο ίδιος. Είναι ισχυρότερος μεταξύ των πιο επισφαλών και μεταξύ των νεωτέρων ατόμων.
Μέχρι σήμερα έχει αποδειχθεί ότι η ζωή σε καιρό πανδημίας μετατρέπεται σε εφιάλτη. Μια πιθανή χαλάρωση, μετά από μέτρα περιορισμού δημιουργεί φόβους για επανάληψη της επιδημίας και αυτό θα έχει περισσότερο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία.
Η χαλάρωση των μέτρων που έρχεται, ενώ η κρίση υγείας δεν έχει τελειώσει θα φέρει μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων. Ήδη σήμερα βλέπουμε σημάδια χαλάρωσης χωρίς την άρση των μέτρων που είχαν ληφθεί. Φανταστείτε τι έχει να γίνει τώρα που αίρονται μερικώς τα περιοριστικά μέτρα. Οι μάσκες δεν θα φοριούνται στους δρόμους αλλά ούτε στα καταστήματα. Και τι πως θα πέφτουν τα πρόστιμα. Ποιος θα είναι ο κερδισμένος. Πάντως όχι ο πολίτης.
Εφ΄ όσον βλέπουμε ότι, η πανδημία δεν υποχωρεί δεν είναι φρόνιμο να αρθούν έστω και λίγα από τα ληφθέντα μέτρα. Αυτό θα αποδειχθεί εύθραυστο και οι άνθρωποι θα υποφέρουν περισσότερο. Επιπλέον δεν γνωρίζουμε σε πόσο καιρό θα υποχωρήσει η πανδημία.
Θέλω να γνωρίζουμε ότι η κρίση υγείας δεν έχει τελειώσει. Ο κορωνοϊός συνεχίζει να κυκλοφορεί. Οι πολίτες έχουν σεβαστεί μέχρι τώρα τις προληπτικές εντολές της πολιτείας. Τώρα όμως με την άρση ορισμένων περιοριστικών μέτρων οι άνθρωποι θα εκτεθούν και θα ανταλλάσουν τον κίνδυνο μεταξύ τους. Τα δε προβλήματα ψυχικής υγείας θα απέχουν πολύ από το τέλος τους. Αυτά τα λέω διότι τα περιοριστικά μέτρα θα επανέλθουν σκληρότερα και η αντιμετώπιση τους από τους ευάλωτους πληθυσμούς θα είναι δυσκολότερη.