Του Αντώνη Παντινάκη
Το χώμα στα λιόφυτα της Κρήτης, όπου επικρατεί η... απόλυτη ερημιά καθώς δεν κουνιέται... φύλλο, μετετράπη σε... “κινούμενη άμμο” που “καταπίνει” τους ντόπιους ελαιοπαραγωγούς! Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο τρέχει με το... σταγονόμετρο, όπως και οι θετικές προσδοκίες για την επόμενη ελαιοκομική περίοδο. Διότι με όσα (δεν) συμβαίνουν στον παρόντα χρόνο, οι προβλέψεις είναι κάτι παραπάνω από... δυσοίωνες!
Απ’ τη λέξη “δάκος” μάλλον λείπει το γράμμα “ρ”, καθώς το άτιμο κι ενοχλητικό έντομο έδρασε λες κι είχε τις δυνάμεις ενός μυθικού... όντος - σαν δράκος δηλαδή: Άφησε πίσω του... καμένη γη, χωρίς καν να εκτοξεύσει φλόγες, αν κι έβαλε... φωτιά στα μπατζάκια των αγροτών!
Οι τσέπες των τελευταίων “τρύπησαν”. Χρήματα δεν υπάρχουν ούτε για τα βασικά, αρκετά ελαιόδεντρα έχουν μείνει αράβδιστα, και το λάδι της Κρήτης βρίσκεται στα... αζήτητα!
Εδώ κάποιοι σκέφτονται να κάνουν... αναστροφή, ακολουθώντας άλλον επαγγελματικό δρόμο, αφού δεν... βγαίνουν!
“Γίνε η αλλαγή που θέλεις”, αλλά σίγουρα όχι η... επαγγελματική, ούτε φυσικά η... Κλιματική!
“Το λάδι οφέτος πάει κατά... διαόλου!”
Ο κ. Δημήτρης Καραμανωλάκης, είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης. Πάνω από μία δεκαετία ασχολείται με την περιουσία του. Αυτό που έζησε εφέτος, δεν το έχουν βιώσει ούτε οι γεννήτορές του.
“Το λάδι οφέτος πάει κατά... διαόλου!” η πρώτη κι αυθόρμητη φράση που εκστομίζει αντιπροσωπεύει πλήρως την τραγικότητα της κατάστασης που μας περιγράφει. “Δεν τα βγάζουμε πέρα” θα πει, περιμένοντας την άμεση στήριξη της Πολιτείας: “ Κάθε χρόνο βγάζαμε 3-4 τόνους κι οφέτος έχουμε πέσει στον ένα τόνο. Κι αυτό, δεν μας το ζητούνε καθόλου! Τέτοια χρονιά δεν έχουμε ξαναζήσει! Ούτε οι παλιοί δεν θυμούνται τέτοια χρονιά! Δεν τα βγάζουμε πέρα και θέλουμε στήριξη από το κράτος! Όσο μπορούν να μας βοηθήσουν. Υπάρχουν καταστροφές στα λιόφυτα. Ακόμη και τώρα άμα πάτε θα δείτε τις ελιές χάμω. Περιμένουμε τις αποζημιώσεις για να επιβιώσουμε. Έχουμε οικογένειες! Έχουμε πάρα πολλά έξοδα. Δεν μπορούμε να βάλουμε λίπασμα!”.
Ο κίνδυνος για την νέα χρονιά
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τούτη την εποχή θα έπρεπε να έχει ξεκινήσει η φροντίδα των ελιών (κλάδεμα, ράντισμα με χαλκό, λίπανση). Αντί όμως να καλλιεργηθούν, τα μουρέλα ανεμοδέρνονται. Οι παραγωγοί δεν τολμούν, μια και αδυνατούν, να πατήσουν τα πόδια τους στα χωράφια.
“Πώς να κάνει όλες αυτές τις εργασίες ένας παραγωγός όταν δεν μπορεί να πληρώσει; Και πώς θα πληρώσει όταν το εισόδημά του έχει μειωθεί κατά 80%;” αναρωτιέται ο κ. Γιάννης Κοκοβάκης είναι πρόεδρος του Συνεταιρισμού Κεραμουτσίου, ο οποίος μας μοιράζεται μαζί μας και την προσωπική του εμπειρία: “Πάθαμε μεγάλη καταστροφή! Ο ελαιόκαρπος έπεσε κατά 50-70% κάτω και το υπόλοιπο της παραγωγής που έμεινε επάνω στα δέντρα είναι υποβαθμισμένο κατά 50-60%. Η ζημιά που έχουμε δει εφέτος στην παραγωγή είναι της τάξεως του 70-80%. Έχει γίνει μία μείωση του εισοδήματος. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Περιμένουν απαντήσεις. Κάθε χρόνο αναμασάνε μία καραμέλα, ότι θα δώσουν αποζημιώσεις και στο τέλος δεν δίνουν τίποτα. Εγώ παρήγαγα 4-5 τόνους μέσο όρο. Εφέτος έβγαλα 1.300 – 1.500 κιλά και όχι καλής ποιότητας. Το λάδι που βγαίνει εφέτος έχει γύρω στο 1 οξύ. Αν δείτε, ακόμη υπάρχουν ελιές που είναι αμάζευτες! Γιατί τον παραγωγό δεν τον συμφέρει να πάει να τις ραβδίσει! Δεν συμφέρει να μπεις πλέον μέσα στα λιόφυτα. Δεν μπορείς ούτε να κλαδέψεις, ούτε λίπασμα να βάλεις, ούτε να καλλιεργήσεις! Το λάδι με το ένα οξύ έχει τιμή 1,20. Με 1,20 λοιπόν δεν μπορείς να μπεις μέσα να κάνεις συγκομιδή, δεν συμφέρει, γιατί ο εργάτης θέλει 30, 40 έως και 50 ευρώ μεροκάματο!”.
Ο κ. Κοκοβάκης δεν θέλει να γίνει μάντης κακών, ωστόσο είναι σχεδόν σίγουρος ότι και την επόμενη χρονιά “θα έχουμε σοβαρό πρόβλημα και ποσοτικά και ποιοτικά! Εάν δεν βοηθήσει λίγο το κράτος, να σταθεί στο πλευρό μας, να σκύψει επάνω από τον παραγωγό θα υπάρξει σοβαρότατο πρόβλημα! Έχουμε ένα σωρό υποχρεώσεις (ΕΦΚΑ, ΕΝΦΙΑ κι ένα σωρό άλλα έξοδα)!”.
«Χάνεται» από τις αγορές του εξωτερικού ο κρητικός «χρυσός»
Στη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα που θα αναλάβει την τυποποίηση και διακίνηση του ελαιολάδου προσανατολίζονται οι ενώσεις της Κρήτης, όπως διεφάνη και στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο με ενώσεις του νομού.
Στόχος του νέου φορέα - όπως τόνισε μιλώντας στον ΣΚΑΙ Κρήτης 92,1 ο πρόεδρος της Ένωσης Ηρακλείου Σταύρος Γαβαλάς - είναι να βρει το κρητικό ελαιόλαδο τη θέση που του αξίζει στις αγορές του εξωτερικού με ένα ισχυρό brand name προέλευσης. "Σκοπός να έχουμε ένα άριστο προϊόν, χωρίς οξέα όπως φέτος και να φροντίσουμε να είμαστε εκεί στη διαδικασία των αποφάσεων. Σκοπός να καταφέρουν όλες οι οργανώσεις μαζί να βγάλουμε ένα ενιαίο προϊόν για να μπει στις διεθνείς αγορές που τώρα δεν μας παίρνουν καθόλου σοβαρά. Τα μεγέθη είναι κρίσιμα στο εξωτερικό, δεν μπορώ μόνος μου εγώ, το Λασίθι, το Ρέθυμνο να κάνουμε πολλά πράγματα, ούτε τις ποσότητες έχουμε ούτε τη δυναμική, ούτε το back round. Όταν πάμε όλες οι ενώσεις μαζί, συντονισμένα θα μας πάρουν πιο σοβαρά υπόψη. Σήμερα με 100,200, 500 τόνους δεν μπορείς εύκολα να φτάσεις στις πόρτες των πολυεθνικών", τονίζει ο ίδιος.
«Σαν Κρήτη πρέπει να εστιάσουμε στο να φεύγει το ελαιόλαδο μας τυποποιημένο με ένα ενιαίο όνομα»
«Αυτός ο φορέας έπρεπε να έχει δημιουργηθεί εδώ και χρόνια αλλά ποτέ δεν είναι αργά» τόνισε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι αν οι παραγωγοί καταφέρουν να συνεννοηθούν το εγχείρημα θα πάρει σάρκα και οστά πριν την επόμενη ελαιοκομική περίοδο.
«Στόχος μας είναι να μη μείνουμε στα λόγια για άλλη μια φορά γιατί οι παραγωγοί θέλουν έργα και όχι λόγια» τόνισε ενώ αναφερόμενος στις αντιδράσεις που υπάρχουν σύμφωνα με πληροφορίες από ενώσεις του Λασιθίου σημείωσε χαρακτηριστικά ότι οι παραγωγοί δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα. «Πρέπει να καταλάβουν όλοι ότι πρέπει να πάμε όλοι μαζί γιατί αυτό περιμένει ο αγροτικός κόσμος». «Αυτός που δεν θέλει να ενωθεί όλη η Κρήτη, να βγει να το πει και να μας πει και τον λόγο. Ποιος θα σαμποτάρει το αυτονόητο» αναρωτήθηκε χαρακτηριστικά. «Η Σητεία έχει ΠΟΠ προϊόντα, εμείς δεν λέμε όχι σε αυτά. Εμείς δεν θα πειράξουμε τα ΠΟΠ προϊόντα απλά μιλάμε για ένα διαφορετικό πλαίσιο με ενιαία ταυτότητα. Εμείς λέμε όλοι επί ίσοις όροις, χωρίς να υποβαθμίζει κανείς κανέναν και χωρίς να υπονομεύει κανείς κανέναν, πρέπει να βγούμε μπροστά».
"Δεν μπορεί ο δάκος να καταστρέφει την παραγωγή της Κρήτης"
Ένας ακόμη ρόλος του ενιαίου φορέα θα είναι η συνδιαμόρφωση και συμμετοχή στην υλοποίηση του προγράμματος, προκειμένου να διορθωθεί «ό,τι πάει στραβά». «Όταν χάνονται εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, είναι τσιγκουνιές να μιλάμε για 2 και 3 εκ ευρώ ενίσχυσης του προγράμματος δακοκτονίας. Οι τυποποιητές δεν βρίσκουν λάδι για να στείλουν στο εξωτερικό και τα συμβόλαια δεν μπορούν να «εκτελεστούν» δεν μπορεί για κανένα λόγο να χαθεί άλλη χρονιά".
"Γονατίζει" η ύπαιθρος
“Αγανάκτηση, αγωνία και προβληματισμό” εκπέμπει η ύπαιθρος της Κρήτης, όπως μας μεταφέρει ο κ. Μύρων Χιλετζάκης, αντιπρόεδρος της Ένωσης Ηρακλείου και της ομάδας αμπελουργών και ελαιοπαραγωγών Κρήτης:
“Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ελαιοπαραγωγοί της Κρήτης σήμερα, είναι ότι δεν μπορούν να καλλιεργήσουν για την νέα χρονιά.
Η ύπαιθρος σήμερα αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα. Για αυτό η Πολιτεία έπρεπε να έχει προβεί ήδη στη διαδικασία αποζημιώσεων και να έχει δώσει έστω μια προκαταβολή σαν ενίσχυση για να μπορέσουν να ξεκινήσει η νέα ελαιοκομική περίοδος.
Οι κυριότερες εργασίες στην ελαιοκαλλιέργεια γίνονται αυτούς τους μήνες (Ιανουάριο, Φεβρουάριο το πολύ μέχρι τον Μάρτιο). Εάν δεν καθαριστούν οι ελιές τώρα, δεν θα μπορέσουν να καθαριστούν τους επόμενους μήνες. Εάν δεν λιπανθούν τώρα, δεν μπορούν να λιπανθούν μετά.
Το 80% του κρητικού ελαιώνα είναι μη αρδευόμενο. Επομένως, δεν μπορούν οι ελαιοπαραγωγοί να ανταπεξέλθουν και να δώσουν καλοκαιρινά λιπάσματα στις ελιές – πρέπει να δώσουν μόνο χειμερινά”.
Το “όνειρο θερινής νυκτός”... που έγινε (διπλός ;) εφιάλτης!
Ο κ. Χιλετζάκης δεν θέλει να σκέφτεται τι θα συμβεί του χρόνου, τέτοια εποχή, εάν δεν υπάρξει η ταχύτερη δυνατή κρατική μέριμνα.
Την απαισιοδοξία του την αντιπροσωπεύει η πεποίθησή του, ότι “είμαστε αποδέκτες μιας μειωμένης παραγωγής”.
Κι επειδή δυστυχώς η ιστορία επαναλαμβάνεται, ο αντιπρόεδρος της Ένωσης Ηρακλείου δεν αποκλείει και την πιθανότητα η ελιά να έχει τα... (κακά) ξέτελα της σταφίδας: “Εκεί που την τελευταία δεκαετία είχαμε το χρυσάφι της Ευρώπης, το 95% έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, εφέτος με το σταγονόμετρο υπάρχουν τα έξτρα παρθένα ελαιόλαδα.
Έχει γίνει ένα βιομηχανικό προϊόν πλέον το λάδι της Κρήτης, με την Κλιματική Αλλαγή που την έχουμε βιώσει στο πετσί μας.
Θα έχουμε σοβαρό πρόβλημα για την επόμενη ελαιοκομική περίοδο. Και στο κομμάτι της μείωσης της παραγωγής, αλλά και στο κομμάτι της ποιότητας! Δείχνει να με την ιδέα ότι , προειδοποιώντας παράλληλα.
Έρχεται μια νέα χρονιά που δεν θέλουμε να προβλέψουμε την απώλεια εισοδήματος που θα έχουμε – γιατί θα έχουμε απώλεια εισοδήματος. Οι τσέπες των παραγωγών είναι άδειες, δεν μπορούν να μπουν στα λιόφυτα για να κλαδέψουν τις ελιές, αλλά ούτε και να τις λιπάνουν.
Εάν δεν γίνουν οι βασικές καλλιεργητικές εργασίες (όργωμα, κλάδεμα και λίπανση), την επόμενη χρονιά θα αντιμετωπίσουμε σοβαρά παραγωγικά προβλήματα.
Γι’ αυτό και το κράτος πρέπει να ενισχύσει όλους τους παραγωγούς. Η Κρήτη μας έχει πάρα πολλούς ετεροεπαγγελματίες ελαιοπαραγωγούς, που αυτούς πρέπει να τους ενισχύσει για να μπορέσουν να καλλιεργήσουν.
Ο παραγωγός εάν δεν στηριχθεί θα το αφήσει το επάγγελμα και θα έχουμε τα ίδια αποτελέσματα με τη σταφίδα, που εάν πριν από 20-30 χρόνια λέγαμε πώς στο νησί μας δεν θα παράγονται ούτε 1.000 τόνοι, θα το λαμβάναμε ως όνειρο... θερινής νυκτός!”.
Να λοιπόν που το... όνειρο (θερινής νυκτός) και βγήκε και μετεξελίσσεται στον απόλυτο εφιάλτη των ενασχολούμενων με τον πρωτογενή τομέα!
“Να μας αγκαλιάσει η κυβέρνηση”
Ο κ. Χιλετζάκης, ως πρόεδρος της τοπικής κοινότητας των Αρχανών, ακουμπά τον παλμό των συγχωριανών του, καλώντας για πολλοστή φορά την κυβέρνηση να “αγκαλιάσει” τους ντόπιους ελαιοπαραγωγούς: “: “ Εάν μπείτε μέσα στο χωριό, τα καταστήματα των γεωργικών εφοδίων έχουν τα λιπάσματα φορτωμένα, απούλητα! Κανένας δεν τα αγοράσει για να πάει να λιπάνει. Υπάρχει μία αγανάκτηση, ένας τεράστιος προβληματισμός και μια μεγάλη αγωνία από τους παραγωγούς. Πραγματικά οι παραγωγοί έχουν βυθιστεί σε ένα πολύ μεγάλο προβληματισμό. Κάθε μέρα είμαι αποδέκτης τηλεφωνημάτων και ερωτήσεων, για το τι γίνεται με τις αποζημιώσεις , πότε θα δοθούν κλπ. Παρακολουθούμε το θέμα όσο πιο στενά γίνεται. Καλούμε την κυβέρνηση να αγκαλιάσει τον ελαιοπαραγωγό της Κρήτης!”.
