Μία ενδιαφέρουσα ιστορία, όταν ο Νίκος Καζαντζάκης έπαιρνε συνέντευξη από τον Μουσολίνι, δημοσιοποιεί το Μουσείο "Ν. Καζαντζάκης".
Συγκεκριμένα, αναφέρει:
Το φθινόπωρο του 1926 ο Καζαντζάκης έχει ολοκληρώσει την ανταπόκριση του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου για λογαριασμό της εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος» και ετοιμάζεται για την επιστροφή του στην Ελλάδα μέσω Ιταλίας. Περνά για λίγο από την αγαπημένη του Ασίζη και τον Οκτώβριο βρίσκεται στη Ρώμη.
Εκεί πετυχαίνει να πάρει συνέντευξη από τον Μπενίτο Μουσολίνι. Μια σημαντική δημοσιογραφική επιτυχία, καθώς λίγοι είναι οι Έλληνες δημοσιογράφοι που πήραν συνέντευξη από τον Ιταλό δικτάτορα.
Το Φασιστικό Καθεστώς βρισκόταν τότε ήδη τέσσερα χρόνια στην εξουσία. Ο Καζαντζάκης είχε την ευκαιρία να παρατηρήσει από κοντά τόσο την κατάσταση που επικρατούσε στην Ιταλία, όσο και τον ίδιο τον Μουσολίνι. Τα όσα βίωσε ο Καζαντζάκης από αυτήν του την επίσκεψη δημοσιεύτηκαν αρχικά στον "Ελεύθερο Τύπο" σε σειρά άρθρων τον Φεβρουάριο του 1927 και λίγο αργότερα στο βιβλίο του «Ταξιδεύοντας (Ισπανία, Ιταλία, Αίγυπτος, Σινά)».
Οι εντυπώσεις που αποκόμισε από την Ιταλία του Μεσοπολέμου αποτελούν εντυπωσιακή μορφή εύστοχου και αντικειμενικού πολιτικού σχολιασμού, αποδεικνύοντας την οξυδέρκεια του Καζαντζάκη και την ικανότητά του στην πολιτική και κοινωνική ανάλυση. Στα άρθρα και στο βιβλίο αυτό, αλλά ακόμα περισσότερο σε μια 20 σελίδων πραγματεία του με τίτλο «Φασισμός», ο Καζαντζάκης διατυπώνει την πρόταση πως πρέπει να μελετηθεί με σεβασμό και αμερόληπτα η πολιτική αυτή ιδεολογία. Παράλληλα, εκφράζει τις ανησυχίες του για την κατεύθυνση που παίρνει το καθεστώς αυτό για την Ιταλία και την Ευρώπη γενικότερα.
Ανησυχίες που δυστυχώς επαληθεύτηκαν με οδυνηρό τρόπο για τους Λαούς της Ευρώπης 12 χρόνια αργότερα με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
«Ο ίσιος δρόμος, χάθηκε. Στις κρίσιμες ιστορικές εποχές ο ίσιος δρόμος χάνεται. Ακριβώς, γι’ αυτό είναι κρίσιμες. Χάνεται το κανονικό βάδισμα. Είναι ανάγκη – είτε άτομο είσαι, είτε λαός – να πηδήξεις…. Πρέπει να πηδήσουμε. Όσοι δεν μπορούν να πηδήσουν, θα πέσουν στο χάος»
Το χειρόγραφο της πραγματείας του Καζαντζάκη περί φασισμού διασώζεται στο Αρχείο και εκτίθεται στη Μόνιμη Έκθεση του Μουσείου Ν. Καζαντζάκη.
