Το νεκροταφείο του Περ Λασέζ στο Παρίσι είναι ένας από τους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της γαλλικής πρωτεύουσας χάρη στις διασημότητες που αναπαύονται σε αυτό, όπως ο Οσκαρ Ουάιλντ, ο Τζιμ Μόρισον και η Εντίθ Πιαφ.
Το κοιμητήριο προσφέρει, όμως, τα τελευταία χρόνια καταφύγιο σε πανίδα και χλωρίδα, με αλεπούδες και σπάνιες κουκουβάγιες να φωλιάζουν ανάμεσα στα ταφικά μνημεία. «Η φύση ανακτά όσα της ανήκουν δικαιωματικά», λέει ο διευθυντής του νεκροταφείου Μπενουά Γκαγιό.
Η σχεδόν τροπική πρασινάδα οφείλεται σε παλαιό σχέδιο της δημαρχίας, που κατάργησε τα ζιζανιοκτόνα, επιτρέποντας στην άγρια βλάστηση να ακμάσει. Η πολιτική του δήμου βρήκε πολλούς μιμητές σε όλη τη χώρα, με τα περισσότερα κοιμητήρια της Γαλλίας να έχουν πλέον μετατραπεί σε καταφύγια άγριας πανίδας και χλωρίδας. «Εχουμε υιοθετήσει πλήρως τη νέα φιλοσοφία: οι νεκροί και η άγρια φύση μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά», λέει ο Γκαγιό.
Το Περ Λασέζ, που άνοιξε το 1804, βρίσκεται σε λόφο με θέα το κέντρο του Παρισιού. Καθώς η φήμη του κοιμητηρίου ενισχύθηκε από τον 19ο αιώνα, τα αγριόχορτα απομακρύνθηκαν και οι αλέες στρώθηκαν με χαλίκι. Η μεταφορά των οστών του Μολιέρου στο Περ Λασέζ το 1817 ώθησε τους Παριζιάνους αστούς να αποκτήσουν τάφους στο νεκροταφείο. Περίτεχνα ταφικά μνημεία και μαυσωλεία κατασκευάσθηκαν από εύπορους αστούς, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται ο Σοπέν, η Σάρα Μπερνάρ και ο Μαρσέλ Προυστ.
Στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, τα άγρια χόρτα απομακρύνθηκαν από το νεκροταφείο και τα δέντρα κλαδεύτηκαν, αποθαρρύνοντας την πανίδα. «Ακόμη και το μικρότερο αγριόχορτο έπρεπε να κοπεί. Κάθε χρόνο ξοδεύαμε τεράστιες ποσότητες ζιζανιοκτόνων. Ο δήμος ήθελε το Περ Λασέζ να μοιάζει με γήπεδο γκολφ», λέει ο Ζαν-Κλοντ Λεβέκ, κηπουρός στο νεκροταφείο από το 1983.
Νέα τακτική
Η τακτική αυτή άλλαξε, όμως, μετά το 2011, με τον δήμο να περιορίζει σταδιακά τη χρήση γεωργικών φαρμάκων. Το 2015 η πλήρης απαγόρευση αυτών των ουσιών ψηφίστηκε από το δημοτικό συμβούλιο. «Αυτό οδήγησε στην εμφάνιση πλούσιου οικοσυστήματος», λέει ο περιβαλλοντολόγος του δήμου Ζαβιέ Ζαπιό. Πολλοί τακτικοί επισκέπτες στο νεκροταφείο λένε ότι οι αλλαγές αυτές είναι όχι μόνο ευχάριστες, αλλά και ψυχικά ωφέλιμες. «Η βιοποικιλότητα σας κάνει να ξεχνάτε ότι βρίσκεστε σε έναν τόπο θανάτου. Γίνεται λιγότερο τρομακτικό», λέει ο 73χρονος συνταξιούχος Φιλίπ Λατάστ.
Η περίοδος της πανδημίας και τα lockdowns επέτρεψαν στην άγρια πανίδα να ευδοκιμήσει στο Περ Λασέζ. Ο Γκαγιό διηγείται πως παρατήρησε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 2020 ζευγάρι αλεπούδων με τα τέσσερα μικρά τους να περιδιαβαίνουν τις αλέες του νεκροταφείου. «Το θέαμα ήταν πολύ ευχάριστο, σε μια περίοδο ασταμάτητων κηδειών θυμάτων του κορωνοϊού», λέει ο Γκαγιό.
Η πυκνή βλάστηση και η δροσιά του νεκροταφείου προσελκύουν νέο είδος επισκέπτη, ο οποίος αναζητάει ηρεμία και ανάπαυση στην πολύβουη μεγαλούπολη. Την περασμένη Κυριακή, ομάδα 20 φυσιοδιφών συμμετείχε σε ξενάγηση με θέμα τα πτηνά του Περ Λασέζ, αδιαφορώντας για το τσουχτερό κρύο. Με κιάλια στα χέρια οι συμμετέχοντας άκουσαν προσεκτικά τα σχόλια των δύο ερασιτεχνών ορνιθολόγων που διοργάνωσαν την ξενάγηση.
Η πιο συναρπαστική στιγμή της επίσκεψης ήταν ο εντοπισμός αφρικανικού παπαγάλου. Ο αστικός θρύλος θέλει τα πολύχρωμα αυτά τροπικά πουλιά να δραπέτευσαν από κλουβί σε αεροδρόμιο του Παρισιού τη δεκαετία του 1970, για να εξαπλωθούν σε όλη την πρωτεύουσα.
