«Ασφαλή τρόφιμα τώρα για ένα υγιές αύριο» είναι το φετινό θέμα που επελέγη για την Παγκόσμια Ημέρα για την Ασφάλεια των Τροφίμων. Σημαντική διαπίστωση: η παραγωγή και η κατανάλωση ασφαλών τροφίμων έχουν άμεσα και μακροπρόθεσμα οφέλη για τους ανθρώπους, τον πλανήτη και την οικονομία.
Η 7η Ιουνίου έχει ανακηρυχτεί από το 2019 ως «Παγκόσμια Ημέρα για την Ασφάλεια των Τροφίμων» («World Food Safety Day»), με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ.
Η ημέρα αυτή έχει στόχο να ενημερώσει και να εμπνεύσει δράσεις για την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διαχείριση των κινδύνων που απειλούν τα τρόφιμα, συμβάλλοντας στην επισιτιστική ασφάλεια, στη δημόσια υγεία, στην οικονομική ευημερία και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε με αφορμή την ημέρα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, κάθε χρόνο αναφέρονται 600 εκατομμύρια περιπτώσεις τροφιμογενών οσημάτων.
Οι αριθμοί σοκάρουν
- Η πρόσβαση σε επαρκείς ποσότητες ασφαλών και θρεπτικών τροφίμων είναι το κλειδί για τη διατήρηση της ζωής και την προώθηση της καλής υγείας.
- Τα μη ασφαλή τρόφιμα που περιέχουν επιβλαβή βακτήρια, ιούς, παράσιτα ή χημικές ουσίες, προκαλούν περισσότερες από 200 ασθένειες – από διάρροια έως καρκίνο.
- Υπολογίζεται ότι 600 εκατομμύρια – σχεδόν 1 στα 10 άτομα στον κόσμο – αρρωσταίνουν αφού τρώνε μολυσμένα τρόφιμα και 420.000 πεθαίνουν κάθε χρόνο.
- 110 δισεκατομμύρια δολάρια χάνονται κάθε χρόνο στην παραγωγικότητα και τα ιατρικά έξοδα που προκύπτουν από μη ασφαλή τρόφιμα σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
- Τα παιδιά κάτω των 5 ετών φέρουν το 40% του βάρους των τροφογενών νοσημάτων με 125.000 θανάτους κάθε χρόνο.
- Οι διάρροϊκές ασθένειες είναι τα πιο συχνά νοσήματα που προκύπτουν από την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, με αποτέλεσμα 550 εκατομμύρια άνθρωποι να αρρωσταίνουν και 230.000 να πεθαίνουν κάθε χρόνο.
- Η ασφάλεια των τροφίμων και η διατροφή συνδέονται άρρηκτα. Τα μη ασφαλή τρόφιμα δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο ασθενειών και υποσιτισμού, που επηρεάζουν ιδιαίτερα τα βρέφη, τα μικρά παιδιά, τους ηλικιωμένους και τους ασθενείς.
- Οι τροφιμογενείς ασθένειες εμποδίζουν την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη με την επιδείνωση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και τη βλάβη των εθνικών οικονομιών, του τουρισμού και του εμπορίου.
Το βάρος των τροφιμογενών ασθενειών
Το βάρος των τροφιμογενών ασθενειών για τη δημόσια υγεία και την ευημερία και τις οικονομίες έχει συχνά υποτιμηθεί λόγω των ελλειπών στοιχείων και της δυσκολίας να συνδεθούν άμεσα οι ακατάλληλες τροφές ως βασική αιτία για τους θανάτους ή τις μολύνσεις.
Η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας του 2018 σχετικά με την οικονομική επιβάρυνση των τροφιμογενών ασθενειών έδειξε ότι η συνολική απώλεια παραγωγικότητας που σχετίζεται με τις τροφικές ασθένειες στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα εκτιμάται ότι κοστίζει 95,2 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως και το ετήσιο κόστος για τη θεραπεία των μεταδοτικών ασθενειών εκτιμάται σε 15 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Ο εξελισσόμενος κόσμος και η ασφάλεια των τροφίμων
Οι ασφαλείς προμήθειες τροφίμων υποστηρίζουν τις εθνικές οικονομίες, το εμπόριο και τον τουρισμό, συμβάλλουν στην ασφάλεια των τροφίμων και της διατροφής και στηρίζουν την αειφόρο ανάπτυξη.
Η αστικοποίηση και οι αλλαγές στις συνήθειες των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων των ταξιδιών, έχουν αυξήσει τον αριθμό των ατόμων που αγοράζουν και τρώνε φαγητά που παρασκευάζονται σε δημόσιους χώρους.
Η παγκοσμιοποίηση προκάλεσε την αυξανόμενη ζήτηση των καταναλωτών για μια ευρύτερη ποικιλία τροφίμων, με αποτέλεσμα της δημιουργία μιας ολοένα και πιο περίπλοκης και μακρύτερης παγκόσμιας τροφικής αλυσίδας.
Η κλιματική αλλαγή
Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται, η εντατικοποίηση και η εκβιομηχάνιση της γεωργίας και της ζωικής παραγωγής για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης για τρόφιμα δημιουργεί ευκαιρίες και προκλήσεις για την ασφάλεια των τροφίμων. Η κλιματική αλλαγή προβλέπεται επίσης να επηρεάσει την ασφάλεια των τροφίμων.
Ασφάλεια των τροφίμων: προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία
Τα μη ασφαλή τρόφιμα δημιουργούν παγκόσμιες απειλές για την υγεία, θέτοντας σε κίνδυνο όλους. Τα βρέφη, τα μικρά παιδιά, οι έγκυες γυναίκες, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με υποκείμενη ασθένεια είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Κάθε χρόνο 220 εκατομμύρια παιδιά προσβάλλονται από διάρροια και 96.000 πεθαίνουν. Τα μη ασφαλή τρόφιμα δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο διάρροιας και υποσιτισμού, απειλώντας τη διατροφική κατάσταση των πιο ευάλωτων.
Το Διεθνές Συνέδριο για την Ασφάλεια των Τροφίμων που πραγματοποιήθηκε στην Αντίς Αμπέμπα τον Φεβρουάριο του 2019 και το Διεθνές Φόρουμ για την Ασφάλεια των Τροφίμων και το Εμπόριο που πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη το 2019, επανέλαβε τη σημασία της ασφάλειας των τροφίμων στην επίτευξη των Στόχων Αειφόρου Ανάπτυξης.
Οι κυβερνήσεις πρέπει να καταστήσουν την ασφάλεια των τροφίμων ως προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία, καθώς διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη πολιτικών και ρυθμιστικών πλαισίων και στη δημιουργία και εφαρμογή αποτελεσματικών συστημάτων ασφάλειας των τροφίμων.
