Του Γιώργου Πανταγιά*
Η κυριαρχία στην πολιτική, ζαλίζει τους κυβερνώντες. Η απόλυτη κυριαρχία προκαλεί κομπασμό. Πρόκειται για μια συνήθη παθογένεια, την οποία συχνά εμφανίζουν όσοι ασκούν εξουσία. Η δύναμή της, είναι διαβρωτική. Επηρεάζει δραστικά τη συμπεριφορά των κρατούντων. Τροφοδοτεί την αυταρέσκεια. Δημιουργεί ψευδαισθήσεις. Αμβλύνει τα αντανακλαστικά. Καλλιεργεί την αίσθηση της παντοδυναμίας. Και το κυριότερο, εξασθενεί τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διέπουν τις πράξεις και ενέργειες μιας κυβέρνησης.
Η διαπάλη πραγματικού και φαντασιακού, δεν παύει να είναι διαρκής. Η αντίσταση στην έπαρση είναι δείκτης σοβαρότητας και υπευθυνότητας. Η ενσυνείδητη γνώση όλων των θεατών και αθέατων συνθηκών που επικρατούν στο κοινωνικό σώμα, είναι ζήτημα ύψιστης σημασίας. Ουσιαστικά καθίσταται προϋπόθεση, για την αποτελεσματική διαχείριση των υπαρκτών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες.
Κι αυτό γιατί, ο επηρμένος πλάθει μια εικονική πραγματικότητα. Υπακούει στις σειρήνες της δικής του αλήθειας. Αδιαφορεί για τις αλήθειες των άλλων. Προσαρμόζει τον κόσμο σε κλισέ που υπερτιμούν τον εαυτό του. Γίνεται δέσμιος ξεπαρμένων αντιλήψεων και δοξασιών. Με άλλα λόγια βλέπει το δέντρο, αλλά χάνει το δάσος. Και το χειρότερο υποκαθιστά την ενσυναίσθηση και την ευαισθησία, με την υπεροψία και εν τέλει με μια υπερχειλίζουσα αλαζονεία.
Η αναπαράσταση της εξουσίας είναι αποκαλυπτική. Μας δείχνει πως βλέπει η κάθε κυβέρνηση το είδωλό της. Πως σκηνοθετεί τον εαυτό της. Ποια εικόνα κατασκευάζει. Ποιες επιθυμίες και προσδοκίες εξυπηρετεί. Είτε διατηρεί μια γήινη σχέση με την πραγματική ζωή, είτε μια επίπλαστη. Εντούτοις και στις δύο περιπτώσεις, η αλήθεια δεν απεμπολεί την υπόστασή της. Παραμένει ισχυρή επί της σκηνής, όποιες ερμηνείες την συνοδεύουν. Άλλωστε τα γεγονότα είναι αμείλικτα. Ούτε εξωραΐζονται αλλά ούτε εξοβελίζονται.
Αν σταθούμε στα δεδομένα της εγχώριας πολιτικής ζωής, δεν χρειάζεται η παραμικρή αποκρυπτογράφηση. Εύκολα διαπιστώνουμε, αφενός την περαιτέρω ενίσχυση της κυριαρχίας που διατηρεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Και αφετέρου τον τρόπο που πολιτεύεται ο ίδιος και η κυβέρνησή του. Ακόμη και αν διαφωνεί κανείς με τις επιδόσεις του, η παντοδυναμία του είναι αναμφισβήτητο γεγονός.
Οι ερμηνείες ποικίλλουν. Το βέβαιο ωστόσο είναι, ότι βρέθηκε εγκαίρως σε αρμονία με τις αναμονές της ευρύτερης κοινής γνώμης. H προσαρμογή του στο νέο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον, συνέβαλλε αποφασιστικά στη δημιουργία ενός ισχυρού πολιτικού κεφαλαίου. Στις νέες πολιτικές συνθήκες, το αντιΣΥΡΙΖΑ ρεύμα που εντέχνως ενσάρκωσε, του επέτρεψε να διευρύνει το εκλογικό του ακροατήριο. Και το κυριότερο μπόρεσε σε μεγάλο βαθμό να ανασυνθέσει το πολιτικό σκηνικό, αμβλύνοντας τις παλιές ιδεολογικοπολιτικές διαιρέσεις.
Το κυβερνητικό του έργο, αναμφίβολα επιδέχεται κρίσεις και αμφισβητήσεις, πέρα από απλουστεύσεις και μηδενισμούς. Εξ ου και είναι απαραίτητη μια ψύχραιμη αξιολόγηση. Ούτε ωραιοποίηση χρειάζεται, αλλά ούτε και κομπασμός, όπως πράττουν κυβερνητικοί αξιωματούχοι και προσωπικά ο Πρωθυπουργός. Εξάλλου τα προβλήματα οικονομικά, κοινωνικά και άλλα είναι υπαρκτά και έντονα. Η άρνησή τους, δείχνει υπεροψία και έλλειψη σοβαρότητας.
Πόσο μάλλον, όταν υπάρχουν κυβερνητικές πρακτικές που αποπνέουν παρελθόν. Μάλιστα ορισμένες συνιστούν παραβιάσεις βασικών κανόνων του κράτους δικαίου. Το πρόσφατο δημοσίευμα του Economist, πέρα από τη θετική αξιολόγηση, επισημαίνει μια σειρά αυθαίρετων και απαράδεκτων ενεργειών. Οι διθύραμβοι δεν αλλάζουν την πραγματικότητα, ούτε απαλύνουν τα προβλήματα. Η κυβέρνηση αντί να κοκορεύεται, χρήσιμο θα ήταν να κοιτάξει τον εαυτό της στον καθρέπτη. Έτσι μόνο θα αντιληφθεί την αναντιστοιχία λόγων και έργων. Η ελαφρότητα που την χαρακτηρίζει, την καθιστά ευάλωτη στην αλαζονεία.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αδικεί τον εαυτό του, όταν επιχειρεί να κατασκευάσει μια εικόνα για τις κυβερνητικές επιδόσεις, η οποία υπολείπεται της ζώσας πραγματικότητας. Αλλά και βρίσκεται σε διάσταση με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της τωρινής εποχής. Οι νοθευμένες πολιτικές του, καθώς και η ακαταλληλότητα πολλών υπουργών του, κάθε άλλο παρά εξυπηρετεί τον αποκαλούμενο πολυδύναμο εκσυγχρονισμό που ο ίδιος επαγγέλλεται.
Απεναντίας επιβεβαιώνουν τον αβαθή χαρακτήρα της στρατηγικής του. Επιπροσθέτως η διατήρηση και η ενδυνάμωση της κυριαρχίας του, αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να απομειωθεί όταν υποκύπτει σε εξωραϊσμούς. Συνεπώς η επίκληση του 41% είναι άστοχη γιατί παραπέμπει σε λευκή επιταγή.
Η διαχείριση της πολιτικής κυριαρχίας είναι συνυφασμένη με την εξουσία. Αν η δοσολογία των εξουσιαστικών αντιλήψεων και συμπεριφορών είναι ισχυρή, τότε ελλοχεύει ο κίνδυνος να χαθεί η επαφή με την πραγματικότητα. Και αυτό γιατί η κυριαρχία δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο στις ιδέες που πρεσβεύει ο ηγέτης αλλά στη ριζική αλλαγή του τρόπου που πολιτεύεται.
Ας αποβάλλει λοιπόν η διακυβέρνηση Μητσοτάκη την αλαζονεία και την έπαρση, ακούγοντας τον ποιητή Γιώργο Σεφέρη, «φέρνοντας πίσω αυτά τα ανάγλυφα μιας τέχνης ταπεινής».
*Σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας
