Πολλά έχουν γραφτεί για το σκοτεινό παρασκήνιο που προηγήθηκε της αυτοκτονίας του Κοριζή.
Ο Αλέξανδρος Γ. Κορυζής ή Κοριζής ήταν Έλληνας νομικός, οικονομολόγος και πρωθυπουργός της χώρας για μόνο 80 ημέρες, από τον θάνατο του Ιωάννη Μεταξά μέχρι και την 12η ημέρα από της γερμανικής εισβολής.
Χαρακτηρίστηκε πρωθυπουργός του 2ου ΟΧΙ της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
“Χθες την 4ην απογευματινήν ώραν απεβίωσεν αιφνιδίως ο πρόεδρος της Κυβερνήσεως Αλέξανδρος Κορυζής. (…)Ο θάνατός του επήλθεν αιφνιδίως, ευθύς μετά το μεσημβρινόν υπουργικόν συμβούλιον, και ως ήτο επόμενον, το θλιβερόν άγγελμα, διατρέξαν αμέσως την πρωτεύουσαν, εβύθισεν εις λύπην την κοινήν γνώμην, η οποία με τόσην εκτίμησην περιέβαλλε τον αείμνηστον Κορυζήν ιδίως διά την λαμπράν παρ’αυτού διαχείρισιν των τυχών της χώρας κατά το τελευταίο τρίμηνον.” Εφημερίδα «Το Ελεύθερον Βήμα», 19 Απριλίου 1941
Ήταν γιος του Γεωργίου Κορυζή, παλαίμαχου πολιτικού που διετέλεσε βουλευτής Τροιζηνίας και δήμαρχος Πόρου, εγγονός του Σταματίου Κορυζή (1815-1898), πληρεξούσιου βουλευτή Τροιζηνίας και δισέγγονος του Γεωργίου Κορυζή, αγωνιστή του 1821. Η μητέρα του, Αικατερίνη, το γένος Αθανασίου Μισυρλή, κατάγονταν από την Πύλο και ήταν ανιψιά του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου. Ο Κορυζής πέρασε τα πρώτα παιδικά του χρόνια στον Πόρο. Στα επτά του χρόνια έμεινε ορφανός από μητέρα, γεγονός που είχε αρνητική επίδραση στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του.
Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1901-1905) και σε πολύ νεαρή ηλικία διορίστηκε το 1903 στη Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, όπου σημείωσε ταχεία άνοδο στην ιεραρχία, υπηρετώντας κυρίως στην Επιθεώρηση και στο τμήμα Οργάνωσης. Από το 1915 συνέβαλε στην οργάνωση κλάδου αγροτικής πίστης στην Εθνική Τράπεζα, από την απόσπαση του οποίου προήλθε αργότερα η Αγροτική Τράπεζα (1929) της οποίας διετέλεσε πρώτος πρόεδρος του διοικητικού της Συμβουλίου.Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913, αρχικά ως έφεδρος ανθυπολοχαγός του πυροβολικού, και στη συνέχεια, αποφοιτώντας της σχετικής σχολής, έφεδρος υπολοχαγός πυροβολικού, όταν και στο τέλος, (1914), παρασημοφορήθηκε με τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος και με άλλα αναμνηστικά μετάλλια από τον Βασιλέα Κωνσταντίνο Α΄.
Μετά τη λήξη των πολέμων ανέλαβε τμηματάρχης της ΕΤΕ και το 1919 γενικός επιθεωρητής. Από τη θέση αυτή, επί κυβερνήσεως Ε. Βενιζέλου, υπήρξε οικονομικός σύμβουλος του Υπάτου Αρμοστή στη Σμύρνη, Α. Στεργιάδη, την περίοδο 1919-1920 ιδρύοντας παράλληλα το υποκατάστημα της ΕΤΕ Σμύρνης. Αργότερα συνέβαλε στην ίδρυση του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού, (ΑΣΟ), του οποίου διετέλεσε πρώτος πρόεδρος (1925-28).
Στις 12 Μαΐου του 1928 ανέλαβε υποδιοικητής της ΕΤΕ μετά την παραίτηση του Εμμ. Τσουδερού προκειμένου εκείνος εκλεγεί και διορισθεί υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Την εποχή εκείνη κατ΄ εντολή της τότε κυβέρνησης ο Α. Κορυζής συνέταξε το σχέδιο νόμου για τη δημιουργία του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου που αποτέλεσε στην ουσία και τον πρώτο συντονιστικό οικονομικό δημόσιο φορέα της Ελλάδας στην οικονομική πολιτική.
Τα σενάρια
Στις 6 Απριλίου, ο Κορυζής, απέρριψε το αίτημα των Γερμανών, για απομάκρυνση των βρετανικών στρατευμάτων από την χώρα και η Βέρμαχτ άρχισε την επίθεση της. Μέσα σε δέκα ημέρες, η Ελλάδα είχε αρχίσει να
καταρρέει και η μισή χώρα βρίσκονταν ήδη στα χέρια των εισβολέων.
Στις 18 Απριλίου 1941 γίνεται στο Τατόι κοινή σύσκεψή Άγγλων, ελληνικής κυβέρνησης και βασιλιά. Οι Άγγλοι επιμένουν πως μπορεί κρατηθεί γραμμή άμυνας στις Θερμοπύλες, γεγονός που δεν βρίσκει σύμφωνο τον Παπάγο. Την
ίδια μέρα στις 2μ.μ. συγκαλείται η μοιραία για τον Κορυζή, σύσκεψη στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» για να εκτιμηθεί η πολεμική κατάσταση. Ακολούθησε κατ’ ιδίαν συνομιλία του Κορυζή με τον βασιλιά
Γεώργιο. Το τι ειπώθηκε ακριβώς σ’ αυτήν την συνομιλία του με τον βασιλιά δεν έγινε ποτέ γνωστό.
Μετά τη συνομιλία των δυο ανδρών, ο Κορυζής βγήκε συντετριμμένος και πήγε σπίτι του, όπου λίγες ώρες αργότερα, βρέθηκε νεκρός στο δωμάτιο τουμε δυο σφαίρες στην καρδιά, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ούγγρου
συνάδελφού του Τελέκυ, που είχε τινάξει τα μυαλά του στη Βουδαπέστη 16ημέρες νωρίτερα.
Στην επίσημη εκδοχή, σύμφωνα με την Ιστορία του ΓΕΣ, αναφέρεται: “Ο Πρωθυπουργός Κορυζής παρίστατο αμηχανών και μετά το πέρας της συσκέψεως,αναβληθείσης της λήψεως αποφάσεως, επρότεινε την ανάληψιν της Κυβερνήσεως υπό άλλων προσώπων, περισσότερο δυναμικών, εννοών τους στρατιωτικούς. Ο Βασιλεύς εδήλωσεν ότι θα σκεφθή, αλλ’ ήτο προφανές από της στιγμής ταύτης ότι ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως υφίστατο εσωτερικόν κλονισμόν. Πιστός θιασώτης ελληνοβρεττανικής συμφωνίας και μη κατωρθώσας να πείση εαυτόν εάν επέστη ή ου η στιγμή της μεταφοράς της έδρας της Κυβερνήσεως εις Κρήτην, βαρυαλγής δε προ της διαφαινόμενης ως επικειμένης μεγάλης καταστροφής, ήτις επεκρέματο επί της χώρας, απεχώρησε τεταραγμένος και μεταβάς εις την οικίαν του απεσύρθη αμέσως εις το ιδιαίτερον δωμάτιόν του, ένθα ηυτοκτόνησε βληθείς διά δύο σφαιρών περιστρόφου”.
Από τότε, έχουν γραφεί πολλές αναλύσεις για το σκοτεινό παρασκήνιο που προηγήθηκε του θανάτου του Κορυζή. Παρασκήνιο, που περιελάμβανε δραματικά τηλεγραφήματα στρατιωτικών από το μέτωπο, που μιλούσαν για
παράδοση και κατ’ ιδίαν κατηγορίες για προδοσία. Το σίγουρο είναι ότι ο Κορυζής εκείνο το βράδυ συγκρούστηκε με τον βασιλιά πίσω από κλειστές πόρτες. Όμως για τι ακριβώς συγκρούστηκαν; Για πολλούς ιστορικούς, ο Κορυζής δεν κατάφερε να επιβάλει την βρετανική γραμμή στους στρατηγούς.
Ήταν η επιλογή των Άγγλων και μη μπορώντας να αντέξει το βάρος των πιέσεων, κατέρρευσε και οδηγήθηκε στην αυτοκτονία. Για άλλους, επικρατέστερη είναι η θεωρία της δολοφονίας του άτυχου πρωθυπουργού από πράκτορες της βρετανικής ιντέλιτζεντς, για παραδειγματισμό προς αυτούς που τολμούν να «παίξουν» με την Μεγάλη Βρετανία. Ευαισθησία ή η συνηθισμένη κατάληξη των ανθρώπων που δούλευαν για την Ιντέλιτζεντς Σέρβις; Κανείς δεν έλυσε αυτό το μυστήριο.
Πηγές:
- Ιστορία του ΓΕΣ, Το τέλος μιας εποποιίας, Απρίλιος 1944
- Οι μιγάδες της νεοελληνικής ιστορίας – Νίκος Βεργίδης
- Η ιστορία της Ελλάδας 20ος Αιώνας – Τόμος Β’ – Περικλής Ροδάκης
- Ιστορία της σύγχρονής Ελλάδας 1941-1974 – Σόλων Γρηγοριάδης
-Saronic Magazine
