Πυρκαγιά. Αυτή ήταν η πιο συνηθισμένη μεταφορά για την εξάπλωση του κορωνοϊού στις αρχές της πανδημίας. Και φαίνεται πως οι δυο πτήσεις της KLM που πέταξαν από τη Νότια Αφρική προς την Ολλανδία την περασμένη εβδομάδα, θα μπορούσαν να έχουν παραχωρήσει στη νέα παραλλαγή Όμικρον όλο το προσάναμμα που χρειαζόταν.
Αναλύοντας τις συνθήκες εντός των αεροσκαφών, οι Times της Νέας Υόρκης αναφέρουν, ως πρώτο πρόβλημα, τη χαλάρωση επιβατών και προσωπικού σε ό,τι αφορά στην υποχρεωτικότητα της χρήσης μάσκας. Όμως δεν ήταν το μόνο στοιχείο που έδινε χώρο στο νέο στέλεχος για να εξαπλωθεί. Οι διαφορές στα μέτρα που έχουν ορίσει τα επιμέρους ευρωπαϊκά κράτη, αλλά και το γεγονός ότι κάθε επιβάτης είναι υποχρεωμένος να συμμορφωθεί μόνο σε εκείνα της χώρας στην οποία θα αφιχθεί, λογίζονται ως κεντρικά προβλήματα.
Κάποιοι επιβάτες ήταν υποχρεωμένοι να επιδείξουν αρνητικό τεστ προκειμένου να ταξιδέψουν, ενώ άλλοι όχι.
Όμως όλοι όσοι επέβαιναν στις δυο πτήσεις από τη Νότια Αφρική αναγκάστηκαν να υποβληθούν σε τεστ κατά την άφιξή τους στην Ολλανδία – και να περιμένουν τα αποτελέσματα, στριμωγμένοι σε αίθουσες αναμονής.
«Ήμασταν στο ίδιο σημείο, στην ίδια αίθουσα», δήλωσε στους Times ο Ζαν Μεζέκ, ένας 39χρονος τεχνικός εργαστηρίου που επέστρεφε από επαγγελματικό ταξίδι στο σπίτι του, στην Πράγα. «Αισθανόμουν σαν να ήμουν σε στάβλο. Είναι βέβαιο πως γύρω μας κυκλοφορούσε ο ιός».
Από τους περισσότερους από 60 επιβάτες των δύο πτήσεων της KLM που βγήκαν θετικοί στον ιό, τουλάχιστον 14 έφεραν την παραλλαγή Όμικρον, σύμφωνα με τις ολλανδικές αρχές. Στη συνέχεια, τοποθετήθηκαν σε καραντίνα – ενώ δύο άτομα που δοκίμασαν να διαφύγουν και να πετάξουν προς την Ισπανία, συνελήφθησαν. Τα εκατοντάδες άτομα που βγήκαν αρνητικά στο μοριακό τεστ στο οποίο υποβλήθηκαν στο αεροδρόμιο, ήταν ελεύθερα να επιστρέψουν στα σπίτια τους ή να συνεχίσουν προς τον τελικό προορισμό τους.
«Πήγαν σε όλο τον κόσμο, ποιος ξέρει πού», λέει στους Times ο Φαμπρίτσιο Πρελιάσκο, επιφανής ιταλός ιολόγος του Πανεπιστημίου του Μιλάνου. Όπως εξηγεί, όλοι οι επιβάτες έπρεπε να τεθούν σε καραντίνα ή να αυτό-απομονωθούν και να τεθούν σε αυστηρή επιτήρηση για επτά έως 10 ημέρες, ιδίως από τη στιγμή που υπήρχε κίνδυνος να είχαν κολλήσει τον ιό στη διάρκεια της πτήσης. Σε αυτή την περίπτωση, καθώς ο ιός βρισκόταν ακόμη σε στάδιο εκκόλαψης, το τεστ τους θα ήταν αρνητικό.
«Αυτή η παραλλαγή είναι πολύ μεταδοτική, αυτή η πτήση ήταν πραγματική βόμβα», τόνισε ο Πρελιάσκο.
Οι πτήσεις, όπως και τα κρουαζιερόπλοια, από την αρχή της πανδημίας έχουν κατηγορηθεί ως εστίες υπερμετάδοσης. Ταυτόχρονα, αναδεικνύουν τα προβλήματα που προκύπτουν από τις αποκλίσεις στις προϋποθέσεις για τεστ και καραντίνα, την ασυνέπεια στη χρήση μάσκας και τη σύγχυση που επικρατεί γύρω από την ιχνηλάτηση επαφών.
Η παραλλαγή Όμικρον έχει χαρακτηριστεί «πολύ υψηλού κινδύνου» από τον ΠΟΥ, όμως προς το παρόν υπάρχουν πολλά που δεν γνωρίζουμε για αυτή. Το πιθανότερο είναι ότι θα περάσουν εβδομάδες μέχρι να μάθουμε αν οι φόβοι που έχουν διατυπωθεί είναι υπερβολικοί ή αν πρόκειται πράγματι για ένα πολύ μεταδοτικό νέο στέλεχος, που είναι ταυτόχρονα ικανό να παρακάμπτει την άμυνα των εμβολίων και να επαναφέρει τον κόσμο στα lockdown, τα γεμάτα νοσοκομεία και τους μαζικούς τάφους.
Ήδη, οι ΗΠΑ, η ΕΕ και διάφορα κράτη έχουν απαγορεύσει τις πτήσεις από τη Νότια Αφρική. Το Ισραήλ και το Μαρόκο έκλεισαν εντελώς τα σύνορά τους προς τον υπόλοιπο κόσμο. Η Αυστραλία, η Ιαπωνία και άλλα κράτη ανέβαλαν το άνοιγμά τους και ακολούθησαν το παράδειγμα της Κίνας που έχει υιοθετήσει νοοτροπία «φρουρίου», επιχειρώντας να εξαλείψει πλήρως τον ιό από την επικράτειά της.
Όμως η παραλλαγή Όμικρον έχει ήδη εξαπλωθεί σε πολλαπλά κράτη – ενώ υπήρχαν κρούσματα στην Ευρώπη ήδη πριν από την αρχική ταυτοποίησή της στη Νότια Αφρική. Και όλα δείχνουν ότι η περαιτέρω εξάπλωσή της είναι αναπόφευκτη.
Ένας εμβολιασμένος Ιταλός, τα στοιχεία του οποίου δεν έχουν δημοσιοποιηθεί, επέστρεψε από επαγγελματικό ταξίδι στη Μοζαμβίκη στις αρχές Νοεμβρίου στην πόλη της Κασέρτα. Δήλωσε στο ιταλικό ραδιόφωνο ότι ήταν αρνητικός στον κορωνοϊό πριν την πτήση του στις 11 Νοεμβρίου. Λόγω του ότι το ταξίδι του ήταν επαγγελματικής φύσης, δεν υποχρεούνταν σε καραντίνα κατά την επιστροφή του.
Κατά τη διάρκεια προγραμματισμένου τσεκ απ στο Μιλάνο, υποβλήθηκε σε τεστ προκειμένου να μπορέσει να ταξιδέψει και πάλι στη Μοζαμβίκη. Και βγήκε θετικός, ακριβώς τη στιγμή που όλοι είχαν στραμμένη την προσοχή τους στην Όμικρον. Τώρα τόσο ο ίδιος, όσο και η σύζυγος και τα παιδιά του που είναι επίσης θετικοί, βρίσκονται σε αυτό-απομόνωση.
Την Τρίτη η KLM απολογήθηκε στους επιβάτες της. Η Μαρζάν Ρόζεμαϊερ, δήλωσε ότι και οι ίδιοι ξαφνιάστηκαν από την παραλλαγή όσο και οι υπόλοιποι.
Όπως είπε, όταν το αεροπλάνο προσγειώθηκε, η εταιρεία «έλαβε εντολή από την ολλανδική κυβέρνηση να φέρει τα αεροσκάφη της σε συγκεκριμένο σημείο, προκειμένου όλοι οι επιβάτες να εξεταστούν», ενώ πρόσθεσε ότι τόσο το αεροδρόμιο όσο και οι αρχές δημόσιας υγείας της χώρας είχαν οργανώσει τον χώρο για την πραγματοποίηση των τεστ.
Αντιθέτως, εκπρόσωπος του ολλανδικού δημόσιου συστήματος υγείας δήλωσε ότι είχαν καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια και δεν διέκρινε κανένα λάθος στο γεγονός ότι οι επιβάτες που βγήκαν αρνητικοί στο τεστ, αφέθηκαν να συνεχίσουν κανονικά το ταξίδι τους.
«Δεν υπάρχει κανένας λόγος να περιοριστούν τα ταξίδια των ανθρώπων που διαθέτουν αρνητικό τεστ», δήλωσε ο Βίλεμ βαν ντεν Έτερλαρ, συμπληρώνοντας ότι ακολουθήθηκαν οι οδηγίες του ολλανδικού υπουργείου υγείας. «Δεν γνωρίζουμε πού πήγαν οι επιβάτες και δεν υπήρχε λόγος να το μάθουμε».
Όμως το ολλανδικό υπουργείο υγείας αποφάσισε ότι και εκείνοι που βγήκαν αρνητικοί θα πρέπει να τεθούν σε καραντίνα, πράγμα που ο βαν ντεν Έτελαρ δήλωσε ότι η υπηρεσία του προχώρησε σε μια υπέρβαση, επιχειρώντας να επικοινωνήσει με όλους τους επιβάτες και να τους παροτρύνει να τεθούν σε καραντίνα και να ενημερώσουν τις οικείες υγειονομικές αρχές τους, μέτρο που φυσιολογικά προορίζεται μόνο για εκείνους που κάθονταν κοντά στους επιβάτες που είχαν ταυτοποιηθεί με κορωνοϊό.
Ο Μέζεκ, που είναι εμβολιασμένος και βγήκε αρνητικός στο τεστ, δήλωσε στους Times ότι έλαβε κλήση από την ολλανδική υπηρεσία δημόσιας υγείας το Σάββατο, όπως επίσης και ένα e-mail που τον παρότρυνε να μείνει στο σπίτι.
«Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πού βρίσκεστε, προκειμένου οι αρχές σε διάφορες χώρες να μπορέσουν να έρθουν σε επαφή με τους επιβάτες των ενδιάμεσων πτήσεων και να αποτρέψουν την περαιτέρω εξάπλωση» της παραλλαγής Όμικρον, αναφέρει το e-mail που έχει τεθεί υπόψη των Times.
Προσθέτει ότι θα πρέπει να υποβληθεί εκ νέου σε τεστ πέντε ημέρες μετά την άφιξη της πτήσης του στο Άμστερνταμ. «Αν και μπορεί αυτή τη στιγμή να μην έχετε συμπτώματα, δεν αποκλείεται ήδη να είστε σε θέση να μεταδώσετε τον ιό».
Ο Μέζεκ σημειώνει ότι είναι όντως σε απομόνωση και έχει λάβει κλήση από τις τσεχικές αρχές τη Δευτέρα, που ήθελαν να επιβεβαιώσουν ότι μένει στο σπίτι του και δεν έχει ασθενήσει. Όμως τονίζει ότι αν είχε επιβιβαστεί στην αρχική του πτήση και είχε προσγειωθεί μια μέρα νωρίτερα, πριν η Τσεχία θέσει πιο αυστηρούς κανόνες, θα ήταν ίσως ήδη στον χώρο εργασία του, αλλά και στο σπίτι, μαζί με τη σύζυγο και τα παιδιά του.
«Δεν θα είχα αυτό-απομονωθεί», καταλήγει.
