ΚΡΗΤΗ
Κοινωνία ίσων ευκαιριών: Αρχιτέκτονες και ερευνητές συζήτησαν για την προσβασιμότητα στο δημόσιο χώρο
Η προσβασιμότητα και ο συμπεριληπτικός σχεδιασμός στον δημόσιο χώρο δεν αποτελεί πολυτέλεια, ούτε μια ειδική πρόνοια για λίγους. Είναι υποχρέωση, είναι θεμελιώδες δικαίωμα και ταυτόχρονα προϋπόθεση για μια κοινωνία ίσων ευκαιριών: Αυτό ήταν το ισχυρό μήνυμα που εξέπεμψε η ημερίδα με τίτλο “Προσβασιμότητα και Συμπερίληψη στον Δημόσιο Χώρο: Σύγχρονα Αιτήματα και Πρακτικές”, η οποία πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 29 Νοεμβρίου 2025 στην αίθουσα του Επιμελητηρίου Λασιθίου, στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης.
Η εκδήλωση, που ήταν αφιερωμένη στη θεμελιώδη σημασία του σχεδιασμού ενός δημόσιου χώρου που σέβεται και εξυπηρετεί όλους τους πολίτες., ανέδειξε μέσα από τεκμηριωμένες εισηγήσεις και δημόσιο διάλογο ότι η προσβασιμότητα δεν αποτελεί τεχνική λεπτομέρεια, αλλά ζήτημα δικαιωμάτων, ισότητας και δημοκρατίας.
Η ημερίδα διοργανώθηκε από:
- τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Νομού Λασιθίου
- τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΣΑΔΑΣ) - Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων (ΠΕΑ)
- το ερευνητικό εργαστήριο CRISIS του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
- και τη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης
Την εκδήλωση άνοιξε ο πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Νομού Λασιθίου κ. Γιάννης Ατσαλής και τίμησαν με χαιρετισμούς τους εκπρόσωποι θεσμών και φορέων, μεταξύ των οποίων: ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΝ κ. Ευθύμιος Μπακογιάννης (μέσω διαδικτυακής σύνδεσης), ο Αντιπεριφερειάρχης Λασιθίου κ. Γιάννης Ανδρουλάκης, ο Δήμαρχος Αγίου Νικολάου κ. Μανώλης Μενεγάκης, η Ομότιμη Καθηγήτρια του ΑΠΘ και Πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτονικής (UIA) κ. Φανή Βαβίλη (μέσω διαδικτυακής σύνδεσης), ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΑΚ κ. Γιώργος Ταβερναράκης και ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ–ΠΕΑ κ. Δημήτρης Ξυνομηλάκης. Χαιρετισμούς απέστειλαν, επίσης, ο πρόεδρος του ΤΜΕΔΕ κ. Κωνσταντίνος Μακέδος και ο πρόεδρος του ΤΕΕ κ. Γιώργος Στασινός.
Στο πλαίσιο της Ημερίδας αναπτύχθηκαν θεματικές που αφορούν:
- τον φιλικό και συμπεριληπτικό σχεδιασμό του δημόσιου χώρου,
- τη βιώσιμη κινητικότητα,
- τις τεχνικές προδιαγραφές για την προσβασιμότητα στο οδικό περιβάλλον,
- τις δυσκολίες εφαρμογής συμπεριληπτικών πρακτικών σε μικρές πόλεις,
- και την ανάγκη ενσωμάτωσης της καθολικής προσβασιμότητας σε μεγάλα αναπτυξιακά έργα, όπως το νέο Διεθνές Αεροδρόμιο Καστελίου
Σημαντική παράλληλη δράση αποτέλεσε η τριήμερη φιλοξενία της έκθεσης των διεθνών βραβείων Friendly and Inclusive Spaces Awards της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) στον Εκθεσιακό Χώρο του Επιμελητηρίου Λασιθίου, αναδεικνύοντας διεθνώς αναγνωρισμένα παραδείγματα συμπεριληπτικής αρχιτεκτονικής.
Οι εισηγητές της Ημερίδας ήταν οι:
Νίκος Πατσαβός, Αρχιτέκτονας Μηχανικός, Πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Διευθυντή του CRISIS Research Lab, που μέσα από την εισήγησή του με τίτλο “Από τη Βιώσιμη Κινητικότητα στον Φιλικό και Συμπεριληπτικό Σχεδιασμό” ανέλυσε τη μετάβαση από τα μοντέλα βιώσιμης κινητικότητας σε σύγχρονες προσεγγίσεις που θέτουν στο επίκεντρο τον άνθρωπο και τις ανάγκες όλων των χρηστών του δημόσιου χώρου, εξηγώντας τον ρόλο της συμπερίληψης στον αστικό σχεδιασμό και παρουσιάζοντας βέλτιστες πρακτικές.
Δημήτρης Ξυνομηλάκης, Πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΣΑΔΑΣ) και της Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων (ΠΕΑ), που μέσα από την εισήγησή του με τίτλο “Συμπερίληψη, διεκδίκηση στην ισότητα”», εστίασε στη σημασία της αρχιτεκτονικής ως “εργαλείου” κοινωνικής δικαιοσύνης, τονίζοντας τη διεκδίκηση της ισότητας ως κεντρικό άξονα της αρχιτεκτονικής πρακτικής και της παραγωγής του δημόσιου χώρου και επισημαίνοντας τις ευθύνες των φορέων και της Πολιτείας.
Δημήτρης Τσακαλάκης, Αρχιτέκτονας Μηχανικός και Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, που μέσα από την εισήγησή του με τίτλο “Ιδέες + πραγματικότητες”, παρουσίασε την αντίθεση αλλά και τη γόνιμη συνύπαρξη των σχεδιαστικών ιδεών με τις πραγματικές συνθήκες εφαρμογής τους, αναφερόμενος στις δυσκολίες υλοποίησης συμπεριληπτικών έργων, αλλά και στις ευκαιρίες που προκύπτουν μέσα από καινοτόμες προσεγγίσεις.
Μαρία Σίτη, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός και Εκπρόσωπος του ΤΕΕ/ΤΑΚ, που μέσα από την εισήγησή της με τίτλο “Βασικές προδιαγραφές Προσβασιμότητας στο οδικό περιβάλλον”», παρουσίασε τις τεχνικές προδιαγραφές και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τον ισχύοντα νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο, αναδεικνύοντας τα συχνότερα προβλήματα, αλλά και τις απαραίτητες προσαρμογές ώστε οι οδικοί χώροι να γίνονται πραγματικά προσβάσιμοι.
Μαρία Πρατσινάκη, Αρχιτέτονας Μηχανικός και Αντιπρόεδρος ΣΑΛ Λασιθίου, που μέσα από την εισήγησή της με τίτλο“Από τη θεωρία στην πράξη: οι δυσκολίες εφαρμογής της συμπερίληψης στις μικρές πόλεις”, παρουσίασε τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι μικρές πόλεις στην εφαρμογή συμπεριληπτικών πολιτικών, από τα θεσμικά και οικονομικά μέχρι τα χωρικά και κοινωνικά, αναφερόμενη επίσης σε παραδείγματα από την τοπική πραγματικότητα.
Οδυσσέας Σγουρός, Αρχιτέκτονας Μηχανικός, που μέσα από την εισήγησή του με τίτλο “Προσβασιμότητα και Συμπερίληψη στον Δημόσιο Χώρο”, παρουσίασε βασικές αρχές σχεδιασμού και πρακτικά ζητήματα που επηρεάζουν την προσβασιμότητα στις πόλεις, αποδίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη για ενιαίο σχεδιασμό που λαμβάνει υπόψη όλες τις ομάδες του πληθυσμού και προτείνει μια εκδοχή περισσότερο ζωντανή και ενεργητική για ανθρώπους με κάθε μορφής αναπηρία.
Αγγελική Μπαλτατζή, Κοινωνική Ανθρωπολόγος, MSc in EU Studies, εμπνεύστρια της ομάδας HER-autism και μέλος του οργανισμού Autism-Europe, που που μέσα από την εισήγησή της με τίτλο “Νέο Διεθνές Αεροδρόμιο Καστελίου: στο radar της συμπεριληπτικής και προσβάσιμης σχεδίασης”, ανέδειξε τη σημασία της συμπερίληψης στα μεγάλα αναπτυξιακά έργα, παρουσιάζοντας παραδείγματα και διεθνή κριτήρια προσβάσιμου σχεδιασμού, θέτοντας στο επίκεντρο τις ανάγκες των νευροδιαφορετικών ατόμων και την αναγκαιότητα ενσωμάτωσής τους στον σχεδιασμό του νέου αεροδρομίου.
Οι τοποθετήσεις - εισηγήσεις όλων των ομιλητών προσέφεραν ουσιαστικές πληροφορίες, καίριες επισημάνσεις και παραδείγματα, υπογραμμίζοντας ότι ο συμπεριληπτικός σχεδιασμός αποτελεί συλλογική ευθύνη και προϋπόθεση για μια κοινωνία ίσων ευκαιριών.
Η σημαντική αυτή πρωτοβουλία, ολοκληρώθηκε με την ανανέωση του κοινού στόχου: να συνεχιστούν οι δράσεις που προάγουν την προσβασιμότητα, την ισότητα και τη συμπερίληψη.
Την ημερίδα παρουσίασε και συντόνισε ο δημοσιογράφος κ. Νίκος Σγουρός.
