Προειδοποιώντας για έναν πιθανό νέο Ψυχρό Πόλεμο, ο γ.γ των Ηνωμένων Εθνών καλεί την Κίνα και τις ΗΠΑ να διορθώσουν την «εντελώς δυσλειτουργική» σχέση τους προτού τα προβλήματα μεταξύ τους επεκταθούν ακόμη περισσότερο στον υπόλοιπο πλανήτη.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες μίλησε στο Associated Press ενόψει της ετήσιας συνάντησης των ηγετών των Ηνωμένων Εθνών αυτήν την εβδομάδα. Μία συνάντηση με τον κορωνοϊό, τις κλιματικές ανησυχίες και τη διαμάχη σε ολόκληρο τον πλανήτη να βρίσκονται στην ατζέντα.
Ο Γκουτέρες είπε ότι οι δύο μεγάλες οικονομικές δυνάμεις του κόσμου θα πρέπει να συνεργάζονται για το κλίμα και να διαπραγματεύονται πιο δυναμικά σε θέματα εμπορίου και τεχνολογίας, ακόμη και με δεδομένες τις συνεχείς πολιτικές ρωγμές σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την οικονομία, την ασφάλεια στο διαδίκτυο και την κυριαρχία στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
«Δυστυχώς, σήμερα έχουμε μόνο αντιπαράθεση», δήλωσε ο Γκουτέρες στη συνέντευξη του AP.
«Πρέπει να αποκαταστήσουμε μια λειτουργική σχέση μεταξύ των δύο δυνάμεων», είπε. «Είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα του εμβολιασμού, τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής και πολλές άλλες παγκόσμιες προκλήσεις που δεν μπορούν να λυθούν χωρίς εποικοδομητικές σχέσεις κυρίως μεταξύ των υπερδυνάμεων» πρόσθεσε.
Πριν από δύο χρόνια, ο Γκουτέρες προειδοποίησε τους παγκόσμιους ηγέτες για τον κίνδυνο να χωριστεί ο κόσμος στα δύο, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα να δημιουργούν ανταγωνιστικές δυνάμεις, σε εμπόριο, χρηματοπιστωτικούς κανόνες «και τις δικές τους γεωπολιτικές και στρατιωτικές στρατηγικές μηδενικού αθροίσματος» όπως είχε πει χαρακτηριστικά.
Επανέλαβε αυτήν την προειδοποίηση στη συνέντευξη του AP, προσθέτοντας ότι δύο αντίπαλες γεωπολιτικές και στρατιωτικές στρατηγικές θα δημιουργούσαν «κινδύνους» και θα διχάσουν τον κόσμο. Έτσι, είπε, η ιδρυτική σχέση πρέπει να επιδιορθωθεί σύντομα.
«Πρέπει να αποφύγουμε πάση θυσία έναν Ψυχρό Πόλεμο που θα ήταν διαφορετικός από τον προηγούμενο και πιθανότατα πιο επικίνδυνος και πιο δύσκολος στη διαχείριση», είπε ο Γκουτέρες.
Ο λεγόμενος Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης (και των συμμάχων της στο Ανατολικό μπλοκ) και των Ηνωμένων Πολιτειών (και των Δυτικών συμμάχων τους) ξεκίνησε αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και έληξε με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991.
Ήταν μια σύγκρουση δύο πυρηνικών υπερδυνάμεων με αντίπαλες ιδεολογίες - κομμουνισμός και αυταρχισμός από τη μία πλευρά, καπιταλισμός και δημοκρατία από την άλλη.
«Σήμερα, όλα είναι πιο ρευστά και ακόμη και η εμπειρία που υπήρχε στο παρελθόν για τη διαχείριση της κρίσης δεν υπάρχει πλέον», είπε ο Γκουτέρες.
Πρόσθεσε δε, ότι η συμφωνία AUKUS, με τις ΗΠΑ και Βρετανία να δίνουν στην Αυστραλία υποβρύχια πυρηνικής ενέργειας για επίβλεψη της περιοχής στην Ασία, «είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι ενός πιο περίπλοκου παζλ σε αυτή την εντελώς δυσλειτουργική σχέση μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών».
Η κρυφά διαπραγματευόμενη συμφωνία εξόργισε την Κίνα και τη Γαλλία, οι οποίες είχαν υπογράψει συμβόλαιο με την Αυστραλία αξίας τουλάχιστον 66 δισεκατομμυρίων δολαρίων για δώδεκα γαλλικά συμβατικά ντίζελ-ηλεκτρικά υποβρύχια.
Ο γενικός γραμματέας ασχολήθηκε επίσης με τρία σημαντικά ζητήματα που θα αντιμετωπίσουν οι παγκόσμιοι ηγέτες αυτήν την εβδομάδα: η επιδείνωση της κλιματικής κρίσης, η συνεχιζόμενη πανδημία και το αβέβαιο μέλλον του Αφγανιστάν υπό τους νέους ηγέτες των Ταλιμπάν.
Τι ρόλο θα έχουν τα Ηνωμένα Έθνη στο νέο Αφγανιστάν; Ο Γκουτέρες χαρακτήρισε «φαντασίωση» να πιστεύει κάποιος ότι η συμμετοχή του ΟΗΕ «θα μπορέσει ξαφνικά να δημιουργήσει μια κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς, να εγγυηθεί ότι όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα γίνονται σεβαστά, να εγγυηθεί ότι δεν θα υπάρχουν ποτέ τρομοκράτες στο Αφγανιστάν, ότι η διακίνηση ναρκωτικών θα σταματήσει».
Άλλωστε, είπε, οι Ηνωμένες Πολιτείες και πολλές άλλες χώρες είχαν χιλιάδες στρατιώτες στο Αφγανιστάν και ξόδεψαν τρισεκατομμύρια δολάρια και δεν μπόρεσαν να λύσουν τα προβλήματα της χώρας με μερικούς να υποστηρίζουν ότι τα επιδείνωσαν.
Αν και τα Ηνωμένα Έθνη έχουν «περιορισμένη ικανότητα», είπε, διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην ηγετική προσπάθεια για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους Αφγανούς.
Ο ΟΗΕ εφιστά επίσης την προσοχή των Ταλιμπάν στη σημασία μιας κυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς που σέβεται τον άνθρωπο δικαιώματα, ειδικά για τις γυναίκες και τα κορίτσια, είπε.
«Υπάρχει σαφώς ένας αγώνας για εξουσία μέσα σε διαφορετικές ομάδες στην ηγεσία των Ταλιμπάν. Η κατάσταση δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί», είπε, χαρακτηρίζοντάς αυτόν, έναν ακόμη λόγο για τον οποίο η διεθνής κοινότητα πρέπει να συνεργαστεί με τους Ταλιμπάν.
Ο Γκουτέρες εξέφρασε επίσης τη λύπη του για την αποτυχία των χωρών να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και να διασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι σε κάθε χώρα θα εμβολιαστούν.
Χαρακτήρισε «εντελώς απαράδεκτο» το 80% του πληθυσμού στην πατρίδα του την Πορτογαλία να έχει εμβολιαστεί ενώ σε πολλές αφρικανικές χώρες, λιγότερο από το 2% του πληθυσμού εμβολιάζεται.
Προέτρεψε και πάλι τις 20 μεγάλες οικονομικές δυνάμεις του κόσμου στην G20, οι οποίες απέτυχαν να αναλάβουν ενιαία δράση κατά του COVID-19 στις αρχές του 2020, για να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για ένα παγκόσμιο σχέδιο εμβολιασμού.
Το χάσμα μεταξύ ανεπτυγμένων χωρών του βορρά και αναπτυσσόμενων χωρών του νότου «είναι πολύ επικίνδυνο για την παγκόσμια ασφάλεια», είπε ο Γκουτέρες.
